مختار کرمی: در رابطه با تعیین تکلیف زمین گلشهر زنجان و مشهد با هیئت امنای حسینیه اتمام حجت کرده‌ایم!
پایگاه خبری صدای زنجان-
عدم تعیین‌تکلیف زمین خریداری شده برای احداث زائرسرا در مشهد و زمین بلاتکلیف
گلشهر زنجان از سوی حسینیه اعظم پس از حدود 10 سال سبب شد تا مدیرکل اوقاف استان
صراحتا خبر از صدور نامه مکتوب به اعضای هیئت امنای این مسجد و اتمام حجت با آنها،
دهد.
رسوب مدیریت و لزوم شفافیت در
عملکرد فعالیت‌های حسینیه به ویژه در حوزه کشاورزی و علت ورود این مجموعه مذهبی و
فرهنگی به مباحث اقتصادی و ابهامات مطروحه، علت دیدگاه منفی بخشی از جامعه نسبت به
اوقاف، برنامه در قبال برخی موقوفات که در حال متروکه شدن هستند از موضوعاتی بود
که در گفت‌وگوی اختصاصی با «حجت‌الاسلام مختار کرمی، مدیرکل اوقاف و امور خیریه
استان زنجان» به صورت مشروح به آن پرداخته شد.
کرمی، حوزوی بوده و دارای فوق
لیسانس حقوق جزا و جرم‌شناسی است، او چند سالی نیز مدیر کل سازمان تبلیغات اسلامی
کردستان بوده و اصالتا کرمانشاهی است.
او می‌گوید طرفدار «نقد
منصفانه» بوده و «شفافیت کاری» برایش مهم است، از این رو تمایل به ارتباط دوسویه
با رسانه‌ها که نماینده مردم و انعکاس‌دهنده دغدغه آنها به مسئولان و مدیران هستند
را دارد.
صدای زنجان
نیز با توجه به رسالت رسانه‌ای خود پاسخ سؤالات مطرح شده از سوی مخاطبان را بدون
کم و کاست از مدیرکل اوقاف استان زنجان جویا شد که در ادامه می‌خوانید...
به عنوان یک مدیر غیربومی نظرتان
در مورد وضعیت وقف در استان زنجان چیست؟ آیا ارتباط مدنظر اوقاف بین مردم و اوقاف ایجاد
شده است؟
با استناد به آمارهایی که در
دست داریم می‌گویم، بله. دیدگاه مردم زنجان نسبت به «وقف» مثبت است و در بسیاری از
امور از جمله پروژه‌های سرمایه‌گذاری این مشارکت بی‌نظیر است. به طور متوسط در
استان زنجان حدود بیش از20 مورد وقف به ثبت می‌رسد. تا به این لحظه 10 مورد وقف در
سال جاری به ثبت رسیده است.
یعنی همه مردم به اوقاف اعتماد
دارند؟
خب در طول تاریخ موقوفات مورد
دستبرد حکام و کسانی که مدیریت موقوفات را بر عهده داشتند، قرار گرفته و در این
راستا به موقوفات خیانت شده، خسارت زیادی به موقوفات وارد و حتی از بین برده‌اند،
سازمان اوقاف همواره تلاش کرده که بدبینی ایجاد شده در سال‌های قبل در بین مردم را
به اعتماد تبدیل کند که موفق هم شده است اما هنوز بخش عمده‌ای از مردم نسبت به موقوفات بدبین هستند زیرا
در سال‌های قبل رفتارهای غیرقابل قبول دیده‌اند!
زنجان یکی از استان‌های خیرپرور
کشور است، اوقاف تا چه میزان خیریه‌ها را رقیب خود می‌داند؟
ما خیریه‌ها را رقیب خود نمی‌دانیم
اما این را هم می‌گوییم که با فعالیت این مراکز میزان درآمد اوقاف کاهش یافته است
و الا زنجان به لحاظ درآمد بقاع متبرکه نیز دارای رتبه یک کشوری است. در مجموع میزان
درآمد حاصل از موقوفات و بقاع متبرکه در سال قبل نزدیک به ۲۳ میلیارد تومان از سوی
اداره کل اوقاف و امور خیریه اعلام شده است که بر اساس برنامه‌ریزی‌ها این رقم در
سال جاری باید به ۵۰ میلیارد تومان برسد! البته ممکن است محقق شود یا نشود که نتیجه
حاصله را پایان سال اعلام می‌کنیم.
