پایگاه خبری صدای زنجان- لیلا محمدی/ اظهارات معاون اقتصادی استاندار زنجان در خصوص پائین بودن نرخ بیکاری زنجان و ارائه آمار مربوط به اشتغال و بازار کار موجب واکنش شهروندان، کارگران و اقتصاددانان استان شده است!

خلیل قاسملو، معاون امور اقتصادی استاندار زنجان در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها (26 مهرماه 1401) با بیان اینکه استان زنجان کمترین نرخ بیکاری کشور را دارد از ورود نیروی کار از استان‌های جنوبی کشور به استان نیز خبر داده است.

او گفته که امروزه مشکل بیکاری در زنجان بسیار کم است و برای نخستین بار نیروی کار با تعداد بالا به زنجان مهاجرت کرده‌اند. در یکی از شرکت‌ها بالغ بر 500 نیرو از استان‌های جنوبی وارد زنجان شده‌اند و می‌شود و زنجان امروزه تبدیل به وارد کننده نیروی کار شده است!

اما افکار عمومی می‌پرسند آیا بیکارهای استان زنجان تمام شده که معاون اقتصادی استاندار زنجان با افتخار از واردات نیروی کار خبر می‌دهد؟

آمار اشتغال مسئولان زنجان، گویای شرایط زندگی واقعی مردم نیست!

مسعود از شهروندان زنجانی است که در یکی از تالارهای زنجان به عنوان کارگر روزمزد و البته فاقد بیمه فعالیت می‌کند و ظاهرا از وضعیت بازار کار و آمار ارائه شده مسئولان در حوزه اشتغال دل خوشی ندارد!

او به صدای زنجان می‌گوید: با بسته شدن درهای تالارهای پذیرایی و ممنوعیت برگزاری مجالس به علت کرونا از سال 99 مجبور به اجبار بیکار شدم. به علت اینکه تحت پوشش بیمه نبودم، مسئولان خبری از وضعیت من و امثال من نداشتند، اما به ارائه نرخ اشتغال که می‌رسد من به عنوان یکی از نیروهای کار شاغل به شمار می‎روم! آیا کارگری که فاقد بیمه است و اگر شانس بیاورد مراسمی برگزار شود، دستمزدش به طور متوسط 4 میلیون تومان در ماه می‌شود، واقعا دارای شغل است؟

این کارگر که در حال حاضر در یکی از دانشگاه‌های زنجان تحصیل می‌کند خطاب به مسئولان می‌گوید: ظاهرا در آمارها دانشجو بودن هم نوعی اشتغال محسوب می‌شود! الان هم دانشجو هستم و هم در تالار کار می‌کنم! الان دوشغله‌ام؟ پس چرا هر چقدر کار می‌کنم دستمزدم کفاف نان شبم را می‌کند؟ من این آمارها را که گویای احوال من و امثال من نیست را قبول ندارم!

اشتغال نیروهای غیربومی به بهانه «نبود تخصص» در زنجان را نمی‌پذیریم!

برخی از مسئولان «نبود تخصص» را یکی از عوامل موثر در بکارگیری نیروهای غیربومی اعلام می‌کنند که آنچنان مورد تائید جامعه نیست، البته با توجه به جای گرفتن افراد بی‌کار دارای تحصیلات عالی در استان زنجان (آمارهای دولتی) در ردیف بیشترین جمعیت بیکار جوان، این نظریه مردمی را نمی‌توان رد کرد.

خلیل قاسملو، معاون امور اقتصادی استاندار زنجان هم که این مهم را رد نمی‌کند به صدای زنجان می‌گوید: مشکل بیکاری در اکثر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که عمدتا دارای سنین جوانی (20 تا 35 سال و عمدتا 20 تا 28 سال) هستند، دیده می‌شود و در سایر گروه‌ها و به کار گرفتن آن‌ها جزو کارگران ساده و نیمه ماهر استان زنجان مشکلی نداریم!

زنجان در بین استان‌های کشور کمترین نرخ بیکاری را دارد!

معاون امور اقتصادی استاندار زنجان جمعیت فعال (15 سال به بالا) را 420 هزار نفر اعلام کرده و معتقد است: منظورمان از نیروهای کار فعال، نیروی کاری است که قادر و مایل به فعالیت باشد. ممکن است افرادی بیکار باشند که قادر به فعالیت باشند اما به هر دلیلی تمایل به کار نداشته باشند یا با وجود تمایل، قادر به فعالیت نباشند. اما با توجه به آمار ارائه شده در خصوص جمعیت غیرفعال زنجان، باید عرض کنم که زنجان جزو استان‌هایی است که در بهترین وضعیت قرار دارد! بر اساس آمار احصا شده مربوط به نرخ مشارکت اقتصادی و نرخ اشتغال (جمعیت 15 سال به بالا)، زنجان در مقایسه با سایر استان‌های کشور بالاست!

معاون امور اقتصادی استاندار زنجان نرخ بیکاری احصا شده در تابستان و بهار امسال بر اساس نتایج آمارگیری نیروی کار در تابستان 1401 توسط دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری را به ترتیب 5.5 و 5.4 درصد اعلام کرده و می‌گوید: این آمار حاکی از آن است که زنجان در بین استان‌های کشور کمترین نرخ بیکاری را دارد.

قاسملو نرخ مشارکت در دو فصل متمادی (بهار و تابستان 1401) را 49.4 آن هم برای نخستین بار عنوان کرده و با اشاره به نرخ اشتغال 46.6 توضیح می‌دهد که، اگر جمعیت نیروی کار 15 سال به بالا، 825 هزار نفر باشد، شاغلان ما 384 هزار و 500 نفر است که نسبت به اواخر سال گذشته که این میزان 349 هزار نفر بود با افزایش نزدیک به 35 هزار نفری مواجهیم. آمار ارائه شده مربوط به اشتغال رسمی (بر اساس لیست بیمه‌ها) و غیررسمی (جزو لیست بیمه‌ها نیستند) است.

طبق تعریف جهانی، بیکاری زنجان به حد «طبیعی» رسیده است!

این مسئول در پاسخ به سؤالی مبنی بر این که «بر اساس آمار اعلامی، زنجان در تابستان امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل بیشترین نرخ مشارکت اقتصادی را داشته است، یعنی جمعیت که اغلب جوان هستند آماده مشارکت در امورهای اقتصادی هستند اما شرایط مشارکت برایشان مهیا نشده است؟» به صدای زنجان می‌گوید: «نه! بهترین وضعیت از لحاظ نرخ مشارکت اقتصادی و نیروی کار مربوط به زنجان است! در کل دنیا نرخ بیکاری کمتر از 5 درصد را نرخ بیکاری طبیعی تلقی می‌کنند! کل دنیا نرخ بیکاری 5 و 5.5 درصد را طبیعی دانسته و جابجایی بین شغل‌ها اتفاق می‌افتد. اگر نرخ اشتغال کمتر از این میزان باشد، «اشتغال اشباع شده» نامیده می‌شود که تاکید می‌کنم با نرخ مشارکت و نرخ بیکاری ارائه شده در بهار و تابستان امسال، زنجان در سطح کشور به لحاظ بازار نیروی کار، در بهترین وضعیت قرار دارد.»

آمارهای مسئولان، ذلیل است!

اما مصطفی دین‌محمدی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان معتقد است: «تعاریف مسئولان و مردم از اشتغال با یکدیگر متفاوت است! طبق تعریف اگر آمارگیر به جامعه مورد هدف مراجعه کند، اگر فرد شاغل باشد، بدون اینکه به فصلی، روزمرد یا دائمی بودن شغل فرد یا حتی میزان دستمزد یا حتی میزان رضایتمندی از شغل شخص توجه کند، او را در ردیف شاغلان قرار می‌دهد. به طور مثال درآمد ماهانه شخصی که در شرایط کنونی 3 میلیون تومان است قطعا رضایتمندی در پی ندارد و شغل او دارای مطلوبیت نیست! با این حساب، تعریف مسئولان از اشتغال بسیار ذلیل است!»

دین‌محمدی در مورد آمار ارائه شده در خصوص نرخ بالای مشارکت زنجانی‌ها نیز می‌گوید: «طیف قابل توجهی از افراد جای گرفته در آمار نرخ مشارکتی مربوط به افراد دارای شغل یا جویای کار راضی به هر شرایط از جمله دستمزد پائین هستند و دانش‌آموزان و دانشجویان، بازنشسته‌های جویای کار، از کار افتاده‌ها و زنان خانه‌دار را در برنمی‌گیرد. پس در آمار احصا شده مربوط به نرخ مشارکت اقتصادی نیز به هیچ وجه شاخص‌هایی نظیر کار شایسته، رضایتمندی، کار متناسب با تخصص در نظر گرفته نشده است.

دین‌محمدی پرسشنامه مربوط به آمارگیری حوزه اشتغال را پر از اشکال دانسته و عنوان می‌کند: «سؤالات گنجانده شده در پرسشنامه‌ها به گونه‌ای است که فرد در صورت پاسخگویی یا شاغل محسوب می‌شود یا فردی که تمایل به اشتغال ندارد! یا قادر به شاغل‌ شدن نیست!»

عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه زنجان ادامه می‌دهد: دانشجوهای ما می‌گویند که تمایل به کار دارند اما بسیاری اصلا نمی‌دانند چگونه به دنبال کار باشند! فارغ‌التحصیلان دانشگاهی یا حتی زنان خانه‌دار اگر شرایط کار برایشان مهیا باشد مطمئنا سر کار می‌روند! بنابراین نرخ مشارکتی که مسئولان ارائه می‌دهند این حس را به جا القا نمی‌کند که این نرخ واقعی مشارکت است.

ارائه آمار اشتغال با «اعلام نرخ بیکاری» فقط توجیه است!

وی در تشریح تفاوت مبنایی نرخ مشارکت مورد تعریف مسئولان و برنامه‌ریزان با مردم اضافه می‌کند: به نظرم نرخ بیکاری فقط در حد توجیه است! من به هیچ عنوان به آمارهای نرخ بیکاری ایران استناد نمی‌کنم، تنها آماری که می‌تواند وضعیت اشتغال را اعلام کند، نرخ اشتغال است! علت این نظرم هم این است که با انتشار ویروس کرونا در آمریکا، نرخ بیکاری در یک الی 2 فصل، 5 برابر شد اما در ایران که اواخر سال 98 کرونا در سطح جامعه انتشار یافت، در بهار سال بعد، نرخ بیکاری کاهش یافت! تصور کنید با ورود کرونا، نرخ بیکاری در دنیا افزایش یافته بود اما در ایران این نرخ کاهش یافته بود! وقتی علت را بررسی کردیم، دوستان استدلال‌های عجیب و غریب می‌آوردند و می‌گفتند ما به این نتیجه رسیدیم که فرد تفننی سر کار می‌رفت و در آمارهایمان حذفش کردیم!

دین‌محمدی با بیان اینکه مسئولان با روش ILO میزان و نرخ مشارکت را محاسبه می‌کنند، ادامه می‌دهد: این مدل با کشورهای توسعه‌یافته سازگاری دارد! در جایی که ساختار بازار کار بسیار غیررسمی است، محاسبه نرخ بیکاری با این روش اصلا واقعی نیست، لذا نرخ بیکاری را کنار گذاشته و میزان افزایش عددی اشتغال را تقاضا می‌کنیم. در حال حاضر نیز مسئولان «مطلق عدد» خود از شاغلان را ارائه کنند و نباید با نرخ بیکاری نباید بازی کنند چرا که فرم محاسبه نرخ بیکاری با ساختار اجتماعی و اقتصادی کشور ما سازگار نیست.

«جمعیت فعال جمعیت در سن کار یعنی افراد دارای سنین 15 تا 65 سال را شامل می‌شود که در نرخ محاسبات بیکاری وارد می‌شود. بخشی از جمعیت فعال که دنبال کار نیست را حذف کرده و جمعیت غیرفعال تلقی می‌کنیم! حال اگر جمعیت جویای کار را تقسیم بر جمعیت فعال کنیم، نرخ مشارکت اقتصادی به دست می‌آید. نرخ مشارکت اقتصادی زنجان بر اساس آمارهای اعلامی بالاست!»

دین‌محمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان که منکر کاهش بیکاری نسبت به سال گذشته در استان زنجان نیست، می‌گوید: در بررسی‌های میدانی می‌توان تا حدودی کاهش بیکاری در استان زنجان را احساس کرد اما برای اینکه وضعیت بازار کار را بسنجیم، نباید به آمار بیکاری استناد کنیم. باید آمارهای اشتغال ما بر اساس تعاریف جهانی «کار شایسته» احصا شود. بر اساس تعاریف جهانی، کار شایسته به کاری گفته می‌شود که حداقل نیاز فرد را پوشش داده، دارای بیمه حمایتی باشد، دارای ثبات باشد. انچه که در اذهان عمومی برای اشتغال است، همان «کار شایسته» است! در حالی که طبق آمار مسئولان ما، کاری که دارای درآمد ماهانه یک هزار تومان هم باشد، اشتغال محسوب می‌شود!

این اقتصاددان  ادامه می‌دهد: «مردم می‌خواهند احساس نیاز خود را در آمارهای مسئولان ببینند که البته نمی‌بینند! خب کاری که ماهانه 3 میلیون تومان درآمد داشته باشد کار نیست و با 2 بار مراجعه به دکتر همان درآمد صفر می‌شود!»

آمار بیکاری اصلا جنبه رفاهی ندارد، حتی جنبه اقتصادی آن هم ضعیف است!

عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان هر گونه طبیعی بودن نرخ بیکاری در زنجان بر اساس آمارهای جهانی که از سوی مسئولان استان ارائه می‌شود را غیرقابل قبول دانسته و تکرار می‌کند: من به هیچ عنوان استناد به شاخص بیکاری در ایران را مطلوب نمی‌دانم! دوستان باید نرخ اشتغال و نسبت شاغلین به کل جمعیت را بررسی‌ کنند. چرا که این شاخص نشان دهنده پویایی جامعه است!

دین‌محمدی ادامه می‌دهد: «به طور مثال اگر میزان اشتغال در سال قبل 200 هزار نفر بوده اما امسال این میزان به 220 هزار نفر یعنی با افزایش 10 درصدی مواجه بوده، پس وضعیت خوب است اما اگر اشتغال سال قبل که 200 هزار نفر بوده امسال به 201 هزار نفر سیده و نرخ بیکاری هم کاهش یافته باشد فاجعه است و آمار قطعا جعلی است!»

این اقتصاددان تاکید می‌کند: آماری که به عنوان نرخ بیکاری اعلام می‌شود به هیچ عنوان جنبه رفاهی ندارد، حتی جنبه اقتصادی آن هم ضعیف است چرا که تغییرات سطح اشتغال و رشد اشتغال باید بررسی شود! باید آمارهای مطلق مورد بررسی قرار گرفته و بگویند با این وضعیت تعداد ورودی به بازار کار چقدر بوده است! به نظرم آمار مسئولان در خصوص اشتغال، بازی با آمار است!

انتهای پیام/