پایگاه خبری صدای زنجان- هر چند آماری از سهم صنعت شوینده در تولید ناخالص استان به صدای زنجان ارائه نشد اما بر اساس گزارش‌های غیررسمی سهم صنعت استان از GDP، 30 درصد است که در این میان با وجود 13 واحد صنعتی شوینده که 3 مورد آن را واحدهای بزرگ تشکیل می‌دهد سهم تولیدات این واحدها در تولید ناخالص داخلی بسیار جزئی است.

تولید ناخالص داخلی یا GDP یکی از مقیاس‌های اندازه اقتصاد است که ارزش کل کالاها و خدمات نهایی تولید شده در کشور در یک بازه زمانی معین را با توجه به واحد پول جاری اندازه‌گیری می‌کند.

در محاسبه تولید ناخالص ملی درآمد افراد خارج از کشور که به کشور باز فرستاده می‌شود با تولید ناخالص ملی جمع می‌شود و درآمد افراد خارجی مقیم آن کشور که درآمد خود را به خارج می‌فرستند از آن کاسته می‌شود.

سهم مواد شوینده در تولید ناخالص داخلی!

چند وقتی است که برخی از مسئولان بر لزوم ایجاد واحدهای تولیدی و تبدیل شدن زنجان به قطب محصولاتی که استان در آن پتانسیل دارد، تاکید دارند تا سهم این بخش از تولید را در GDP افزایش دهند! یکی از این محصولات، مواد شوینده است!

به گفته ناصر فغفوری، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان 13 واحد صنعتی تولیدکننده انواع محصولات شوینده شامل شامپو، مایع ظرفشویی، مایع دستشویی، پودر لباسشویی، جرم‌گیر، شیشه‌پاک‌کن، پاک‌کننده سطوح و غیره در استان زنجان با سرمایه‌گذاری 4 هزار و 221 میلیارد ریال فعالیت می‌کنند.

میزان اشتغال بر اساس پروانه بهره‌برداری 783 نفر و ظرفیت تولید بر اساس پروانه، بیش از یک میلیون تن در سال اعلام شده است.

البته فغفوری می‌گوید: تعداد 41 طرح صنعتی دارای جواز تاسیس تولیدکننده مواد شوینده نیز به ثبت رسیده که میزان اشتغال بر اساس طرح 976 نفر، میزان سرمایه‌گذاری 4 هزار و 822 میلیارد ریال و ظرفیت تولید نیز بیش از 15 میلیون تن برآورد می‌شود.

در حال حاضر 3 واحد بزرگ صنعتی در زمینه تولید مواد شوینده در سطح استان زنجان فعال است. انواع موادشوینده از جمله شامپوها، شوینده‌های سطوح، صابون، پودر در شرکت‌های مذکور تولید و در سطح جامعه و همچنین صادرات انجام می‌شود.

این شرکت‌ها شامل «شرکت پاک حیات کیمیا پارس» دارای پروانه بهره‌برداری در تاریخ 6 مهرماه سال 99واقع در شهرک صنعتی ابهر در زمینه تولید انواع شوینده و پودرهای شوینده به ظرفیت 470 هزار تن در سال و با اشتغال 160 نفر فعال است.

شرکت «پدیده شیمی قرن» که در خردادماه سال جاری پروانه بهره‌برداری را اخذ کرده و هم‌اکنون در شهرک صنعتی نوآوران از سال 97 در زمینه تولید انواع شوینده‌ها با ظرفیت بیش از 400 هزار تن محصلات بهداشتی و اشتغال 200 نفر فعالیت می‌کند. طرح تولید پودر این مجموعه نیز در سال جاری با ظرفیت 80 هزار تن به بهره‌برداری رسیده است.

شرکت بهداشتی «ساینا» دارای پروانه بهره‌برداری در تاریخ 26خردادماه سال 98 واقع در شهرستان ابهر از سال 82 در زمینه تولید انواع شوینده‌ها به ظرفیت 150 هزار تن در سال و اشتغال 150 نفر فعال است.

علاوه بر این شرکت‌ها، واحدهایی نظیر «آیسان پدیده بهداشت»، «آداک شیمی سلامت» و «پویااندیش باران سلامت» در این زمینه با ظرفیت پائین فعال هستند.

از اصلی‌ترین مواد اولیه اصلی شوینده‌های مایع، سدیم اوریل اتر سولفات، الکیل بنزن سولفونیک خطی، الکل اتوکسیله خطی، کوکامید پروبیل، گلیسیرن و اسانس‌ها و افزودنی‌ها و رنگ‌های مجاز است.

در حال حاضر مواد اولیه الکیل بنزن خطی، لوریل اتر سولفات، سدیم کربنات در داخل تولید می‌شوند. البته با توجه به سهیمه‌بندی و تخصیص 30 درصد مواد اولیه به تولیدکنندگان سولفوناسیون، توان ساخت داخل الکیل بنزن خطی و سدیم لوریل اثر سولفات محدود است.