چرا ساختمان فیزیکی اکثریت
امامزاده‌ها که در معرض نابودی هستند تعمیر یا بازسازی نمی‌شود؟ از محل نذورات
مردمی نمی‌توانید مشکل را حل کنید؟
اول اینکه باید بگویم 60درصد
موقوفات استان زنجان بر اساس نیت واقف در حوزه روضه‌خوانی، تعزیه و مراسم سیدالشهدا(ع)
صرف می‌شود. اگر مردم انتظار دارند درآمدهای حاصل از نذورات در سایر حوزه‌ها هزینه
شود باید خودشان دست به کار شده و به نیت خدمات اجتماعی و بر اساس نیاز جامعه وقف
کنند! اوقاف نمی‌تواند با بی‌توجهی به نیت واقف مبالغ را صرف امور اجتماعی و پل‌سازی
کند!
در سطح استان زنجان ۱۳۱
امامزاده وجود دارد که از بین آنها امامزاده‌های «قیدار نبی» خدابنده، «سیدیعقوب(ع)»
صائین‌قلعه، «سیداسماعیل(ع)» شناط ابهر، «سیدابراهیم(ع)» سجاس و «سیدابراهیم(ع)»
زنجان به سختی با درآمد حاصل از نذورات و به صورت خودگردان مدیریت می‌شوند و مابقی
هیچ درآمدی از خود ندارند! این امامزاده‌ها نیاز به تعمیر و تجهیز و مرمت دارند،
مردم هم انتظار دارند که این اتفاق هم بیفتد اما با توجه به اعتبارات ناچیز دولتی
این امر محقق‌نشدنی است! ما از مردم می‌خواهیم در این زمینه کمک‌حال اوقاف باشند.
اوقاف استان زنجان در راستای
فرهنگ‌سازی و هدایت واقفان به کار نیکوکارانه نظیر «آزادی زندانیان» که از نیازهای
امروز جامعه محسوب می‌شود چه اقداماتی کرده است؟
مشاوره لازم برای هدایت درآمد
حاصل از وقف نیکوکاران به سمت آزادی زندانیان را در دستور کار قرار داده‌ایم، در
سال قبل حدود 18 نفر از زندانیان نیز در همین راستا به آغوش خانواده بازگشتند اما
برخی از واقفان دوست دارند مبالغ حاصل از وقف با توجه به کرامتی که از امام حسین(ع)
دیده‌اند در مسیر روضه ایشان هزینه شود. در این صورت ما دیگر نمی‌توانیم مبلغ را
در جای دیگری مصرف کنیم.
اوقاف ناظر بر فعالیت‌های حسینیه
اعظم است، چرا از محل درآمد فعالیت‌های اقتصادی حسینیه، مبلغی برای بهبود وضعیت
مبلمان شهری نظیر احداث پارکینگ اختصاص نمی‌یابد؟
ساخت پارکینگ وظیفه اوقاف و حسینیه
نیست! وظیفه شهرداری است! حسینیه اعظم یک مؤسسه عادی است، این مجموعه پول یک کیلومتر
آسفالت را هم ندارد و مردم نباید توقع داشته باشند!
البته طرح توسعه حسینیه آماده
است که در آن پارکینگ و سالن اجتماعات هم دیده شده است. از سوی دیگر حسینیه در
حوزه عمران و آبادانی منطقه محل استقرار اقدامات قابل قبولی داشته است! این مجموعه
200 مترمربعی به 22 هزار متر مربع رسیده که حاصل خرید منازل مسکونی مجاور است. این
آزادسازی سال‌ها طول کشیده و به همین راحتی‌ها نبوده است!
