پایگاه خبری صدای زنجان- در گوشه گوشه شهر که قدم بزنیم مساجد نیمه کاره‌‍ای را می‌بینیم که در برخی از کوچه و محله‌ها خودی نشان می‌دهند. این مساجد گاهی به شکل اتاقکی هستند که گرچه در آن نماز و آیین‌های مذهبی برگزار می‌شود اما هنوز چنان که باید و شاید شکل و قیافه مسجد به خود نگرفته‌اند و بانیان ساخت این مساجد هنوز منتظر تامین بودجه ساخت و توسعه این مساجد هستند. برخی از این مساجد چندین سال است که به همین شکل و در سرما و گرما میزبان نمازگزاران شده‌اند تا شاید با تامین بودجه و اعتبار لازم شکلی موجه‌تر به خود بگیرند.

 در این رابطه مختار کرمی، مدیرکل اوقاف و امور استان زنجان، با اشاره به اینکه چندین نهاد و دستگاه در مدیریت مساجد دخالت دارند و هر کدام بخشی از فعالیت‌های عمرانی، فرهنگی و غیره مسجد را انجام می‌دهند، می‌گوید: دراین میان عمده وظیفه‌ای که برعهده سازمان اوقاف و امور خیریه است دو چیز است: نخست پیش‌بینی اعتبارات مساجد استان آن‌هم با مشورت هیات امنا و اهالی محل و تصمیم سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان با اعلام فرمانداران شهرستان‌ها و دیگری تعیین هیات امنای مساجد.

وی ادامه می‌دهد: در این میان اما، در بین جامعه مذهبی تمام وظایف از اوقاف و امور خیریه انتظار می‌رود درحالی‌که غیر از این دو وظیفه سازمان اوقاف و امور خیریه وظیفه‌ دیگری ندارد.

پرداخت تمام هزینه ساخت مساجد به عهده اوقاف نیست

مدیرکل اوقاف و امور استان زنجان خاطرنشان می‌کند: برخی بر این تصورند که اداره اوقاف باید تمام هزینه ساخت یک مسجد را پرداخت کند درصورتی‌که چنین چیزی اساسا جز وظایف اوقاف نیست.

وی با بیان اینکه سیاست در حوزه مساجد مبتنی بر مشارکت مردمی است، اظهار می‌کند: این مشارکت مردم مومن و متدین است که می‌تواند مساجد را اداره کند وگرنه هیچ دولتی توان اداره حدود ۹۰ هزار مسجد سراسر کشور را ندارد.

این مسئول با اشاره به اینکه هم اکنون هزاران مسجد در کشور توسط خود مردم اداره می‌شود، می‌گوید: مساجد و محافل دینی و مذهبی ما باید توسط مردم مدیریت شوند و آنها خود را صاحب مساجد و اماکن متبرکه بدانند، اما این تکلیف دولت و سازمان‌ها را ساقط نمی‌کند و دولت موظف است از فعالیت‌های مسجد با محوریت مردم حمایت کند.

وی در پاسخ به این سوال که «اداره اوقاف تا چه میزان از مساجد نیمه‌کاره استان حمایت به عمل می‌آورد؟»، اظهار می‌کند: در استان زنجان ۱۴۵۷ مسجد و ۱۳۰ امام زاده واجب التعظیم وجود دارد که همگی با مشارکت مردمی فعالیت می‌کنند و حمایتی که از طرف دولت می شود رقمی بسیار ناچیز است.

کرمی در ادامه با بیان اینکه متاسفانه این حمایت به قدری ناچیز است که قابل گزارش هم نیست، اظهار می‌کند: در سال ۹۸ کل اعتبارات مساجد و اماکن متبرکه ۱۶۰ میلیون تومان بوده است که حتی جوابگوی نیازمندی‌های یک مسجد هم نیست و در سال ۹۹ اعتبارات تخصیص یافته به مساجد و اماکن متبرکه ۳۰۰ میلیون است که قرار است با همکاری بسیج سازندگی توزیع شود. این موضوع در شرایطی محقق می‌شود که صدها مسجد برای رفع مشکلات عمرانی خود اعلام نیاز کرده‌اند.

مدیرکل اوقاف و امور استان زنجان در رابطه با اختیارات اوقاف در حوزه مساجد خاطرنشان می‌کند: تعیین هیات امنا و آموزش آنان جز وظایف اداره اوقاف در استان زنجان است و ما درسال صدها حکم و ده‌ها جلسه آموزشی برای آنان برگزار می‌کنیم، اما برای مدیریت مطلوب مساجد باید همه نهادهای مسئول مانند سازمان تبلیغات اسلامی، سپاه، ارشاد اسلامی و غیره بدرستی به وظایف خودشان عمل کنند در آن صورت می‌توان انتظارات را برآورده کرد.

یک سوم مساجد استان یا نیمه کاره هستند و یا نیاز به تعمیرات و تجهیزات اساسی دارند

این مسئول در رابطه با مساجد نیمه کاره دراستان زنجان می‌گوید: در این باره می توان اذعان کرد که یک سوم مساجد استان یا نیمه کاره هستند و یا نیاز به تعمیرات وتجهیزات اساسی دارند.

وی در این زمینه ادامه می‌دهد: این موضوع که مردم دیندار ما درباره مساجد حساسیت و احساس مسولیت دارند یک نقطه قوت است و ما باید این را یک فرصت بدانیم. اما به دلیل عدم مشورت و آموزش صحیح کسانی که در حوزه مساجد فعالیت دارند، در ساخت مساجد عمدتا دچار مشکل هستیم.

مساجد متعارفی برای محله و شهر ساخته شود

این مسئول در خصوص رقابت‌های تنگاتنگ مساجد برای ساخت مسجدی بزرگتر و دارای گنبد و مناره ویژه‌تر خاطرنشان می‌کند: آنچه که از اسلام و براساس سیره نبی مکرم اسلام (ص) به ما رسیده است ساخت مساجد متعارف برای محله و شهر است. در حالیکه بسیاری از مومنین از حد متعارف خارج و وارد یک رقابت غیرعقلانی شده‌اند و به بهانه توسعه مسجد و ساخت یک مسجد مطلوب چنان هزینه‌تراشی می‌کنند که لذت استفاده معنوی را برای ساکنان یک محله را برای همیشه تبدیل به آرزو کرده‌اند.

وی در این رابطه خاطرنشان می‌کند: توصیه علما و بزرگان همواره بر ساخت مساجدیست که اهالی قدرت مدیریت و تامین هزینه‌های آن را داشته باشند نه اینکه تمام اهالی را برای تامین مخارج به زحمت بیندازند به طوری‌که باعث طرد مومنین از مسجد هم بشود و دیگر کسی از ترس اینکه برای تامین هزینه‌های مسجد روگیر نشود قید رفتن به مسجد هم بزند.

مدیرکل اوقاف استان زنجان می‌افزاید: بنابراین همواره توصیه می‌شود که هیات امنا مساجد و مومنین بر اساس نیاز محله و شهر خود و در حد متعارف اقدام به ساخت و توسعه مساجد بکنند که مردم آن محله بتوانند هم مشارکت داشته باشند وهم از ساخت و استفاده مسجد بهره کافی ببرند.

مسجد مملو از جمعیت، آبادتر از مسجدی که ستون و گنبد دارد

در ادامه علی ناصر، رییس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان زنجان با اشاره به اینکه در قرآن کریم همواره صحبت از آبادانی مسجد است، می‌گوید: خداوند متعال در آیه‌ای از قرآن کریم می‌فرماید که کسانی که موجب آبادانی مسجد می‌شوند، ایمان به خدا و پیامبر خدا دارند.

وی ادامه می‌دهد: در اینجا نسبت به آبادانی مسجد دو نوع نگاه وجود دارد یکی بحث ساختمانی و نمای فیزیکی مسجد و دیگری روح و نگاه باطنی و معرفتی به مسجد است و به نظر می‌رسد که منظور اصلی از آبادانی مسجد، همان نگاه باطنی و معرفتی مسجد باشد. به این معنا که اگر مسجد یک چهاردیواری مملو از جمعیت باشد، آن مسجد آباد‌تر از مسجدی است که ستون‌ها و گنبد طلا دارد.

به ساخت مساجد، یک نگاه بسیار ضعیفی شده است

این مسئول می‌افزاید : شاهد هستیم که وقتی شهر گسترش پیدا می‌کند به تبع آن نیز مساجد افزایش می‌یابد اما متاسفانه به ساخت مساجد، یک نگاه بسیار ضعیفی شده است به طوری که در این دو یا سه دهه اخیر که شهرک سازی‌هایی در حاشیه شهرها صورت گرفته است، مکان‌های تفریحی و تجاری بر مکان‌های معنوی و فرهنگی نظیر مسجد الویت دارند و در این شهرک‌ها برای هر چند هزار نفر یک مسجد 300 متری توسط پیمانکاران مد‌نظر قرار گرفته است.

