لیلا محمدی- برخی اهالی یکی از روستاهای ایجرود مدعی هستند، چند سالی است یکی از واحدهای تولیدی مستقر در این شهرستان نسبت به بکارگیری کارگران افغانی که بخش اعظمی از آن‌ها فاقد مجوز کار هستند، اقدام کرده است.

آنها می‌گویند: مسئولان واحد، قبل از اینکه نیروهای امنیتی و اطلاعاتی، سر برسند، شرکت را از این کارگران تخلیه می‌کنند! با وجود اینکه فرماندار ایجرود بکارگیری نیروهای افغانی و تعدادی نیروی کار که در حال حاضر هویت آن‌ها از سوی دستگاه‌های ذیربط مشخص نشده است را رد نمی‌کند، اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان با بعید دانستن این موضوع تاکید می‌کند: تاکنون بازرسان چنین چیزی را مشاهده نکرده‌اند!

کسب پول به قیمت جان؟

یکی از اهالی در گفت‌وگو با پایگاه خبری صدای زنجان با بیان اینکه قبل از سر رسیدن نیروی انتظامی، مسئولان کارخانه مطلع شده و کارگران افغانی که عمده آن‌ها فاقد مجوز کار هستند را به سمت کوه‌های اطراف فراری می‌دهند، می‌گوید: نزدیک 6 سال است افغانی‌ها در کارخانه به کار گرفته می‌شوند زیرا به قیمت جان‌شان هم که شده حاضرند کار کنند!

او مدعی است: هیچ یک از کارگران ایجرودی حاضر نیستند بدون ماسک به کوره‌ای که حاوی گازهای خطرناک است بروند اما افغانی‌ها با بستن دستمال به دهان و بینی خود وارد کوره می‌شوند!

حضور افغانی‌ها در بازار کار، همیشه هم تهدید نیست!

عده‌ای معتقدند افغانستانی‌های مهاجر بیشتر در کارهایی اشتغال دارند که نیازی به تحصیلات دانشگاهی ندارد و از آنجایی که جزو مشاغل سخت محسوب می‌شود، مورد استقبال کارجویان داخلی دارای تحصیلات دانشگاهی قرار نمی‌گیرد. در واقع بین کارجویان ایرانی و مهاجران افغانستانی، رقابت شغلی وجود ندارد و مهاجران، جانشین جوانان ایرانی در بازار کار نمی‌شوند. اما در اذهان عمومی از جمله مردم استان، این باور پذیرفته‌ شده است که یکی از ریشه‌های اصلی بیکاری جوانان ایرانی، مهاجران خارجی و عموماً افغانستانی بوده و آن‌ها بازار کار کشورمان را اشغال کرده‌اند.

تعدادی از مسئولان از جمله باب‌اله فتحی، فرماندار ایجرود بر این باورند: دیدگاه‌های موجود در مورد اشتغال مهاجران، نگرشی نادرست در مورد اثراتی هست که دیده نمی‌شوند. وقتی یک مهاجر وارد کشور می‌شود، واضح است که ما بیکار شدن یک کارگر را می‌بینیم. اما چیزی که نمی‌بینیم این است که برای آن کارگر، فرصت شغلی دیگری در لایه‌های دیگر بازار کار ایجاد می‌شود.

جمع‌آوری 38 کارگر

فرماندار ایجرود در واکنش به حضور نیروهای افغانی در واحدهای آجرپزی این شهرستان به صدای زنجان می‌گوید: نمی‌گوییم این نیروها در واحدهای آجرپزی به کار گرفته نمی‌شوند، طبیعتا در کوره‌پزی‌ها به ویژه بخش خشت‌زنی که نیازمند تخصص و توانایی بالا است، حضور این نیروها در صورتی که متقاضی کار در این بخش وجود نداشته باشد، ضروری و اجتناب ناپذیر است. این مهم یکی از واقعیت‌هاست که باید آن را بپذیریم.

فرماندار ایجرود در رابطه با ادعای اهالی مبنی بر شناسایی 40 تا 50 کارگر افغانی فعال در کارخانه هدف طی روزهای اخیر توسط نیروهای امنیتی و اطلاعاتی اضافه می‌کند: تعداد 38 نفر از این نیروها جمع‌اوری شدند که 18 نفرشان پس از احراز هویت در مرحله نخست آزاد شدند چرا که ایرانی و احتمالا از اهالی تایباد و بیرجند بودند. مابقی نیز هنوز احراز هویت نشده‌اند و به دلیل نداشتن شناسنامه وضعیتشان در حال بررسی است. احتمال دارد که از این تعداد حداقل 4 و حداکثر 7 نفر تبعه افغانستان باشند.

بکارگیری نیروهای فاقد هویت در کارخانه؟

فتحی در پاسخ به سؤالی مبنی بر علت عدم بررسی هویت نیروهای بکارگیری شده در کارخانه قبل از استخدام توسط مدیریت کارخانه که در حال حاضر پس از شناسایی آن‌ها توسط نیروهای امنیتی و نظارتی اقدامات مربوط به اخذ شناسنامه و مدارک هویتی اشخاص در دستور کار قرار گرفته است به صدای زنجان می‌گوید: اخذ مدارک هویتی از نیروهای کار بر عهده مدیریت کارخانه نیست چرا که این نیروها استخدامی نیستند و از طریق پیمانکار به صورت موقت بکار گرفته شده‌اند.

