پایگاه خبری صدای زنجان- مشکلات تردد ناشی از بارش برف در زنجان و انتقادات افکار عمومی سبب شد تا برخی از اعضای شورای شهر، مسئولان قبلی و فروش تجهیزات و ماشین‌آلات شهرداری در گذشته را عامل اصلی کند بودن خدمات اعلام کنند اما عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان معتقد است که اگر چنین چیزی هم بوده باشد، با انتصاب مدیر شایسته می‌توان، موقعیت‌های بحرانی را نیز مدیریت کرد!

امروزه سازمان‌ها، ارگان‌ها و ادارات فرقی نمی‌کند خصوصی باشد یا دولتی، ناگزیرند بعد از سال‌ها ادامه روش‌ها و رویه‌های کاری ثابت خود، روش‌های کاری جدیدی را در پیش گیرند، به گونه‌ای که سازمان‌ها دیگر دارای ثبات کاری نیستند و از نوعی ثبات نسبی برخوردارند! در دنیای کنونی که سازمان‌ها در محیط رقابتی جهانی قرار گرفته‌اند همواره نیاز به تغییرات ریشه‌ای و خلاقیت‌های کاری احساس می‌شود.

دلایل غافلگیری مدیران زنجانی در مواقع اضطراری

«برنامه‌ریزی» و «تفکر استراتژیک» از عوامل اساسی موثر در ایجاد و خلق فرصت و جلوگیری از غافل‌گیری محیطی با توجه به تغییر و تحولات روزافزون و بر اساس قابلیت‌ها و ظرفیت‌های سازمانی هستند.

هر ساله مانورهای مختلفی از ساعت صفر زلزله گرفته تا مانور دورمیزی برف و کولاک و غیره در زنجان از سوی ارگان‌های ذیربط برگزار می‌شود اما ناکارآمدی خدمات در بارش برف اخیر تقریبا ثابت کرد که در برنامه‌ریزی مشکل داشته و استان زنجان به مدیر توانمندِ میدانی دارای تفکر استراتژیک نیاز دارد تا یک مدیری که برنامه‌هایش را در حد ماکت ارائه داده و قابلیت عملی‌شدن را ندارد!

مصطفی جعفری، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان با دکترای مدیریت استراتژیک معتقد است که نه تنها مسئولان زنجان بلکه کل کشور در مواجهه با موقعیت‌های اضطراری غافل‌گیر می‌شوند اما واقعیت این است که این غافل‌گیری در بین مدیران زنجانی بالاتر است!

به گفته این پژوهشگر، مدیریت استراتژیک شامل رصد محیطی اعم از خارجی و داخلی، تدوین اهداف بلندمدت، پیاده‌سازی، ارزیابی و کنترل استراتژی است در نتیجه مطالعه مدیریت استراتژیک بر پایش و ارزیابی فرصت‌ها و تهدیدهای خارجی در پرتو قوت‌ها و ضعف‌های داخلی یک شرکت تاکید دارد، موضوعی که در استان توجهی به آن نشده است!

مدل فکری مدیران زنجان رو به گذشته است!

پس از بارش برف هفته اخیر و غافلگیری مجموعه مدیریت شهری و مسئولان ستاد بحران در زنجان که با گذشت یک هفته هنوز هم تیم‌های امدادی و خدماتی نتوانسته‌اند در جلب رضایت مردم در زمینه برف‌روبی معابر فرعی و حتی اصلی موفق باشند بار دیگر به اهمیت «مدیریت استراتژیک» و لزوم آموزش مدیران در عرصه «مدیریت بحران» را دوچندان کرد!

جعفری می‌گوید: کل مردم ایران، خاورمیانه، آمریکای لاتین و آفریقا چنین وضعیتی را دارند! مردم این کشورها دوست دارند همانطور که به جلو حرکت می‌کنند، نگاهشان به پشت سر باشد! خب مشخص است نتیجه این حرکت زمین خوردن است! اگر در مواجهه با رویدادها و عوامل موفقیتی حاصل نمی‌شود به آن دلیل است که مدل فکری ما رو به گذشته است!

