پایگاه خبری صدای زنجان- امروز روز معلم است. روزی که می توان نگاهی به فعالیت یک و نیم ساله معلم در دوران کرونا انداخت. در این مدت یک روز درهای مدرسه باز و کلاس‌های درس تشکیل شده است و روزی دیگر مدارس تعطیل و آموزش به فضای مجازی کشیده شده و در این میان معلمان به شکل‌های مختلف با چالش‌های مختلفی در تدریس رو به رو بوده‌اند. روز معلم بهانه‌ای شد که پای درد و دل برخی از معلمان بنشینیم و به صحبت پیرامون بخشی از مشکلات معلمان در این دوران بپردازیم.

«علی محمدی»، معلم مقطع متوسطه که در یکی از مدارس زنجان تدریس می‌کند با اشاره به اینکه یکی از چالش‌هایی که معلمان در طی این مدت با آن رو به رو بوده‌اند، مساله آماده نبودن سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای لازم برای تدریس در فضای مجازی بود، می‌گوید: این موضوع هم برای خود معلمان و هم برای دانش‌آموزان مشکلاتی برای مدت‌ها ایجاد کرد اما به تدریج با آماده شدن و توسعه سخت افزارها و بهره‌مندی از برخی از نرم افزارها که ارتباط چهره به چهره معلمان با دانش‌آموزان را در برخی موراد فراهم می‌کرد، بخشی از مشکلات برطرف شد. بعدها اما شبکه شاد هم توانست بخشی از این موضوع را پوشش بدهد.

معلمان با ابزار و وسایل شخصی پای کار آمدند

وی ادامه می‌دهد: یکی از موضوعات دیگری که می توان به آن نیز اشاره کرد این است که شاهد هستیم هیچ یک از کارمندان دولتی با وسایل شخصی خود، کار اداری را انجام نمی‌دهند اما معلمان این کار را کردند و با تلفن همراه و لپ‌تاپ و یا تبلت‌های خود امر تدریس را به عهده گرفتند و با وسایل شخصی خود پای کار آمدند و مسئولیت خود را انجام دادند ضمن اینکه با پویش‌هایی که به راه انداختند تلاش کردند که بخشی از مشکلات سخت افزاری دانش آموزان را نیز برطرف کنند و درصدد خرید ابزارهای ارتباطی برای دانش آموزان بودند که این امر تا میزانی محقق شد.

تدریس در فضای مجازی زمان‌بر است

به گفته محمدی معلمان برای اینکه بتوانند یک ساعت تدریس در فضای مجازی داشته باشند، در پشت صحنه بایستی دوساعتی را برای تولید محتوا وقت می‌گذاشتند و این موضوع واقعا سخت بود و زمان زیادی را از معلمان می‌گرفت و با فضای فیزیکی که معلمان در آن با دانش‌آموزان به صورت حضوری ارتباط برقرار می‌کرد کاملا متفاوت بود. ضمن اینکه در دوران متوسطه دانش آموزان بالغ ترهستند و خود مسئولیت‌هایی را به عهده می‌گیرند اما در دوران ابتدایی این مساله کمی سختر است و برای اولیا هم چالش‌هایی را ایجاد کرده است و موجب شده است که اولیا هم وارد مباحث آموزشی دانش آموزان شوند و با معلمان همکاری داشته باشند.

نظام آموزشی در سطوح عالی و عمومی آمادگی لازم را در مواجه با این مشکل نداشت

 در ادامه علیرضا قاسمی، معلم یکی از مناطق روستایی شهرستان ماهنشان ادامه می‌دهد: اساسا نظام آموزشی ما چه در سطح عالی و چه در سطح عمومی (آموزش و پرورش) آمادگی لازم را در مواجه با این مشکل نداشت و علت اصلی هم این بود که تا سال‌ها در مراکز آموزشی و مدارس با تکنولوژی سرستیز داشتیم و نمی توانستیم قبولش کنیم؛ شیوع کرونا منشا خیر شد و توانست تحولی که اگر به اختیار و انتخاب خود ما بود سال‌های سال محقق نمی‌شد را به نظام آموزشی کشور تحمیل کرد و موجب شد که  این سیستم‌ها آموزش‌های مجازی را قبول کنند و در مقابل تکنولوژی تسلیم شوند.

وی ادامه داد: اما تحقق آموزش مجازی به سبب فراهم نبودن زیرساخت‌های آن مشکلاتی را هم پدید آورد نظیر اینکه شبکه اطلاعات منسجمی که باید می‌بود، در ابتدای امر وجود نداشت و در ابتدا دانش‌آموز و معلمان با مشکلات عدیده‌ای در این زمینه روبه‌رو بودند اما به‌مرور و با گذشت یک و نیم سال تا میزانی این مشکلات رفع شده است اگر چه هنوز مشکلاتی در این زمینه وجود دارد چرا که پلتفرم آموزش مجازی در کشور در مقایسه با پلت‌فرم‌های جهانی کیفیت پایینی دارد.

عدم حضور معلمان درکلاس مجازی دیدگاه منفی ایجاد کرده است

قاسمی با اشاره به اینکه کار آموزش در این مدت سخت‌تر شده است، می‌گوید: زمانی که یک معلم به صورت حضوری به کلاس درسی که 20 تا 30 نفره ورود پیدا می‌کرد، معلم همه فعالیت‌های خود اعم از تدریس و پرسش و پاسخ و سایر موارد را در کلاس درس ارائه می‌کرد و سپس تدریس او به پایان می‌رسید، در واقع آموزش او ساعت مشخصی داشت اما در آموزش مجازی این طور نیست. ضمن اینکه دید عموم مردم به این مساله تغییر پیدا کرده است و تصورشان بر این است که معلمان هیچ کاری نمی‌کنند. علت این ماجرا هم می‌توان عدم حضور معلمان در مدارس دانست و این باعث پدید آمدن یک دید منفی به این قشر شده است و توقع خانواده‌ها و دانش آموزان را نسبت به قبل بیشتر کرده است در حالی که اگر چه معلمان در کلاس درس حضور نمی‌یابد اما ساعت‌کاری یک معلم افزایش یافته است؛ یعنی تدریس محدود به زمان خاصی نیست و دانش آموزان ده شب هم سوال می‌پرسند. از همین بایت مساله تدریس زمان بر شده است و اوقات بیشتری از معلمان را درگیر کرده است.

به گفته این معلم، در مناطق محروم امکانات چه به لحاظ نرم افزاری و چه به لحاظ سخت افزاری ضعیف است و به همین جهت دانش‌آموزان در این مناطق بیشتر متضرر می‌شوند. هرچند به واسطه تجربه‌ای که در این زمینه به دست آورده‌ام بالغ بر 80 درصد از دانش آموزان از امکانات ارتباطی برخوردار هستند اما به واسطه اینکه آن نظم و قاعده‌ای که در کلاس درسیوجود دارد، در فضای مجازی وجود ندارد و امکان ایجادش در فضای مجازی فراهم نیست، بخشی از دانش‌آموزان از زیرکار در می‌رفتند وبه همین سبب کیفیت آموزشی آن چیزی که باید باشد نیست.

کیفیت آموزشی تدریس تا حدودی به خود دانش‌آموز برمی‌گردد

 این معلم خاطرنشان می‌کند: آنچه من در این فضا با آن رو به رو بودم؛ این است که کیفیت اموزشی تدریس تا حدودی به خود دانش آموز برمی‌گردد یعنی دانش‌آموزی علیرغم وجود محرومیت‌های بیشتر عملکرد بهتری در این زمینه دارد ولی دانش آموز دیگری با وجود فراهم بودن امکانات، تبنلی کرده و از زیر کار در می‌رود. به نظر من کیفیت اموزشی در فضای مجازی تا میزانی به خود دانش‌آموز هم برمیگردد. ضمن اینکه اگر فرد هدفش تحصیل و دریافت یک مدرک باشد، شرایط اکنون به مراتب سهل‌تر است؛ ولی از این بابت که نظمی که در کلاس‌های آموزشی حضوری وجود داشت ، اکنون وجود ندارد، این موضوع خود مسبب مشکلاتی شده است.

شبکه شاد کیفیت چندانی ندارد

در ادامه معلم یکی از هنرستان‌های استان زنجان که نخواست نامی از او در این گزارش آورده شود، با اشاره به اینکه شبکه شاد کیفیت چندانی ندارد و در بسیاری از مدارس تیزهوشان و غیره حتی از شبکه شاد استفاده نمی‌شود، می‌گوید‌: در این شبکه دانش‌آموز و معلم ارتباط چهره به چهره ندارند و در بهترین حالت فایل‌های صوتی و تصویری بارگذاری می شوند که این مساله موجب می‌شود آموزش آنچنان کیفیت لازم را نداشته باشد.

وی ادامه می‌دهد: چون من در یکی از مناطق روستایی تدریس می‌کنم، در این فصل دانش آموزان حتی در شبکه شاد هم آنلاین نیستند و خانواده به خیال اینکه بچه‌ها به مدرسه نمی‌روند آنها را در مزارع به کار می‌گیرند و همین موضوع باعث می‌شود که در زمان تدریس من تنها چند نفر آنلاین باشند و من در این زمینه با مشکل رو‌به‌رو هستم. ضمن اینکه بسیاری از دانش آموزان حتی فایل صوتی که در گروه قرار داده ام گوش نمی‌دهند و این مساله در روی کیفیت تحصیلی دانش آموزان تاثیر می‌گذارد.

کلاس‌های عملی؛ تعطیل!

این معلم با اشاره به اینکه مدتی پیش بخشنامه‌ای برای هنرستان‌ها آمده است که در اینجا از معلمان خواسته شده بود که کلاس‌های عملی را به صورت حضوری برگزار کنند و این امر را به صورت اختیاری قرار داده بود، می‌گوید: این اختیاری بودن کلاس‌ها موجب شده بود تا از کلاس سی نفره تنها یک نفر حضور داشته باشد و این در حالی است که معلم نمی‌تواند در این شرایط  سایر دانش‌آموزان را نادیده بگیرد و از همین جهت کلاسهای عملی خود به خود کنسل می‌شود.

به گفته این معلم؛ مشکل دیگری که وجود دارد این است که  مدیران با گرفتن نمرات کلاسی، در صورتی که میانگین نمرات کلاسی کم باشد خواستار تجدید نظر در مورد نمرات هستند چرا که میانگین نمرات پایین آمده است و معلم مجبور است که در این شرایط به دانش اموز خود نمره بدهد و این باعث می‌شود تا دانش آموزی که چیزی نمی‌داند بی‌دلیل نمره قبولی بگیرد و همین مسلما در آینده اثرات خود را خواهد گذاشت. یا مدیر مدرسه لیستی از دانش‌آموزانی که تلفن همراه ندارند به معلم می‌دهد و از او می‌خواهد که مراعات حال این دانش‌آموزان را داشته باشد و معلم مجبور است برای اینکه مراعات این افراد را بکند به آنها نمره قبولی بدهد در صوتی که این دانش‌آموز اصلا در کلاسها حضور نداشته است.

وی ادامه می‌دهد: آموزش در این دوران دچار نقص است اما مسلما اثرات این موضوع خود را پس از دوران کرونا نشان خواهد داد و ما با دانش‌آموزانی رو به رو خواهیم بود که  چنان که باید و شاید تعلیم و تربیت نیافته‌اند و مسلما این یک چالش برای آموزش و پرورش پس از دوران کرونا خواهد بود.

انتهای پیام

خبرنگار: زهره میرعیسی‌خانی