بکارگیری نیروهای غیربومی و افغانی در بخش خشت‌زنی

وی با تاکید بر اینکه ما هم دوست نداریم نیروهای افغانی جای نیروهای بومی را بگیرند، اضافه می‌کند: متاسفانه نیروی کاری که خشت‌زنی انجام دهد وجود ندارد، بخشی از حوزه‌ها ناچارند از نیروهای افغانی استفاده کنند. فصل کار خشت‌زنی حدود دو ماه آن هم، فصل گرم سال است، اگر در این فصل این کار را انجام ندهیم باید در فصل پاییز و زمستان کوره‌های آجرپزی را خاموش کنیم و درهای شرکت را ببندیم. واقعیت را بگویم کارگران محلی یا تخصص ندارند یا توانایی خشت‌زنی را ندارند. هر یک از این نیروها که در حوزه خشت‌زنی کار می‌کنند زمینه اشتغال 15 نفر از اهالی بومی ایجرود را فراهم می‌کنند.

تولید برای ما مهم‌تر است!

فرماندار ایجرود در پاسخ به این سؤال که آیا امکان دارد حدود 7 تبعه افغانی که در این کارخانه به کار گرفته شده بودند و در حال حاضر هویت آن‌ها در حال بررسی است دارای مجوز کار از دستگاه‌ها و ارگان‌های ذیربط باشند به صدای زنجان می‌گوید: نخیر! ببینید ما همه جهات را در نظر می‌گیریم، به اصطلاح شما مو را می‌بینید و ما پیچش مو! ما همه جهات را در نظر گرفتیم، خواستیم با تدبیر کاری کنیم، از سویی کار غیرقانونی نکنیم و از سویی دیگر به تولید و اشتغال آسیب نزنیم. نمی‌خواهم اقدام افراد در بکارگیری نیروهای افغانی را توجیه کنم اما 10 روز است برای حفظ تولید، به دنبال خشت‌زن هستیم اما کسی نیست! اگر کارگر خشت‌زنی در سطح استان وجود داشت بیاید تا غیربومی‌ها را استخدام نکنیم.

اما دیگر شهروند ایجرودی که معتقد است حضور نیروهای افغانی امکان کار افراد بومی منطقه را از آن‌ها گرفته است، در گفت‌وگو با صدای زنجان با رد اظهارات فرماندار ایجرود مبنی بر بکارگیری کارگران غیربومی و افغانی فقط در بخش خشت‌زنی تاکید می‌کند: در حال حاضر زنان و فرزندان این افراد که عمدتا افغانی هستند در کارخانه در بخش کلیکه کردن آجر مشغول به کار هستند و مردان نیز در قسمت کوره‌پزی فعالیت می‌کنند.

حضور نیروهای افغانی در واحد آجرپزی مذکور در ایجرود بعید است!

علی کریمی، مدیر روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان هم که اطلاعی از فعالیت کارگران افغانی در یکی از واحدهای آجرپزی ایجرود ندارد، حضور این نیروها در کارخانجات استان را بعید می‌داند چرا که به گفته او مسئولان نیروی انتظامی و اداره کار دائما این واحدها را رصد می‌کنند! البته اگر هم احتمال دهیم تبعه افغانستان در زنجان فعالیت می‌کند معمولا در بخش کشاورزی و حفر چاه بکارگیری می‌شوند نه در کارخانجات.

طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران، پروانه کار افغانستانی‌ها صرفاً در مشاغل ۱۸ گانه اعم از گروه کوره‌پزخانه‌ها شامل مشاغل آهک پزی (گچ‌پز، آهک‌پز، کیسه‌زن و کوره خالی‌کن)، مشاغل آجرپزی (کوره‌چین، قالب‌زن، کوره‌سوز و خشت‌زن کوره)، گروه کارهای ساختمانی شامل مشاغل امور ساختمانی (بسته‌بندی مصالح ساختمانی، چاه‌کن، حفار تونل، آسفالت‌کار، بتن ریز، تعمیر کوره آجرپزی، مشاغل بلوک‌زنی و موزاییک‌‌ساز، بتون‌ساز، بلوک ساز، پله‌ساز، تیرچه ساز و پرس‌کار موزاییک)، مشاغل سنگ‌بری و سنگ‌‌تراشی (برش‌کار سنگ، کارگر دستگاه سنگ‌بری، کارگر سنگ‌تراش، صیقل‌کار سنگ، سنگ‌کوبی و برش کاشی)، مشاغل راه‌سازی و معدن (کارگر پل‌سازی، کارگر تعمیر و نگهداری تونل، کارگر استخراج معدن و کارگر حفار معدن)، گروه کارگاه‌های کشاورزی شامل مشاغل کشاورزی (کارگر بیل‌زن، کارگر زراعتکار، کارگر سم‌پاش و کارگر علوفه جمع کن)، مشاغل مرغداری و دامداری (دام‌پروری و دامدار، چوپان و متصدی مرغداری)، مشاغل کشتارگاه (سلاخ دام و طیور، پوست و پرکن، سیرابی و روده‌پاک‌‌کن، جمع‌آوری ضایعات و فاضلاب کشتارگاه)، مشاغل چرم‌سازی و سالامبورسازی (اهک‌زن، چرم ساز، ماشین کار شستشوی پوست، کارگر مواد شیمیایی و سالامبورساز) و سایر گروه‌های شغلی اطز جمله سوزاندن و امحاء زباله، بازیافت مواد شیمیایی، کوره ریخته‌گری، حناسایی، تولید کود شیمیایی، کمپوست‌سازی و غیره صادر می‌شود.

باب‌اله فتحی، فرماندار ایجرود با اشاره به اشتغال مستقیم و غیرمستقیم 300 نفر در واحد آجرپزی ایجرود تاکید می‌کند: برای ما رونق تولید و تحقق شعار سال 99 مبنی بر جهش تولید بسیار اهمیت دارد. ما برای حفظ نیروی کار بومی باید نسبت به بکارگیری نیروهای غیربومی و در برخی موارد افغانی در چارچوب قانون اقدام کنیم.

منع بکارگیری اتباع بیگانه فاقد روادید و پروانه کار در واحدهای تولیدی

برخورد با کارفرمایان متخلف که اقدام‌ بکارگیری اتباع خارجی فاقد کارت و پروانه کار می‌کنند، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی موجود به ویژه ماده 120 و ماده 181 قانون کار یکی از راهکارهای مقابله با این موضوع است که در این قانون آمده است، اتباع بیگانه نمی‌توانند در ایران مشغول بکار شوند، مگر دارای روادید ورود با حق کار مشخص بوده و در مرحله بعد مطابق قوانین و آیین نامه‌های مربوطه، پروانه کار دریافت دارند.

بر اساس ماده 120 قانون کار، اتباع بیگانه نمی‌توانند در ایران مشغول به کار شوند مگر آن که اولا دارای روادید ورود با حق کار مشخص بوده، ثانیا مطابق قوانین و آیین‌نامه‌های مربوطه، پروانه کار دریافت دارند .

طبق ماده ۱۸۱ قانون کار نیز کارفرمایانی که اتباع بیگانه فاقد پروانه کار بوده و یا مدت اعتبار پروانه کارشان منقضی شده است را به کار گمارند و یا اتباع بیگانه را ‌در کاری غیر از آن چه در پروانه کار آنها قید شده است بپذیرند و یا در مواردی که رابطه استخدامی تبعه بیگانه با کارفرما قطع می‌گردد مراتب را به وزارت‌کار و امور اجتماعی اعلام ننمایند، با توجه به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم به مجازات حبس از ۹۱ روز تا ۱۸۰ روز محکوم می‌شوند.

در شرایطی که مسئولان محلی بکارگیری تبعه افغان فاقد مجوز کار در واحدهای تولیدی را رد نمی‌کنند، علی کریمی، مدیر روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان با اشاره به بازرسی ضربتی اداره کار از تمامی واحدهای تولیدی در پی شیوع کروناویروس می‌گوید: تمامی موارد در قالب این بازرسی لحاظ شدند، شرکت مدنظر یکی از کارگاه‌های بزرگ و تحت نظر بوده اما در بازرسی‌ها چنین چیزی را مشاهده نکردیم.

کریمی با بیان اینکه بکارگیری اتباع بیگانه از جمله افغانستان منوط به داشتن روادید و مجوز وزارت کار (پروانه کار) است، عنوان می‌کند: در حال حاضر اگر تبعه خارجی فرقی نمی‌کند افغانی یا غیرافغانی، اگر مجوز کار بعلاوه روادید داشته باشد مشکلی در بکارگیری آن‌ها در استان نیست.

هشدار به کارفرمایان متخلف

مدیر روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان با اشاره به ماده ۱۸۱ و 120 قانون کار با تاکید بر لزوم برخورد با بکارگیری اتباع بیگانه غیرمجاز در واحدهای تولیدی بر اساس قانون می‌گوید: بکارگیری اتباع خارجی غیرمجاز در واحدها برای کارفرماها جریمه سنگینی در پی دارد، برای بسیاری از کارفرماها بکارگیری این نیروها به هیچ عنوان به صرفه نیست اگر چنین باشد طبق قانون کار افراد به محاکم قضایی معرفی می‌شوند.

صدای زنجان به منظور پیگیری ادعاهای مطروحه از سوی اهالی منطقه ایجرود در رابطه با بکارگیری کارگران افغانی که تعدادی از آن‌ها فاقد مجوز هستند و به دلیل مهاجر بودن در برخی موارد بدون رعایت اصول ایمنی و نکات بهداشتی و سلامتی تحت هر شرایطی کار می‌کنند، موضوع را از طریق دفتر مرکزی کارخانه پیگیری کرد اما امکان مصاحبه با مدیریت این واحد تولیدی میسر نشد.

انتهای پیام