البته این عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان می‌گوید: این مشکل راهکار دارد اما ارائه نتیجه‌بخش آن دشوار است چرا که اصلا مشخص نیست این افراد کجا را نگاه می‌کنند! بدتر از آن برخی اصلا عقب را نگاه نمی‌کنند! این مورد را که عرض کردم در رابطه با کشور بود! تصور کنید وضعیت مسئولان زنجان در کشور بدتر هم هست! نگاه تبریز و اصفهان آینده‌نگرتر است! وقتی به اصفهان می‌رویم، در دیوارنوشته‌ها هم به والدین گفته شده که به فرزندان «مطالعه کردن» را آموزش دهند اما در زنجان همچنان به والدین توصیه می‌شود که «مسواک زدن» ر ا به کودکانشان بیاموزند، در صورتی که این روش تربیتی باید 50 سال پیش جا می‌افتاد!

جعفری با تاکید بر اینکه «انتخاب مدیران ما، نگاه به گذشته و حتی بدتر از آن است»، تاکید می‌کند: «آینده‌پردازی» و «آینده‌نگری» در انتخاب مدیران باید مدنظر باشد. هر مدیری باید طرح ارائه کند! مثلا طرح یک هزار روزه یا 4 ساله! تا بر اساس آن طرح، ارزیابی‌ها انجام شود!

مدیر شایسته، با دیدگاه سیاسی مدیران زیرمجموعه خود را منصوب نمی‌کند!

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر این که «آیا انتصاب اساتید دانشگاه در برخی جایگاه‌های مدیریتی استان نمی‌تواند نشان از آینده‌نگری مدیریت ارشد استان باشد؟» به صدای زنجان می‌گوید: بله! انتخاب پست‌های مدیریتی از بین اساتید دانشگاه‌ها که از اقشار باسواد هستند، اقدام خوب و مثبتی است اما باید مبنای کار ارائه طرح یک هزار روزه یا 4 سال آتی از سوی اشخاص مدنظر برای واگذاری پست مدیریتی باشد! 

جعفری در مورد اینکه «آیا انتصاب برخی افراد در پست مدیریتی صرفا با دیدگاه سیاسی حتی اگر گزینه‌ها از بین اساتید دانشگاه و اقشار فرهیخته باشند نیز مانعی برای مدیریت شایسته است» تاکید می‌کند: به عنوان یک پژوهشگر عرض می‌کنم، باید شایسته‌سالاری مدنظر باشد! اینکه مبنای انتخاب فرد، فعالیت در ستاد انتخاباتی گزینه مورد نظرمان باشد یا صرف اینکه در انتخابات، رای او من یا نامزد مورد حمایتم باشد، درست نیست و نتیجه مثبتی هم نخواهد داشت! به نظرم هر یک از افراد جامعه حق دارند تفکر سیاسی داشته باشند اما مدیر شایسته در پیشبرد اهداف به هیچ عنوان تفکرات سیاسی را در کارش دخیل نمی‌کند!

این عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان با بیان اینکه «افراد شایسته بر محیط اثر می‌گذارند»، پروفسور ثبوتی را نمونه بارز مدیر شایسته استان زنجان و حتی کشور اعلام کرده و می‌گوید: به شخصه حدس می‌زنم در زنجان مدیران لایق کم نداریم که باید از سوی ارگان‌ها به ویژه استانداری و با همراهی اساتید و دانشگاهیان شناسایی شوند!

به اعتقاد این پژوهشگر، هنگامی كه از مديريت بحث می‌شود مباحث متعددی از جمله برنامه‌ريزی، سازماندهی، نظارت و كنترل، هدايت و انگيزش، ارتباطات سازمانی و تصميم‌گيری به عنوان فرآيند مديريت مورد توجه قرار می‌گيرد.

مجموعه اين فعاليت‌ها است كه مديريت را شكل داده و هماهنگی و نيل به هدف ها را ميسر می‌سازد. همه اين عوامل نشان می‌دهد كه مديريت، ارتباط تنگاتنگی با برنامه‌ريزی دارد، از اين رو ضروری است كه به اين موضوع توجه خاص و جدی شود. يكی از عوامل موثر در به وجود آمدن مديريت مطلوب، تحقق نظام شايسته سالاری است.

مدیر نالایق، زنجیره بی‌لیاقت‌ها را تشکیل می‌دهد!

جعفری می‌گوید: وقتی مدیر شایسته نباشد، افرادی که قرار است در زیرمجموعه تشکیلات خود به کار گیرد نیز جزو ضعیف‌ترها بوده و به اصطلاح مدیریتی «زنجیره بی‌لیاقت‌ها» را تشکیل می‌دهد چرا که مدیران ضعیف از افراد باهوش و قوی می‌ترسند. اما اگر شایسته‌سالاری باشد، قطعا مدیر شایسته، باهوش‌تر از خود را در مجموعه به کار می‌گیرد.

وی با اشاره به مطرح شدن فروش تجهیزات و ماشین‌آلات ناوگان زمستانه شهرداری در گذشته که منجر به کند شدن عملیات برف‌روبی و اخلال در تردد شهروندان شده و کماکان نیز ادامه دارد و برخی از مسئولان شهری نیز این مورد را عامل مهم در کند بودن خدمات‌رسانی‌ها می‌دانند، معتقد است: اصلا تجهیزات را فروخته باشند، اصلا مسئولان قبلی نیز مقصر بوده باشند، نبود نیروی انسانی و منابع اولیه کافی دلیل عدم اقدام مؤثر نمی‌تواند باشد. وقتی مدیر شایسته باشد، می‌تواند هر آنچه که نیاز است را تهیه کند. گاهی اوقات مدیر شایسته، سکان دستگاهی را در دست می‌گیرد که تقریبا همه چیز سازمان از بین رفته باشد، درست است که بهبود شرایط زمان‌بر خواهد بود اما در نهایت مدیر شایسته با حذف مدیران زیرمجموعه ضعیف و ناکارآمد می‌تواند موفق شود.

وی با بیان اینکه «مدیر شایسته از درون به چالش کشیده می‌شود و اگر نتوانست برای بهبود وضعیت کاری کند به علت عزت نفس بالا، داوطلبانه از کارش کناره‌گیری می‌کند»، عنوان می‌کند: مدیر شایسته هیچ وقت به میز مدیریتی نمی‌چسبد! اگر احساس کند در مجموعه نمی‌تواند برنامه‌هایش را عملیاتی کند، کنار می‌کشد! در واقع مدیر لایق به هر قیمتی حقارت را نمی‌پذیرد! در زنجان مدیران لایق بی‌شماری هستند که باید شناسایی شوند!

سیستم ما منفعل است!

جعفری با اشاره به اعلام ترک فعل برخی از ارگان‌ها در بازرسی دادستان مرکز استان زنجان از یکی از کشتارگاه‌ها تصریح می‌کند: مدیران شایسته و سازمان‌های قوی سیستم اطلاعاتی قوی دارند! به نظرم این قضیه شبیه به نوشدارو پس از مرگ سهراب باشد! اقدامات پیشگیرانه بهترین روش است که نیازمند سیستم اطلاعاتی ریزبین و آینده‌نگر است که قبل از بی‌انگیزه شدن مدیر، مدیر بالادستی لایق او را کنار بگذارد. چه فایده دارد وقتی اعتماد مردم پس از تخلف برخی از مدیران صدمه دید؟ متاسفانه سیستم ما «فعال» نیست و «منفعل» است! این سیستم می‌ایستد تا مدیر، فساد کند بعد کنارش بگذارد!

جعفری با یادآوری تاکیدات مطروحه خود در یکی از جلسات اداره بازرسی تصریح می‌کند: من به مسئولان عرض کردم هر طیف، 100 مدیر شایسته مدنظر خود را انتخاب و در بانک اطلاعاتی ثبت کند. اما این مهم جدی گرفته نشد چرا که جامعه ما ظرفیت انجام آن را نداشته و ندارد! استانداری یک ارگان رسمی است که می‌تواند این مهم را در دستور کار قرار دهد، در عرصه پژوهشگری، اساتید دانشگاه نیز همکاری می‌کنند. به نظرم رسانه‌ها می‌توانند در به روی کار آمدن مدیران شایسته در کنار دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه نقش مؤثری ایفا کنند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان در پایان می‌گوید: «از نظر بنده فرد شایسته، شایسته است حتی اگر مخالف یا ناموافق عقاید فکری مدیریتی من باشد! معتقدم آینده‌پردازی را که مبتنی بر فهم اکنون، گذشته، نزدیک و اطرافمان است را باید در اولویت قرار دهیم.»

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی