پایگاه خبری صدای زنجان- بنا بر گفته برخی کارشناسان حوزه حمل‌ونقل در کشور، تولید مینی‌بوس در کشور کاهش یافته و تولید اتوبوس هم تکافوی تقاضای بخش حمل‌ونقل را نمی‌دهد و در نتیجه قیمت وسایل نقیله بسیار بالا رفته و عملا رانندگان و مالکان این بخش تمایل و توان خرید و نوسازی اتوبوس و مینی‌بوس را ندارند. به همین علت با عدم ورود ناوگان جدید، عمر ناوگان سال به سال بالا می‌رود.

نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی به دلیل فرسودگی و سن بالا در دستور کار دولت‌ها قرار دارد اما داریوش امانی، معاون وزیر راه و شهرسازی چندی پیش در گفت‌وگو با رسانه‌ها با بیان اینکه ما از سال گذشته پیرو دستور وزیر راه و شهرسازی، نوسازی ناوگان حمل و نقل مسافری را شروع کرده‌ایم و در حال حاضر با ۵ شرکت وارد مذاکره شده‌ایم؛ می‌گوید: ۳۰ درصد از اتوبوس‌ها معادل ۴ هزار و ۲۰۰دستگاه، ۶۸ درصد مینی‌بوس‌ها و ۶۶ درصد سواری‌های کشور فرسوده هستند که در مجموع معادل ۱۹ هزار دستگاه است.

از سویی دیگر وجود ناوگان فرسوده یکی از نقاط ضعیف و شاید از دلایل تعدد حوادث جاده‌ای در استان است. بیش از دو سال پیش نیز، سردار محمدحسین حمیدی، فرمانده وقت پلیس راه کشور نسبت به استفاده اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های فرسوده به‌عنوان سرویس ادارات، کارخانجات و مدارس هشدار داده و گفته بود: «ناوگان فرسوده اتوبوس و مینی‌بوس یکی از دلایل تصادفات و به خصوص در ۳۰ کیلومتری شهرهاست.

متأسفانه بسیاری از خودروهایی که تحت عنوان سرویس شرکت‌ها به خصوص در بخش خصوصی و حتی مدارس استفاده می‌شود، جزو ناوگانی است که در گذشته در جاده تردد داشته اما بعداً به خاطر قانون، تنها امکان تردد در جاده را از دست دادند و به همین دلیل برای ادامه فعالیت مجبورند در مسیرهای کوتاه تردد کنند. نظارت کمتری بر این خودروها وجود دارد و متأسفانه اکثر این خودروها در سن فرسودگی هستند و عمدتاً نیز بخش خصوصی آنها را به کار گرفته است که همین موارد می‌تواند ریسک وقوع حوادث رانندگی در این خودروها را افزایش دهد»

در کشورهای توسعه یافته ناوگان حمل و نقل عمومی معمولاً بعد از 10 سال و در نهایت 15 سال از رده خارج می‌شوند ولی در کشور ما عمر فرسودگی خودروها 20 سال در نظر گرفته شده است در حالی که بنابر اذعان وزیر راه و شهرسازی، متوسط عمر ناوگان مینی بوسی کشور 24 سال است و هنوز هم کامیون‌هایی با عمر بالای 40 سال در جاده‌های کشور تردد می‌کنند.

وضعیت ناوگان حمل و نقل را می‌توان از زبان مردمی که با اتوبوس سفر می‌کنند، متوجه شد که می‌گویند «خطر از بیخ گوشمان رد شد!» حوادث روزهای اخیر نیز در سطح کشور (واژگونی اتوبوس خبرنگاران در حادثه ارومیه و واژگونی اتوبوس سربازان) شاهدی بر این ماجرا است.

رانندگان وسایل نقلیه نیز خود به این موضوع واقف هستند. «مصطفی» که یک راننده اتوبوس برون‌شهری است در این رابطه به صدای زنجان می‌گوید: اتوبوس من نزدیک 15 سال سن دارد و هر روز یک ادا در می‌آورد و راهی تعمیرگاه می‌شود. طبیعی است که یک ماشین پس از مدتی دیگر آن کارایی قبلی را ندارد و بایستی جایگزین شود. اما با کدام پول؟ دولت به من راننده اتوبوس که سالهاست رانندگی می‌کنم چه تسهیلاتی برای جایگزین کردن اتوبوسم می‌دهد؟

او ادامه می‌دهد: صبح تا شب در جاده‌ها سرگردانم و در این راه بارها و بارها شاهد اتفاقات زیادی بودم. خوب می‌دانم که ماشین برای جاده باید قبراق باشد. آن هم چه جاده‌ای! از وضعیت جاده‌ها که بهتر است حرف نزنم! چرا که هر چه گفتیم بهتر که نشد بدتر شد!

این راننده اتوبوس می‌گوید: دوران کرونا و محدودکردن ظرفیت اتوبوس‌ها و کاهش مسافر هم مشکلی روی مشکلات دیگر رانندگان بود! قطعات تقلبی هم که این وسط بی‌داد می‌کند. مگر رانندگان بدشان می‌آید که اتوبوس خود را نونوار کنند؟ اما با کدام پول یا تسهیلات؟ دولت تسهیلات بدهد و از رانندگان حمایت کند، مگر ما بدمان می‌آید که با اتوبوس جدید مسافر جابه‌جا کنیم؟

مصطفی می‌گوید: من چه قدر مسافر جابه‌جا کنم که بتوانم یک اتوبوس 4 و نیم میلیارد تومانی را بخرم؟ آن هم در این وضعیت بد اقتصادی که حتی گاهی خرید قطعات یدکی برای‌مان زور می‌آید! تازه با این اوضاع و احوال و وضعیت بد مسافربری باید در جاده‌هایی مسافرت کنیم که هر روز کشته می‌گیرد! مسئولان به فکر رانندگان باشند. خودروسازان قیمت‌های خود را پایین بیاورند. شاید حال مسافربری هم خوب شود!

هر سال پیرتر از پارسال

در این رابطه «علی مدقالچی»؛ معاون حمل و نقل مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان در گفت‌وگو با صدای زنجان، با اشاره به اینکه 132 اتوبوس در ناوگان حمل و نقل استان موجود است که عمر میانگین آنها 10 و نیم سال است، می‌گوید: این در حالی است که سال گذشته عمر میانگین این دستگاه‌ها 8.32 سال بود. 288 دستگاه مینی‌بوس نیز موجود است که عمر میانگی‌نشان حدود 31.48 سال است که عمر میانگین سال گذشته آنها 29.39 بود. همچنین 477 دستگاه هم خودروی سواری داریم که عمر میانگین این خودروها هم 12.42 سال است که پارسال 11.7 بود.

تسهیلات ناچیز

مدقالچی با اشاره به اینکه قیمت خودرو بسیار بالا است، اظهار می‌کند: سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در سال 96، برای 45 دستگاه تسهیلات ارائه داد. قیمت سمند در آن زمان 35 میلیون تومان بود و ما در این زمان 25 میلیون تومان وام می‌دادیم ولی اکنون همان سمند 220 میلیون تومان قیمت دارد و وام کم‌بهره ما کجای کار را خواهد گرفت؟

وی با بیان اینکه بخش حمل و نقل مسافر در شرایط کرونا در وضعیت نامناسبی قرار دارد، خاطرنشان می‌کند: در این وضعیت فعالیت سواری‌های مسافربری شخصی و خصوصی و تاکسی‌های شهری در مسیرهای برون‌شهری به وخامت اوضاع افزوده است. این موارد موجب افت شدید تعداد مسافر و در نتیجه پس رفتن روند اقتصادی نوسازی ناوگان در فعالان بخش شده است.

به گفته این مسئول؛ برای دریافت تسهیلات نوسازی ناوگان باری، متقاضیان می‌توانند از کشورهای اروپایی و یا کره و ژاپن خودرو وارد کرده و پس از اسقاط یک دستگاه خودرو، هزینه گمرگی وارداتی 50 درصد کاهش می‌یابد که از این طریق دو دستگاه تریلی وارد سیستم حمل و نقل جاده‌ای استان شده است.

قیمت بالا و قطعات یدکی تقلبی

معاون حمل و نقل مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان زنجان اشاره کرد: آنچه که اکنون اهمیت دارد؛ این است که قطعات یدکی خودرو بسیار گران شده‌ و با توجه به اینکه نمایندگی کارخانجات سازنده اتوبوس در تامین قطعات یدکی مشکل دارند و رانندگان هم ناچار از بازار آزاد قطعات را تهیه می‌کنند، متاسفانه قطعات قلابی زیادی وجود دارد که این موضوع می‌تواند آسیب به خودرو زده و باعث بروز تصادفات جاده‌ای شود. از طرف دیگر برخی قطعات بسیار گران هستند و راننده برای خرید قطعات مصرفی پرکاربرد گاهی با توجه به وضعیت درآمدی دیرتر اقدام می‌کند که همین مسائل می‌تواند موجب مشکلاتی برای ناوگان حمل و نقل شود.

پیگیری مشوق‌ها

در این باره اما حمید سلمانیان؛ رئیس اداره مسافر اداره‌کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان زنجان نیز در گفت‌وگو با رسانه‌ها با اشاره به اینکه سازمان راهداری پیگیر مشوق‌ها برای نوسازی ناوگان است، تصریح می‌کند: باید بودجه برای ارائه تسهیلات تصویب شود، ضمن اینکه دولت حمایت خاصی از این بخش نمی‌کند و به دلیل هزینه‌بر بودن سرمایه‌گذاری، رانندگان تمایلی برای نوسازی ندارند و از طرفی نگه‌داری خودروها نیز هزینه‌های سنگینی دارد.

وی با اشاره به اینکه گرانی‌های دو سال اخیر، ‌حمل و نقل درون‌شهری و برون‌شهری را زمین‌گیر کرده است، عنوان می‌کند: دو سال قبل قیمت یک جفت لاستیک ۲۰۰ هزار تومان بود که اکنون به یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسیده است که اگر قیمت روغن، قطعات خودرو و عوارض گوناگون را به این رقم اضافه کنیم، دخل و خرج رانندگان از تناسب خارج می‌شود. رانندگانی که در جاده‌های برون‌شهری فعالیت می‌کنند، لاستیک این خودروها دچار استهلاک بیشتری می‌شود و با توجه به مناسب نبودن آسفالت جاده‌ها و ناهمواری‌های موجود در آن جلوبندی ماشین نیز دچار نقص می‌شود و با این وضع ماشین که هر روز کار می‌کند، هزینه‌های نگه‌دای آن سر به فلک می‌کشد.

سلمانیان با اشاره به اینکه پس از شیوع کرونا، فعالان ناوگان حمل و نقل عمومی موظف شدند که با ۵۰ درصد ظرفیت مسافر سوار کنند، بیان می‌کند: متاسفانه به دلیل اینکه فرهنگ‌سازی درستی در جامعه صورت نگرفته، مردم برای اینکه سریع‌تر به محل مورد نظر برسند و هزینه کمتری از نرخ قانونی بپردازند، از مسافربرهای شخصی استفاده می‌کنند، در حالی که بیمه، مهارت و سلامت این رانندگان مشخص نیست.

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میرعیسی خانی