پایگاه خبری صدای زنجان- بیش از 1600 کارگر فعال در 800 نانوایی زنجان از پیشکار (کارگری که نان را از تنور بیرون می‌آورد) و خمیرگیر (کارگری که خمیر را چانه می‌زند) گرفته تا وابر (کارگری که خمیر را پهن می‌کند)، می‌گویند با وجود اینکه روزانه بیش از 10 ساعت در شرایط یکسان کاری با شاطرها نظیر تحمل گرمای طاقت فرسا و ایستادن طولانی‌مدت، کار می‌کنند اما در لیست قانون شغل‌های سخت و زیان‌آور جایی ندارند.

نانوایی‌ها یکی از مهمترین مراکز مراجعات روزانه مردم هستند. در طول دوره کرونا، یکی از مشاغلی که تقریبا هیچگاه تعطیل نشد، شغل کارگران خباز و نانوایان بود.

در وضعیت نابسامان فعلی که مردم در تامین نیازهای اولیه خود در سختی و تنگنا به سر می‌برند، کارگران خباز از این جهت که مهمترین کالای معیشتی مردم را تولید می‌کنند، نقش بسیار مهمی در امنیت معیشتی و غذایی مردم دارند.

وقتی قانون فقط شاطرها را می‌بیند!

نانوایان زنجانی معتقدند: صدای کارگران خباز که در پی تعلق گرفتن سختی کار و بازنشستگی با استفاده از مزایای آن هستند، شنیده نشده است. به گفته آنها شاید تنها در استان اصفهان برای هر ۴ شغلی که در یک کارگاه خبازی وجود دارد، سختی کار تعلق گرفته باشد. منتها در دیگر استان‌ها تنها شغل شاطر را سخت می‌شناسند که این به هیچ وجه کافی نیست!

یکی از نانوایان که از قرار نگرفتن کارگران واحدهای خبازی به جز شاطر در ردیف مشاغل سخت و زیان‌آور بر اساس ضوابط اعلامی ناراضی است به صدای زنجان می‌گوید: ساعت‌ها کار کردن در مقابل آتش کار آسانی نیست. شاطر یا نان‌پز در بین کارگران نانوا با آتش تماس مستقیمی دارد، خوشبختانه طبق قانون نیز مشمول شغل‌های سخت و زیان‌آور می‌شود. اما وضعیت سایر کارگران واحدهای نانوایی نیز بدتر از شاطرها نباشد بهتر هم نیست! آنها ناچار هستند که بیش از 10 ساعت در روز سرپا مشغول پخت نان شوند با این حال قانون حرفه آن‌ها را جزو شغل‌های سخت و زیان‌آور نمی‌داند!

به گفته نانوایی‌ها مسئولان، شغل پیشکار (کارگری که نان را از تنور بیرون می‌آورد)، خمیرگیر (کارگری که خمیر را چانه می‌زند) و وابر (کارگری که خمیر را پهن می‌کند) را سخت نشناخته‌اند.

یکی از کارگران می‌گوید: من شنیده‌ام در استان‌های معدودی با پیگیری انجمن صنفی مربوطه، هر ۴ شغلی که کارگران خباز در آن کار می‌کنند در ردیف مشاغل سخت قرار گرفته‌اند.

در آیین‌نامه مشاغل سخت‌و‌زیان‌آور مصوب ۲۹ آذر سال ۱۳۷۹ به مشاغلی سخت گفته می‌شود که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیراستاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می‌کنند که نتیجه آن بیماری‌های شغلی و عوارض ناشی از آن است.

البته مشاغل سخت به دو دسته ماهیتی و محیطی تقسیم‌بندی می‌شوند. سختی‌ و زیان‌آور دسته دوم را می‌توان حذف کرد اما سختی‌ کار دسته اول را صرفا می‌توان با به‌کارگیری تدابیر لازم کاهش داد و به‌صورت کلی قابل حذف نیست. با این حال کارگران مشاغلی که شامل دسته دوم می‌شوند، می‌توانند با ۲۰ سال بیمه‌پردازی مستمر یا ۲۵ سال بیمه‌پردازی متناوب بدون شرط سنی بازنشست شوند.

همین حالا بیش از 2 هزار و 400 کارگر در 800 واحد نانوایی شهر زنجان مشغول به کارند که برخی از آن‌ها از شهرها و روستاهای دور و نزدیک سرتاسر استان برای کارگری در واحدهای خبازی، شهر زنجان را انتخاب کرده‌اند و شب را در محل کار خود صبح می‌کنند، چرا که خانه رفتن و استراحت کردن برای آنها که باید قبل از طلوع آفتاب مشغول به کار شوند و گاها تا غروب آفتاب مشغول به کار شوند چندان معنایی ندارد!

مشکلات جسمی

یکی از کارگران نانوایی به صدای زنجان می‌گوید: همه کارگران خباز مشکل جسمی دارند. از آنجا که محیط کار آنها به گونه‌ای نیست که بتوانند در طول روزهای گرم تابستان کولر روشن کنند، مجبور هستند که آب یخ مصرف کنند، آب یخ هم به دستگاه گوارش آنها آسیب جدی می‌زند و این مسئله حالا برای همه آنها دردسرساز شده است! ما بیمه اجباری هستیم و تعدادی از کارگران از مزایای بیمه هم بهره‌مند نیستند که مسئولان باید این موضوع را پیگیری کنند.

مهدی بیات، رئیس اتحادیه نانوایان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان می‌گوید: تمامی کارگران نانوایی‌ها در محیط طافت‌فرسای نانوایی که بسیار گرم است سر پا و بدون اینکه در جایی بنشینند مشغول به کار هستند. این‌ها پس از مدتی دچار آسم و آرتروز می‌شوند. با این حال فقط شاطر است که شغلش در رده کارهای سخت و زیان‌آور قرار می‌گیرد نه سایر کارگران واحد!

نانوایی؛ شغلی که آینده‌اش تضمینی ندارد؟

بیات با بیان اینکه کارگران نانوایی تحت پوشش بیمه اجباری بوده و با کمک دولتی ماهانه حدود 500 هزار تومان بابت بیمه پرداخت می‌کنند، می‌گوید: البته این شامل حال کارگرانی است که صاحب‌کارشان فوت نکرده باشد! اگر نانوایی به هر دلیلی فوت کند و جواز کسب به نام یکی از نزدیکان او (طبق روال قانونی) ثبت شود، کارگران دیگر مشمول کمک دولتی نمی‌شوند. کل بیمه کارگران (با احتساب کمک دولتی) 900 هزار تومان بود اما کارگرانی که در شرایط مذکور کار می‌کنند باید 2 میلیون و 500 هزار تومان که مشمول کمک دولتی نیست، بپردازند!

این مسئول صنفی با تاکید بر اینکه «امنیت شغلی در نانوایی‌ها تضمین‌شده نیست»، می‌گوید: با شرایط فعلی و با قیمت‌های دستوری نیز امنیتی نداریم! هزینه‌های جاری اعم از دستمزد، حق بیمه، قیمت حامل‌های انرژی، اجاره بهای مغازه‌ها، خمیر مایع و غیره به شدت بالا رفته است، درصد افزایش نان که اخیرا کلید خورده است مشکلی از نانوایان حل نکرده است.

**تنگناهای اقتصادی

در کنار بی‌تفاوتی مسئولان نسبت به وضعیت سلامتی کارگران نانوایی‌ها و خلاهای قانونی برای حمایت از تمامی نیروهای فعال، کارگران نانوایی‌ها از وضعیت دستمزدی، بیمه‌ای و مزایای شغلی خود نیز در سال‌های اخیر رضایت ندارند. کارگران می‌گویند وضعیت دستمزدی‌شان به حدی وخیم است که بسیاری از آنها عملا هیچ درآمدی ندارند در نتیجه آنها غالبا مجبورند این شغل را ترک کنند و به سراغ مشاغل دیگری بروند.

به طور کلی نان یک کالای سیاسی است. به همین خاطر همیشه باید در دسترس مردم باشد و مردم بتوانند آن را به راحتی بخرند. در عین حال، دولت هم باید به فکر افزایش دستمزد و حمایت اجتماعی فوری از کارگران باشد.

مهدی بیات، رئیس اتحادیه نانوایان با بیان اینکه در حال حاضر، درآمد خبازان در کل کشور بسیار اندک است، تاکید می‌کند: نانوایان در تامین حداقل‌های معیشتی خود ناتوانند. مسئولان باید دقت کنند که خبازان، با وجود فشارهای بسیار در دوره کرونا، هیچگاه تولید خود را کاهش ندادند و در تمام مدت کرونا با وجود تنگناهای بسیار، کار و تولید کرده‌اند.

بیات البته گریزی هم به نارضایتی مردم بابت خدمات تعدادی از واحدهای نانوایی زده و با بیان اینکه ما به هیچ عنوان منکر تخلفات در نانوایی‌ها نیستیم، تاکید می‌کند: در زنجان 800 واحد نانوایی فعالیت می‌کنند که 95 درصد آن‌ها انسان‌های شریفی هستند، ما نباید تخلفات 5 الی 6 درصد از واحدها را به پای این کسبه که مشتری‌مداری را سرلوحه خود قرار داده‌اند، بنویسیم و به چشم متخلف به آن‌ها نگاه کنیم.

بیکاری کارگران با ورود تکنولوژی به نانوایی‌ها!

رشد فناوری همواره با بیم‌ها و امیدهایی همراه بوده است. فناوری‌های جدید زندگی انسان‌ها را راحت‌تر می‌کنند و کیفیت آن را بهبود می‌دهند. اما این سکه، روی دیگری هم دارد. استفاده از ماشین‌ها به جای انسان در صنایع و کسب‌وکارهای گوناگون هر روز افزایش می‌یابد. با ساخته شدن دستگاه خودکار جدید، تعدادی از کارگران بیکار می‌شوند، یکی از این شغل‌ها، فعالیت در واحدهای نانوایی است که کارگران آن با استرس روز را شب می‌کنند!

مهدی بیات، رئیس اتحادیه نانوایان زنجان با اشاره به ورود دستگاه‌های نوین پخت نان می‌گوید: روز به روز شاهد ورود دستگاه‌های اتومات به داخل نانوایی‌ها هستیم که جای کارگران را می‌گیرد، ما انتظار داریم مسئولان فکری به حال شغل نانوایی و کارگران آن کنند.

نانوایی‌ها در واکسیناسیون آخر بودند اما در وصول توصیه‌های بهداشتیِ دستوری اول!

هر چند با رسیدن سن واکسیناسیون به دهه شصتی‌ها و اقدام دولت برای خرید واکسن، امیدها برای مقابله با این بیماری و کاهش استرس‌های ناشی از این ویروس در سطح جامعه رو به افزایش است و بخشی از کارگران نانوایی نیز واکسینه شده‌اند اما کارگران از بی‌تفاوتی مدیران استانی نسبت به اولویت قرار ندادن آن‌ها در واکسیناسیون گلایه‌مند هستند.

در زمانه جولان ویروس کرونا در زنجان، کارگران خباز همیشه در محل کار خود حاضر بودند و با تمام توان به تامین نان به عنوان نیاز اولیه عموم مردم کمک کردند. با این حال به نظر می‌رسد مسئولان دولتی به ویژه مدیران حوزه بهداشت و درمان درباره این کارگران، فقط به ارائه توصیه‌های بهداشتی، آن هم به شکل دستوری و از بالا اکتفا کرده اما هیچ گونه تسهیلات یا حمایتی برای رعایت این ضوابط مراقبتی و بهداشتی برای کارگران ایجاد نکرده‌اند.

به گفته نانوایان زنجانی، کارگران به دلیل تماس مدام از یکسو با خمیر، آرد و مواد اولیه نان، نیاز به رعایت بهداشت شخصی بالایی دارند و از سوی دیگر، به دلیل تماس با انواع و اقسام مراجعین برای خرید نان، در معرض خطرات بسیاری به لحاظ ابتلا به کرونا و به خطر افتادن سلامتشان و نیز امکان انتشار ویروس در جامعه قرار دارند با این حال مسئولان هیچ تمهیداتی برای حفظ سلامتی این گروه نکردند!

در اکثر استان‌ها، نانواها جزو گروه‌های نخست بودند که برای واکسیناسیون بعد از کادر بهداشت و درمان در اولویت قرار گرفتند اما مهدی بیات، رئیس اتحادیه نانوایان زنجان می‌گوید که «در زنجان مسئولان به کلی ما را فراموش کردند. نانوایی‌ها حتی یک روز هم تعطیل نکردند تا در روند تامین نان مشکلی پیش نیاید با این که هیچ امکاناتی به ما ندادند. ما به وظیفه خود واقف بودیم و تمامی سعی‌مان را کردیم تا همه روزه پخت داشته باشیم. حتی برای پیشگیری از کرونا 99 درصد واحدها را مجهز به کارتخوان کردیم».

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی