پایگاه خبری صدای زنجان- تغییری در شرایط آزمون کارشناس ارشد سال آینده واکنش‌های زیادی را برانگیخت اما حالا خبر می‌رسد که وزارت علوم، مصوبه «ممنوعیت پذیرش دانشجوی ارشد از رشته‌های غیرمرتبط» را تا زمان انجام بررسی‌های بیشتر و کارشناسانه لغو کرده است.

محمدرضا آهنچیان، مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نامه‌ای خطاب به مدیران کارگروه‌های تخصصی گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی اعلام کرد: از سال 1401 سنجش و پذیرش داوطلبان در آزمون کارشناسی ارشد فقط از بین دانش‌آموختگان دوره کارشناسی رشته‌های مرتبط امکان‌پذیر خواهد بود. وی از آن‌ها خواست تا 24 تیرماه نسبت به تعیین رشته‌های مرتبط برای هر در آزمون کارشناسی ارشد پذیرش دانشجو دارد، اقدام کنند.

این موضوع باعث شده است که بسیاری از دانشجویان و اساتید در این زمینه حساس شوند و دغدغه این موضوع را داشته باشند که کارگروه‌های تخصصی گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی چه برنامه‌ای برای دانشجویان این مقطع تصیلی داشته است.

این همه سنگ‌اندازی برای چه؟

در این زمینه یک دانشجو کارشناسی ارشد که از یکی از رشته‌های لیسانس کشاورزی به مقطع ارشد رشته روانشناسی تغییر رشته داده است، گفت: برای بسیاری از دانشجویان انتخاب رشته کارشناسی پس از فشار کنکور عقلانی نیست! ‌دانش‌آموزانی که تا دیروز تخیل رشته‌های مهندسی و دکتری و حقوق را داشتند با کسب رتبه‌های متوسط در کنکور به هر ریسمانی چنگ می‌زنند که به دانشگاه بروند، چرا که برای انها دانشگاه مفهوم انتزاعی موفقیت و پیروزی را دارد.

وی ادامه داد: دانش آموزان برای رهایی از فشار کنکور و استرسی که می‌کشند دست به انتخاب هر رشته می‌زنند، در حالی که شاید هیچ علاقه‌ای به آن رشته نداشته باشند. آن‌ها سپس پس از ورود به دانشگاه بار انتخاب نادرست خود را به دوش می‌کشند. شرایطی که بارها و بارها در کلاس‌های درس خود به شخصه شاهد آن بودم.

این دانشجو اذعان کرد: پس از طی چهارسال پر فراز و نشیب که اغلب به دلایل مختلف (فشار خانواده، هزینه‌کرد، بی‌برنامگی و بی‌خیالی) مجبور به ادامه دادن این مسیر هستیم، به نقطه‌ای می‌رسیم که یا تصمیم می‌گیریم که بی‌خیال درس شویم و یا به دنبال علایق‌مان بریم.

وزارت علوم با این مصوبه در واقع گام دیگری در جهت محدودکردن دانشجویان خود برمی‌دارد. چرا دانشجویی که تلاش کرده است تا در آزمون رتبه قابل قبولی بیاورد باید با این مصوبه از دنبال کردن علایق خود محروم شود. مساله‌ای که من به شخصه بعد از تغییر رشته‌ام در مقطع ارشد و موفقیت در آن برایم سوال است؟ آیا نباید دانشجویان را به سمت دنبال‌کردن علایق‌شان هدایت کرد؟ دلیل این همه سنگ‌اندازی چیست؟

در پرکردن ظرفیت دانشگاه‌ها اشتباه عمل کرده‌ایم!

در این خصوص محمد زارع نهندی، معاون آموزشی دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان با اشاره به اینکه به دانشگاه تحصیلات دانشگاهی به دو صورت می‌توان نگاه کرد، به صدای زنجان گفت: دانشگاه در واقع ادامه تحصیلات دبیرستانی است و قسمتی از آن افزایش اطلاعات لازم یک فرد است. افزایش اطلاعاتی که بیش از اطلاعات عمومی است و برای آن اصولا رشته نباید فرقی داشته باشد. مثلا هر کسی چه در قسمت فنی و مهندسی و یا علوم پایه باشد باید میزانی از فیزیک و ریاضیات را بیشتر از آنچه که در دبیرستان فرا می‌گیرد، فرا گیرد و آن مساله یک مساله عمومی است و غیر آن نیست! و یا افرادی که در رشته پزشکی و یا رشته علوم پرشکی تحصیل می‌کنند برخی از اطلاعات را صرف نظر از اینکه چه رشته‌ای را می‌خواهند ادامه بدهند، یاد بگیرند.

وی ادامه داد: در برخی از دانشگاه‌های بزرگ دنیا که قدمت دیرینه‌ای دارند (غالبا رشته‌های دانشگاهی بر نوع برنامه‌ریزی این دانشگاه‌ها پایه‌ریزی شده است) فردی که وارد دانشگاه می‌شود انتخاب رشته نمی‌کند و پس از ورود به دانشگاه و سپری کردن یک یا دو سال و درس‌های مرتبطی که می‌گذراند، تصمیم می‌گیرد که چه رشته‌ای را به فراخور علاقه‌ای که به دروس دارد دنبال کند و معمولا دو سال آخر از این 4 سال را به صورت هدف‌دارتر تحصیل می‌کنند و مدرک آن رشته را می‌گیرند و برای ادامه تحصیل در دوره ارشد و دکترا (مخصوصا در ایران که بحث‌هایی در زمینه دوره ارشد وجود دارد) می‌توانند از هر رشته‌ای بیایند و شرکت کنند!

به گفته زارع نهندی در این دانشگاه‌ها لازم نیست که ظرفیت تمام رشته‌ها پر شود چرا که کسی که می‌خواهد برود در مقطع کارشناسی ارشد رشته‌ای را دنبال کند حتما بایستی یک درصدی در مورد آن رشته اطلاعات داشته باشد و این‌طور نباشد که دانشجویی با نمره 30 درصد منفی در کنکور بیاید و ظرفیت خالی رشته‌ای را در دانشگاه‌ها پر کند!

معاون آموزشی دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه استان زنجان با اشاره به اینکه اکنون در ایران مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که دانشگاه‌ها در رشته کارشناسی ظرفیت اعلام می‌کنند، اظهار کرد: سازمان سنجش کنکور می‌گیرد و هر کسی از هر رشته‌ای می‌خواهد شرکت می‌کند و سازمان سنجش دیگر نگاه نمی‌کند که آنها در کارنامه خود در آن درس چه نمره‌‌ای آورده‌اند و فقط نمره‌ها را مرتب می‌کند و بر اساس ظرفیت‌ها جایی را برای آن انتخاب می‌کند تا آن ظرفیت‌ها پر شود حتی شده که سازمان سنجش افرادی را با درصد منفی در همان رشته مرتبط انتخاب می‌کنند و در همان رشته کارشناسی ارشد می‌خواند چرا که ظرفیت خالی بوده است.

وی ادامه داد: این موضوع باعث شده است که وزرات علوم تصمیم بگیرد که تنها رشته‌های مرتبط در مقطع ارشد وارد شوند در حالی که این خود عذر بدتر از گناه است. ما مواردی را در دانشگاه داشته‌ایم که دانشجویان رشته‌های مهندسی وارد رشته‌های کاملا محض مثل ریاضی فیزیک و شیمی شده‌اند و بسیار موفق بودند و اکنون داریم جلوی آنها را می‌گیریم چرا که ما در پرکردن ظرفیت دانشگاه‌ها اشتباه عمل کرده‌ایم!

این مسئول افزود: اکنون در دوره دکترا این موضوع مد نظر قرار گرفته است که دانشجویی که دکترای ریاضی می‌خواند نمره ریاضی‌اش از نمره‌ای پایین‌تر نباید باشد و هر کس هم در این زمینه آمد و نمره‌اش مناسب نبود ظرفیت خالی اهمیت پیدا نکرده است. اما در کارشناسی ارشد این موضوع اشتباه پیش رفته است و اکنون داریم این اشتباه را به شکل دیگری جبران می‌کنیم که به نظر من این موضوعی آغازی برای اشتباه دیگر است و کار که بهتر نمی‌شود؛ هیچ! بدتر هم خواهد شد.

حد وسط کارشناسی شده برای پذیرش دانشجوها در مقطع کارشناسی ارشد در نظر گرفته شود

در ادامه حبیب‌الله زلفخانی، معاون آموزشی دانشگاه زنجان با اشاره به اینکه در حالت کلی متناسب بودن رشته کارشناسی با کارشناسی ارشد، مساله مهمی است، اظهار کرد: اگر به این مساله دید بازی داشته باشیم، این موضوع برای‌مان اهمیت نخواهد داشت که افراد از چه لیسانسی وارد مقطع ارشد می‌شوند؛ اما در عمل در مقطع ارشد بایستی دانشجویان رشته خود و رشته مرتبط با خود را دنبال کنند چرا که مسلما افراد در این زمینه تسلط بیشتری نسبت به مسائل دارند.

وی ادامه داد: در دانشگاه مواردی را داشتیم که افراد لیسانس فلسفه داشتند و در مقطع ارشد به رشته فیزیک ورود پیدا کرده بودند و این‌ موضوع برای‌شان بسیار سخت بود و کسانی که در این زمینه دست‌اندرکار هستند بیشتر این موضوع را می‌فهمند چرا که شاهد هستند که این موضوع هم برای خود دانشجو و هم برای اساتید سخت است. ممکن است این استدلال را بکنیم که دانشجو کنکور خوانده و در این مقطع و در این رشته قبول شده است ولی به اذعان من در برخی از رشته‌ها این قدر متقاضی کم شده است که حتی با رتبه‌های پایین هم می‌توان وارد این رشته‌ها شد و همین موضوع سر‌آغاز مشکل‌ها است!

به گفته زلفخانی همیشه این درست نیست که بگوییم وقتی فرد در رشته کارشناسی ارشد رشته‌ای قبول شده است این دانشجو بر دروس این رشته تسلط دارد و ما شاهد هستیم که در واقعیت فاصله با ایده‌آل‌ها بسیار است و همین موضوع باعث می‌شود تا هم خود دانشجو به در سر افتاد و نتواند چنان که باید و شاید دروس خود را دنبال کند و آخرش هم انصراف می‌دهند و می‌روند و این موضوع باعث می‌شود که هم وقت و زمان خود را هدر دهد و هم هزینه‌ای به دانشگاه تحمیل کند!

وی با اشاره به اینکه تبادل و جابه‌جایی دانشجویان از برخی از رشته‌ها به رشته‌های دیگر (مثلا از رشته‌های علوم انسانی به رشته‌های فنی) غیر قابل قبول است اما انتقال از برخی از رشته‌ها به برخی دیگر (رشته‌های علوم انسانی به علوم انسانی و یا مهندسی به مهندسی) غالبا مشکلی را پیش نمی‌‌آورند و باید این نکته را بپذیریم که انتقال دانشجو از برخی رشته‌ها به برخی دیگر تا میزانی نشدنی است.

به اعتقاد زلفخانی، بحث رشته‌های علوم انسانی تا میزانی با بقیه رشته‌ها متفاوت است و همین که شاهد هستیم که بسیاری از دانشجویان رشته مهندسی، ارشد و دکترای‌شان را در رشته انسانی گرفته‌اند بیانگر موفقیت این گروه در این دسته رشته‌ها است و در این زمینه باید بحث شود و موارد یکی به یکی مورد بررسی قرار بگیرد.

وی با اشاره به اینکه از طرفی محدودکردن فرد تنها به یک رشته در واقع از بین‌ بردن پلی است که ممکن است موجب پیشرفت افراد شود، افزود: نکته این است که انتقال دانشجو از هر رشته‌ای به رشته‌ی دیگر درست نیست. ضمن اینکه پذیرش دانشجو فقط در رشته خود دانشجو نیز درست نییست و باید یک نقطه میانی (یک حد وسط کارشناسی شده) در نظر گرفته شود تا بتواند به نفع دانشجو و هم به نفع دانشگاه‌ها عمل کند.

با تمام این اوصاف باید دید وزارت علوم چه تصمیمی در این زمینه دارد و چه برنامه‌ای برای دانشجویان مقطع ارشد ریخته است؟

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میر عیسی‌خانی