ناصر می‌گوید: آنچه که اسلام مبنای خود را از مسجد گذاشته است، مساجدی هستند که فعال هستند؛ نظیر مساجدی که در برخی از مناطق پایین شهر زنجان مثل بی‌سیم و اسلام آباد مشاهده می‌شود که مساجد اگرچه ساختاری ساده دارند اما مملو از جمعیت هستند و صفا و صمیمیت در آنجا جاری و ساری است و بسیج و هئیات مذهبی و موسسات فرهنگی در داخل این مساجد فعال هستند و بسیاری از مشکلات  به سبب فعالیت این مساجد حل می‌شود.

چشم و هم‌چشمی‌هایی که در ساخت مساجد در شان مسجد نیست

به گفته رییس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان زنجان، متاسفانه شاهد رفتارها اشتباه و ناصحیحی در زمینه ساخت و توسعه مساجد هستیم که موجب می‌شود که اهم و مهم موضوعات در مساجد گم می‌شود و مسائل خرد جایگزین آن می‌گردد، مثلا چشم و هم‌چشمی‌هایی که در ساخت مساجد مورد توجه برخی از متولیان امر است در شان مسجد نیست و آفتی است که گریبان برخی از مساجد ما را گرفته است.

مسجد باید محله‌محور باشد

این مسئول با اشاره به اینکه بسیاری از علما همواره بر این تاکید داشتند که مسجد باید محله‌محور باشد، اظهار می‌کند: شاهد هستیم که در شهرک‌های اقماری یک مسجد بنا می‌شود که اگر چه بزرگ است اما فاصله نزدیک تر خانه تا آن مسافت طولانی است طبیعتا همین بعد مسافت از حضور افراد در مساجد ممانعت می‌کند یعنی یک مسجد بزرگ را ایجاد می کنند اما مسجد خالی از جمعیت است. ضمن اینکه طبیعی است که ساخت مسجد بزگتر هزینه بالاتری را می‌‌خواهد و با توجه به اینکه دولت بودجه‌های ناچیزی را در زمینه ساخت مساجد هزینه می‌کند و مردم هم بنابر میزان توان خود در این زمینه به مساجد کمک می‌کنند، لذا مسجد نیمه‌کاره می‌ماند.

رییس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان زنجان با اشاره به اینکه مساجد زیادی در شهر ما هستند که به جهت مشکلات اقتصادی و نبود بودجه و سرمایه نیمه‌کاره رها شدند، می‌گوید: در این زمینه باید تدبیری اندیشیده شود تا مساجد کوچک و 100 ‌متری ساخته شود ولی فعال باشد و در کنار هر 10 تا 15 مسجد کوچک ساخت یک مسجد جامع هم ایرادی ندارد. لذا اگر مساجد ما کوچکتر و ساده‌تر باشند اما در هر محله یک مسجد وجود داشته باشند، بسیار بهتر است.

وی با بیان اینکه این موضوع از دایره اختیارات ما خارج است، ولی بارها و بارها این موضوع در جلسات مختلف مطرح شده است، اظهار می‌کند: متاسفانه به دلیل نگاه‌های مادی و به جهت اینکه هزینه‌ای بر دوش دولت وجود نداشته باشد مسجد را به عنوان یک موضوع حاشیه‌‍‌ای و بی‌اهمیت قلمداد می‌کنند و به این موضوعات توجه چندانی نمی‌کنند.

نباید به دنبال تجملات باشیم

رییس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان زنجان با اشاره به اینکه حضور در مسجد نا‌خودآگاه تربیت کننده اخلاقی و معنوی افراد است، اظهار می‌کند: اگر بخواهیم نگاه ما به مسجد یک نگاه قرآنی باشد، نباید به دنبال تجملات و ریخت و پاش و گلدسته و گنبد فلان قیمتی باشیم. اینکه چند صد میلیون هزینه کنیم که گنبدی را بنا کنیم و چند ده میلیون بدهیم که محراب مسجد از جنس خاصی باشد این موارد جز آفت ساخت مسجد است.

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میرعیسی‌خانی