فارغ از درآمد حاصل از نذورات
در طول سال، بر اساس گزارش مسئولان حسینیه اعظم، فقط در هشتم محرم امسال بیش از
4.5 میلیارد تومان جمع‌آوی شده است، آیا این سرمایه کافی نیست؟
همانطور که عرض کردم مردم،
نخبگان و حتی مسئولان تصورشان نسبت به حسینیه درست نیست! در سال جاری 4 میلیارد و
700 میلیون تومان از محل نذورات جمع‌آوری شد. در حسینیه حدود 20 خادم مشغول به
فعالیت هستند که بکارگیری آنها از الزامات است. این نیروها بر اساس قانون کار
حقوق خود را دریافت می‌کنند نه کمتر و نه بیشتر!
بخشی از نذورات صرف مدیریت حسینیه
می‌شود. اکر هزینه‌ها اتفاق نمی‌افتاد اصلا حسینیه روی پا نمی‌ماند! بخشی از
درآمدها صرف مراسم مناسبتی و برنامه‌های فرهنگی می‌شود. دولت به حسینیه اعظم کمک
مالی نمی‌کند حسینیه خودگران بوده و هزینه‌هایش را از محل درآمدهای حاصل از نذورات
تامین می‌کند!
پیرو اظهارات جنابعالی، با
توجه به مدیریت دشوار حسینیه اعظم که ناشی از محدودیت منابع مالی است، چرا حدود 10
سال پیش زمین با صرف مبلغ یک میلیارد تومان برای احداث زائرسرای حسینیه در مشهد خریداری
شد؟
من در آن برهه از زمان در اوقاف زنجان مسئولیتی نداشتم و اطلاعی از اهداف
زمین هم خرید ندارم اما تصور می‌کنم چون همدانی‌ها و یزدی‌ها در مشهد زائرسرا
دارند، دست‌اندرکاران حسینیه نیز خواسته‌اند برای اسکان بی‌دغدغه زائران زنجانی،
در مشهد اقدام به احداث زائرسرا کنند!
به نظر شما اقدام مسئولان
مربوطه در خرید زمین جهت احداث زائرسرا با وجود محدودیت در منابع مالی، فقط به این
دلیل که «چون همدانی‌ها و یزدی‌ها در مشهد زائرسرا دارند، زنجانی‌ها هم باید داشته
باشند» منطقی است؟
با این حرف شما موافقم! باید
هدف‌گذاری‌ها درست می‌شد! به شخصه بعید می‌دانم که
زائرسرایی ساخته شود زیرا هدف‌گذاری از روز اول اشتباه بوده است! ما به
دنبال فروش زمین حسینیه در مشهد هستیم!
یعنی ساخت زائرسرای حسینیه در
مشهد منتفی می‌شود؟
خب ما اعتبار آنچنانی برای
ساخت زائرسرا نداریم! مگر اینکه با سرمایه‌گذار توافق کنیم آن هم اگر توجیه اقتصادی
داشته باشد که البته فرآیند طولانی خود را دارد!
با زمین حسینیه در منطقه گلشهر
(که در سال 92 خریداری شده) چه می‌کنید؟
زمین گلشهر و مشهد ملک است، با
توجه به افزایش قیمت زمین، میزان ارزش افزوده دو زمین حسینیه افزایش یافته است، می‌خواهم
بگویم با وجود اینکه کار عمرانی در گلشهر زنجان و مشهد نشده، حسینیه اعظم نفع کرده
و متضرر نشده است! البته این هنر نیست، هنر این است که سرمایه‌گذاری کرده و
موقوفات را 100 برابر افزایش دهیم نه این که منتظر بمانیم تا زمین گران شود و بابت
افزایش ارزش افزوده سود ببریم!
در رابطه با این دو زمین از من
بارها سؤال شده است، مردم از ما سؤال داشته و پیگیر موضوع هستند! برای تعیین تکلیف
این دو ملک نامه‌هایی را برای کسب مجوز از نماینده ولی فقیه (رئیس سازمان اوقاف
کشور) ارسال کرده‌ایم. از
آنجایی که برنامه‌ریزی برای پروژه‌های سرمایه‌گذاری با هدف تامین درآمد خودگردان
موقوفات از وظایف و اولویت‌های ماست به دوستان حسینیه نیز نامه‌های کتبی نوشتیم،
با هیئت امنای این مجموعه نیز اتمام حجت خواهیم کرد چرا که آنها موظف هستند بر
اساس برنامه‌ها در حسینیه فعالیت داشته باشند و اگر نمی‌توانند، کنار بروند تا
افراد توانمند را منصوب کنیم!
اگر زمین‌های حسینیه اعظم در
منطقه گلشهر زنجان و مشهد فروخته شود، مبالغ حاصله صرف چه اموری می‌شود؟
در حال حاضر در این زمین‌ها
سرمایه‌ای حاصل حسینیه نشده است اما اگر پروژه اقتصادی نظیر کشاورزی تعریف کنیم
منافع آن را خواهیم دید! در این زمینه فعلا تصمیمی اتخاذ نشده است.
اما به گفته کارشناسان، حسینیه
اعظم در پروژه‌های اقتصادی نیز دستاورد قابل قبولی نداشته است!
ما به دنبال درآمد پایدار هستیم
از این رو مؤسسه مصباح تاسیس شده است، حسینیه جایگاه جهانی پیدا کرده و برای سرپا
ماندن طبق ضوابط و مقررات اقدام به ایجاد مؤسسه مصباح کرده است. در حال حاضر
درمانگاه، صندوق قرض‌الحسنه و سالن اجتماعات در راستای ارائه خدمت به مردم توسط حسینیه
اعظم راه‌اندازی و ایجاد شده است.
به نظر شما مؤسسه مصباح عملکرد
مطلوبی داشته و توانسته به برنامه‌های تبیین شده جامه عمل بپوشاند؟
بله من هم قبول دارم که در
مؤسسه مصباح حسینیه اعظم فعالیت‌های نیم‌بندی شده اما مورد تائید کارشناسان اقتصادی
نیست! در گذشته ضعف‌هایی وجود داشته اما مدیرعامل جدید و البته توانمندی منصوب کردیم
و منتظر نتایج هستیم! مثلا از محل فروش زمین گلشهر می‌توانیم گوسفند خریداری کرده
و تعداد دام را افزایش دهیم! منتظر سرمایه‌گذاری در این بخش یا هر بخش دیگری هستیم!
چرا حسینیه برای فعالیت‌های
اقتصادی نظیر کشاورزی پول دارد اما برای پروژه‌های شهری نه؟
ما به دنبال درآمد پایدار هستیم،
فعالیت اقتصادی حسینیه در راستای تامین نیازهای خود مجموعه است و ما طبق چارچوب نمی‌تواند
وارد حوزه اقتصادی شود!
به عنوان مدیرکل اداره‌ای که
مسئولیت نظارت بر حسینیه اعظم را دارد از عملکرد دست‌اندرکاران مجموعه راضی هستید؟
به شخصه امیدوارم با انتصاب هیئت
امنای توانمند اهداف توسعه‌ای و برنامه‌های حوزه اجتماعی و خدمات‌رسانی به زائران
محقق شود. خدمات اجتماعی همین الان هم رضایت‌بخش است، امسال 37 هزار بسته گوشت در
زنجان توزیع شد، البته این مهم رضایت بخش نیست.
نظرتان در مورد ادعای رسوب مدیریت
در حسینیه اعظم چیست؟
این مجموعه قبلا به صورت هیئتی
اداره می‌شد، طول کشید که تعامل بین‌مان برقرار شود، الان میزان تعامل و همکاری
100 درصدی است و هیئت امنا در چارچوب ضوابط نسبت به برگزاری مراسم مذهبی و فرهنگی
اقدام می‌کنند.
در رابطه با حضور متمادی تعدادی از افراد در راس مدیریت حسینیه اعظم نیز
باید بگویم تعدادی از این افراد بنا به هر دلیلی امکان حضور در جلسات را نداشتند،
فعالیت‌شان نیز چشمگیر نبود از این رو تعداد هیئت امنا را از 11 نفر به 7 نفر کاهش
و با تعداد باقیمانده نیز اتمام حجت کردیم تا اهداف تبیین شده را محقق کنند، این
تعداد را فعلا انتخاب کرده‌ایم اما معرفی نشده‌اند که به زودی خبرش را رسما اعلام
می‌کنیم!
در رابطه با ارتباط اوقاف با
مردم قیدار، شهری که 6 دانگ آن متعلق به اوقاف بوده و از عملکرد اوقاف رضایت چندانی
ندارند، بگویید!
ما این ناراحتی‌ها را رد نمی‌کنیم
بخشی از مردم از عملکرد اوقاف ناراضی هستند! بخشی از موقوفات قیدار اعم از مسکونی
و کشاورزی متعلق به حرم قیدار نبی، عموم مردم، حوزه‌های علمیه و فقرا است. اوقاف
سعی می‌کند با مردم مدارا کند. در قیدار نیز بخشی از مردم با اوقاف همکاری خوبی
دارند و طبق تعهدات و قراردادها مبالغ را واریز می‌کنند اما برخی همکاری نمی‌کنند!
سال قبل 3 هزار مترمربع در حرم
قیدار نبی عملیات آزادسازی داشتیم و نزدیک به 3 میلیارد تومان نیز اقدامات مربوط
به کف‌سازی را اجرایی کردیم.
اوقاف بر این باور است که در
صورت مشارکت مردم می‌تواند در حوزه بازسازی، تعمیر و نگهداری موقوفات توفیفات لازم
را به دست آورد! از این رو طرح «مودت» با هدف کمک به اوقاف برای کارهای خیر را
اجرایی می‌کند ما سال قبل 6 میلیارد تومان را جمع‌آوری و به امامزاده‌های استان
اختصاص دادیم.
در مورد لزوم جلب مشارکت مردمی
و اهمیت آن برای اوقاف گفتید، اهالی روستای «ته‌دره» طارم مخالف طرح سرمایه‌گذاری
شما هستند آیا برای موفقیت در این روستا خوش‌بین هستید؟
در این روستا طرح 300 هکتاری زیتون
را داریم که با هدف ارتقا سرمایه‌گذاری آن را با جدیت پیگیر هستیم. برای اجرای
طرح، مجوز 6 حلقه چاه را گرفتیم، عملیات لوله‌گذاری تا 6 کیلومتر را نیز در دستور
کار قرار دادیم که اگر این طرح به سرانجام برسد زمینه اشتغال 40 نفر ایجاد شده و
در آینده نیز صنایع تبدیلی استقرار خواهند یافت اما به علت معارضان محلی نزدیک 4
ماه است که طرح متوقف شده و خسارت سنگینی به بیت‌المال وارد شده است!
من تعجب می‌کنم، برخلاف اینکه
چندین بار در روستا حاضر شده و در بین اهالی به صراحت اعلام کرده‌ام اوقاف قصد
رونق و آبادانی روستا را داشته و در این طرح اهالی روستا بکارگیری خواهند شد مردم
همچنان نسبت به آن معترض‌اند!
6 دانگ این روستا موقوفه است و
ما سند تک‌برگ داریم! از مسئولان می‌خواهیم تا برای حفاظت از حقوق بیت‌المال وارد
عمل شوند. الان تجهیزات میلیاردی در زیر خاک مانده است، این مبلغ از اعتبار داخلی
ما تامین شده است. من از نماینده ولی فقیه در سازمان اوقاف کشور اختیار تام گرفتم
و به اهالی پیشنهاد شراکت یا خرید زمین یا پرداخت پول و غیره را دادیم اما آنها
رضایت نمی‌دهند!
اعضای هیئت امنای مساجد و حتی
مسئولان از عملکرد اوقاف در احیا و بازسازی مساجد رضایت چندانی ندارند، دلیل
عملکرد ضعیف چیست؟
تصور اینکه اوقاف متولی مساجد
است 100 درصد اشتباه است! بر اساس قانون، اوقاف حق دخالت در امور مساجد را ندارد
اما توزیع اعتبارات ناچیز دولتی را بر عهده دارد. با این وجود با سیل نامه مدیران
و روحانیون که توقع تهیه مصالح موردنیاز را دارند، مواجه می‌شویم! در حالی که
اوقاف ردیف بودجه برای خرید مصالح ساختمانی از جمله سیمان را ندارد!
سال 98، 160 میلیون تومان اعتبار برای یک هزار و 570 مسجد اختصاص یافت و
این مبلغ در سال جاری به 300 میلیون تومان رسید! خب من این 300 میلیون تومان را
چگونه برای بیش از یک هزار و 500 مسجد در نظر بگیرم؟
اوقاف استان زنجان پس از تشکیل
معاونت بهره‌وری در حوزه سرمایه‌گذاری چه اقداماتی انجام داده است؟
معاونت بهره‌وری کمتر از 10
سال است که ذیل سازمان اوقاف و امور خیریه کشور و به تبع آن ادارات تابعه استانی
تشکیل شده است پیش از آن نیز فعالیت اوقاف مربوط به اجاره‌داری بوده است. «موسسه
هوشمند» واقع در خیابان سعدی‌وسط که موقوفات مختلف در آن سرمایه‌گذاری کردند و
«ساختمان پزشکان» که به پزشکان اجاره داده شده و موقوفات به اندازه سهم خود مبالغ
اجاره را برداشته و در جهت نیت واقف هزینه می‌کنند از نمونه اقدامات صورت گرفته
است. علاوه بر این در حوزه گاوداری، دامداری و کشت پسته نیز سرمایه‌گذاری‌های قبل
قبولی انجام شده که این روند منسجم ادامه‌دار خواهد بود!
آماری از موقوفات مشکل‌دار دارید؟
اوقاف چه برنامه‌ای برای تعیین تکلیف آنها دارد؟
همکارانم در حال احصای آمار دقیق
از موقوفات مشکل‌دار هستند، تصور می‌کنم تعداد آنها در حدود 100 مورد باشد.
ما خواهان شرکت در «طرح تحول»
که حضور در آن اختیاری است، هستیم. طبق این طرح، موقوفاتی که مدیریت آنها دشوار
بوده و درآمدی ندارند و مردم هم نسبت به بلاتکلیف ماندن آنها معترض هستند با
اجازه نماینده ولی فقیه (رئیس سازمان متبوع) تبدیل به احسن کرده و سرمایه‌گذاری
مربوطه را انجام دهیم.
در رابطه با سهم دستگاه‌های
دولتی در موقوفه‌خواری استان زنجان آماری دارید؟
اداره حقوقی اداره کل اوقاف
استان زنجان که استیفای حقوق موقوفه را بر عهده دارد، نزدیک به 500 فقره پرونده
موقوفه‌خواری را بررسی می‌کند، این حجم از پرونده انرژی را از همکارانم گرفته است!
در حال حاضر بیش از 100 میلیارد تومان از دستگاه‌های دولتی طلب داریم، این دستگاه‌ها
موقوفات را تصرف کرده و حق موقوفات پرداخت نکرده‌اند! جالب است این دستگاه‌ها باید
مدافع موقوفات باشند!
و کلام آخر...
اداره کل اوقاف و امور خیریه
استان زنجان همواره تلاش کرده تا در راستای نهادینه کردن فرهنگ وقف به وظیفه خود
در قبال واقفان و جامعه عمل کند. در کنار تمامی برنامه‌های فرهنگی که داشتیم برای
تامین نیاز دانش‌آموزان روستایی نیز وارد عمل شده و در کنار تهیه اقلام موردنیاز
تحصیل که تا 6 ماه دانش‌آموزان احساس نیاز به خرید لوازم‌التحریر نخواهند داشت،
تلفن همراه برای بهره‌گیری از شبکه شاد و آموزش مجازی خریداری و به دست مستحقان رسیده
است.
ما به هیچ عنوان منکر نقصان در
عملکرد نبوده و نیستیم. از رسانه‌ها می‌خواهیم برای ترویج فرهنگ وقف و ایجاد
ارتباط دوسویه بین مردم و اوقاف وارد عمل شوند.
انتهای پیام/
خبرنگار: لیلا محمدی