همچنین برخی از واحدها نیز به جهت خرید سدیم‌ها با توجه به کیفیت موردنیاز خود و عدم توانایی تولیدکنندگان در تولید بر مبنای کیفیت درخواستی، ثبت سفارش واردات انجام می‌دهند.

اسانس‌های مورد استفاده در محصولات شوینده، رنگ‌ها و افزودنی‌های دیگر به صورت وارداتی بوده و به تازگی برخی از شرکت‌ها در حال ساخت رنگ‌دانه‌ها هستند.

برای افزایش سهم صنعت در GDP نباید روی یک صنعت خاص متمرکز شویم!

تبدیل شدن زنجان به قطب محصول یا محصولات در بخش‌های مختلف اقتصادی لزوما چیز بدی نیست چرا که با تشکیل واحدهای تولید مواد اولیه و در نهایت تشکیل خوشه و تکمیل زنجیره تولید و شکل‌گیری روابط کاری و معاملات، برای استان، ارزش افزوده‌ تعلق می‌گیرد که در افزایش GDP نقش بسزایی دارد.

برخی از کارشناسان معتقدند با سنجش سهم زنجان در تولید محصولات شوینده و نقش آن در تولید ناخالص داخلی نمی‌توان به صورت متقن گفت که وضعیت اقتصادی استان مطلوب است چرا که از نظر آن‌ها GDP مهم‌ترین متغیری است که در تجزیه و تحلیل‌ها و ارزیابی‌های اقتصاد کلان از آن استفاده می‌شود و صرف تاکید بر سهم یک کسب و کار در تولید ناخالص داخلی و تبدیل آن به شاخصه‌ای برای سنجش وضعیت اقتصادی استان و حتی کشور نمی‌تواند نمایانگر رونق باشد!

یکی از کارشناسان سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان که علاقه‌ای به انتشار نامش در رسانه را ندارد به صدای زنجان می‌گوید: متاسفانه برخی از مسئولان ارشد قبلی تبدیل زنجان به قطب تولید مواد شوینده را جزو افتخارات خود دانسته و سال 97 را معیاری برای رونق صنعت استان زنجان اعلام می‌کردند در حالی که زنجان قبل از سال 97 هم در زمینه تولید این محصولات گام‌های اساسی برداشته بود.

وی با اشاره به تشکیل زنجیروار واحدهای فعال در عرصه تولید محصولات شوینده از مواد اولیه تا خط تولید بطری و ظروف موردنیاز و بسته‌بندی‌ که قطعا در بهبود وضعیت اشتغالزایی و صنعت و در نهایت افزایش شاخص‌های اقتصادی نقش مؤثری دارد، اضافه می‌کند: اینکه ما بخواهیم بر اساس آیتم‌های تاثیرگذار در افزایش GDP به سمت صنایع خاص برویم، درست نیست! شاید برخی بگویند ایجاد صنایع دیجیتال که اشتغالزایی زیادی را نسبت به محصولات شوینده داشته و نقش قابل توجهی در GDP دارد باید مورد توجه مسئولان استان باشد اما به شخصه با این دیدگاه موافق نیستم چرا که باید نگاهی متوازن به توسعه داشته باشیم.

با یک شرکت و یک کسب و کار نمی‌شود گفت که وضعیت اقتصادی ما خوب است!

رضا پیرایش، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان هم با تائید دیدگاه لزوم توجه به توسعه متوازن در برنامه‌ریزی‌ها می‌گوید: با یک شرکت و یک کسب و کار نمی‌شود گفت که وضعیت اقتصادی ما خوب است! ما باید کل GDP را با سال پایه و سال گذشته مقایسه کنیم اگر رشد واقعی پیدا کرده باشد یعنی مجموع تولیدات بالا رفته است.

در رابطه با سهم واحدهای شوینده استان زنجان در افزایش GDP باید ببینیم افزایش واحدهای شوینده و تولیدات آن سبب افزایش تولید ناخالص داخلی شده یا بالا رفتن قیمت آن!؟

به گفته پیرایش، حتی با افزایش مقدار شوینده در یک دوره نسبت به دوره قبل هم نمی‌توانیم بگوییم وضعیت عمومی جامعه بهتر شده است چرا که ممکن است برخی عوامل از جمله کاهش تولید کالاهای اساسی مثل گوشت منجر به افزایش سهم شوینده‌ها در GDP شده باشد.

منابع فعلی باید در راستای خدمت به مردم تخصیص یابد

تحلیل تولید ناخالص داخلی مطالب فراوانی را درباره اینکه چگونه استاندارد زندگی در یک اقتصاد تغییر می‌کند آشکار می‌سازد، از این رو رایج‌ترین شاخصی است که برای اندازه‌گیری رفاه یک جامعه و مقایسه آن با سایر جوامع توسط اقتصاددانان به کار گرفته می‌شود.

پیرایش ضمن توصیه به مسئولان تاکید می‌کند: احصای آمارهای سهم مؤلفه‌ها و پارامترهای اقتصادی از جمله مواد شوینده و نقش آن‌ها در افزایش GDP برای تدوین برنامه‌ مشخص و هدفمند اقدامی مطلوب به نظر می‌رسد اما اگر در این بین به معیشت مردم و سهم این مهم در GDP توجهی نکنیم در واقع مسیر را گم کرده‌ایم! ما باید ببینیم مشکل اصلی مردم چیست و منابع فعلی را به تولید محصولاتی تخصیص دهیم که مردم در تامین آن دچار مشکل هستند.

پیرایش تاکید می‌کند: یکی از وظایف اصلی کارگزاران در هر نظامی از جمله نظام جمهوری اسلامی ایران، تخصیص منابع برای رفع مشکل مردم و خدمت به آن‌هاست! وظیفه مدیر هم این است که با توجه به محدودیت در منابع، برنامه‌ریزی را به گونه‌ای انجام دهد که GDP واقعی را افزایش دهد.

این اقتصاددان در پاسخ به این سؤال که آیا استقرار واحدهای فعال در صنایع دیجیتال که طبق گفته کارشناسان در مقایسه با بسیاری از صنایع میزان اشتغالزایی بالایی دارد و به گونه‌ای خدمت به مردم است می‌تواند یکی از آیتم‌های مناسب طبق اظهارات شما باشد به صدای زنجان می‌گوید: در شرایط کرونایی رشد کسب و کار دیجیتالی می‌تواند مفید باشد و در مقایسه با سایر صنایع، سرمایه‌گذاری نسبتا کمتری نیاز دارد اما همانطور که قبلا هم عرض کردم باید برنامه‌ریزی‌ها با در نظر گرفتن تمامی آیتم‌ها و پتانسیل‌ها باشد.

برنامه‌ریزی صحیح عاملی برای افزایش سهم صنعت در GDP

بسیاری از کارشناسان معتقدند سنجش وضعیت اقتصادی استان و سهم تولید و استقرار واحدهای شوینده در ارتقای GDP نمی‌تواند ملاک خوبی باشد.

آماری از سوی مسئولان سازمان صمت برای سهم صنعت شوینده در تولید ناخالص داخلی به صدای زنجان ارائه نشد اما بر اساس گزارش‌های غیررسمی سهم صنعت استان از GDP، 30 درصد است که با وجود 13 واحد صنعتی شوینده مذکور که 3 مورد آن را واحدهای بزرگ تشکیل می‌دهد سهم تولیدات این واحدها در تولید ناخالص داخلی بسیار جزئی است.

یکی از کارشناسان سازمان صمت استان به صدای زنجان می‌گوید: گفتن این اعداد به خودی خود ارزشی ندارد ما باید ببینیم این بخش از تولید در حوزه اشتغالزایی چقدر سهم داشته است؟ چقدر مصرف انرژی استان (آب، برق، گاز) به این حوزه مربوط است؟ واحدهای شوینده تا چه میزان در تامین کالای اساسی مردم نقش دارند؟ آیا برنامه‌ریزی برای صادرات محصولات شوینده با توجه به مشکلات بین‌المللی وجود دارد؟ که بهتر است در این باره چیزی نگویم!

به گفته ناصر فغفوری، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان میزان تولید داخل به اندازه سهم بازار داخل موجود است اما در صورت نبود صادرات برای واحدهای تولیدکننده این محصولات مشکل‌فروش و افزایش موجودی انبار ایجاد می‌شود. در نتیجه لزوم آزاد بودن صادرات این محصولات و برقراری آن باید مورد توجه باشد.

ضعف در شناسایی و حفظ بازار خارجی

رضا پیرایش، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان هم معتقد است: اگر خواهان افزایش  تولید ناخالص داخلی ((GDP و تولید ناخالص ملی (GNP) هستیم باید برنامه‌ریزی مدونی برای روانه کردن تولیدات به بازارهای خارجی داشته باشیم که لازمه این امر ارتباط دوستانه با کشورهای جهان و دول همسایه است.

پیراش می‌گوید: برای این امر ضروری است تا مزیت رقابتی در تولید کالاهای مدنظر را پیدا کنیم. شناسایی مشتریان که نیازمند انجام تحقیقات در رابطه با بازاریابی قبل از ورود به بازار و توجه به کیفیت و عرضه آن با قیمت مناسب هستیم از جمله موارد مهم است که باید به ان توجه ویژه‌ای داشته باشیم اما آیا این کار را می‌کنیم؟ من که فکر نمی‌کنم!

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی