زهره میرعیسی‌خانی- تبدیل مدرسه
شریعتی به موزه تعلیم و تربیت در اواخر سال 91 برای اولین بار در حالی مطرح شد که هیچ
زمینه‌ای برای تبدیل این مدرسه به موزه وجود نداشت. در سال 93 مجید فرخی، فرماندار
وقت زنجان آن سال‌ها با اشاره به بافت تاریخی دبیرستان شریعتی زنجان اذعان کرد که دبیرستان
شریعتی به موزه تعلیم و تربیت تبدیل می‌شود. بعد‌ها اما روند به گونه‌ای پیش می‌رود
که این مدرسه تبدیل به یکی از 21 مدرسه ماندگار کشور می‌شود. حال بعد از گذشت چند سال
از این ماجرا تنها سوالی که ذهن مخاطب را درگیر خود می‌کند این است که سرانجام این
مدرسه به موزه تبدیل خواهد شد یا خیر؟
در این خصوص معاون آموزش متوسطه
آموزش و پرورش استان زنجان با اشاره به اینکه مدرسه شریعتی با تایید شورای عالی آموزش
و پرورش کشور در سال 1393 جزو مدارس ماندگار در سطح کشور قرار گرفت، گفت: طی این مصوبه
حفظ و فعالیت این مدارس در قالب مدرسه ماندگار است و هرگونه تغییر کاربری در فعالیت
این مدرسه، برخلاف این مصوبه است.
«محمود شهبازی» ادامه داد: انتخاب
مدارس ماندگار در سال ۱۳۸۴ بر اساس مصوبه شورای عالی، در کشور مطرح شد.
وی با اشاره به اینکه حفظ و استمرار
فعالیت آن دسته از مدارسی که دارای شاخصه‌هایی از قبیل قدمت بالای 50 سال، پیشینه تاریخی،
سوابق درخشان علمی، آموزشی و فرهنگی در سطح ملی، استانی و دارای حسن شهرت، فارغ‌التحصیلان
برجسته و همچنین دارای معماری خاص باشد، جزو مدارس ماندگار قرار می‌گیرند.
شهبازی با اشاره به اینکه شروع
شناسایی اینگونه مدارس از سال 1389 در زنجان آغاز شد، گفت: با انتخاب مسئول مدارس ماندگار
و شناسایی 50 مدرسه با قدمت بالای 50 سال در سطح استان، فقط مدرسه شریعتی بعنوان مدرسه
واجد شرایط انتخاب شد.
وی با بیان اینکه در سال
1393 فعالیت مدرسه شریعتی به صورت مدرسه ماندگار شروع شد، افزود: در سطح کشور ۴۸ مدرسه
ماندگار وجود دارد.
معاونت متوسطه آموزش و پرورش
استان زنجان تصریح کرد: مدرسه شریعتی در سال ۱۳۷۹ به ثبت میراث فرهنگی رسیده و هرگونه
تغییر و تعمیرات با نظر میراث فرهنگی انجام می‌شود.
شهبازی با اشاره به اینکه هرگونه
تعمیر و نوسازی و مقاوم‌سازی این مدرسه زیر نظر میراث فرهنگی انجام می‌گیرد، افزود:
سازمان نوسازی مدارس استان محوطه‌سازی در ضلع جنوبی دبیرستان ماندگار شریعتی را در
حدود دو سال قبل انجام داده است.
این مقام مسئول با بیان اینکه سیستم گرمایشی این مدرسه به صورت حرارت
مرکزی است، افزود: شش مدرسه دیگر در شهرستان‌های مختلف شناسایی و در حال آماده کردن
مقدمات برای تبدیل به مدرسه ماندگار می‌باشد.
در ادامه مدیرکل میراث فرهنگی،
صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به اینکه دبیرستان شریعتی به عنوان مدرسه
ماندگار ثبت شده است و همین امر نحوه واگذاری و تبدیل مدرسه ماندگار به موزه را سخت
می‌کند، گفت: اگر اداره کل آموزش و پرورش به این امر رضایت بدهد که دبیرستان شریعتی
به موزه تبدیل شود، در اسرع وقت از اعتبارات ملی نسبت به تبدیل این مدرسه به موزه دانش‌آموزی
با کارکرد فضای شهری اقدام خواهیم کرد.
یحیی رحمتی با اشاره به اینکه
لازمه تبدیل شدن این مدرسه به موزه، موافقت اداره کل آموزش و پرورش استان است،
ادامه داد: با این وجود در حال حاضر از مدرسه شریعتی غافل نشده‌ایم و همه ساله مرمت‌های
اضطراری را در بخشی که به عنوان یک اثر ارزشمند معماری و تاریخی ثبت ملی شده، انجام
می‌دهیم .
وی خاطرنشان کرد: این مدرسه هنوز
به عنوان یک مدرسه فعال است و در آنجا هنوز دانش‌آموزان در حال تحصیل هستند و آموزش
می‌بینند واگر بنا باشد روزی این مدرسه به موزه تبدیل شود حتما بایستی یک فکر اساسی
در رابطه با دانش‌آموزان و فضای جدیدی که این دانش‌آموزان باید به آن نقل مکان کنند،
در نظر گرفته شود ضمن اینکه در حال حاضر بنا نیست انجام یک امری موجب شود در جایی دیگر
هزینه ایجاد شود و باید توجه داشت که تبدیل این مدرسه به موزه نیازمند ساخت یک مدرسه
دیگر برای اسکان دانش‌آموزان است که خود هزینه‌بر است.
رحمتی افزود: در حال حاضر به
گونه‌ای در این زمینه پیش می‌رویم که این بنا، همچنان به عنوان یک مدرسه فعال باشد
و مداخلات غیراصولی انجام نشود و بافت بنا حفظ شود ولی با پذیرش اداره آموزش و پرورش
کل مبنی بر اینکه این مدرسه تبدیل به موزه شود ما بلافاصله وارد عمل خواهیم شد و تعللی
هم در راستای تبدیل این مجموعه به موزه نخواهیم داشت.
این مسئول با اشاره به اینکه
دبیرستان شریعتی یکی از فضاهای تاریخی و ارزشمند استان است، گفت: این بنا، جزو بناهای
شناسنامه‌دار شهری است که مخصوصا در مرکز شهر ما فضاهایی که بتواند هم کارکرد موزه‌ای
داشته باشد و آن عرصه بیرونی که دارد، می‌تواند در فضاهای مرکزی شهر فضایی با کارکرد
شبانه داشته باشد و با توجه به فضای پیرامونی که دارد به عنوان یک مکان برای پاتوق
شبانه و یا فضای فرهنگی برای اجرای مراسم‌های آیینی باشد چرا که در اکثر کشورها این
تجربه خوب وجود دارد و نورپردازی و فضاسازی محیط پیرامونی می‌تواند خیلی به آن کارکرد
شهری‌اش کمک کند .
رحمتی با اشاره به اینکه این
بنا متعلق به اواخر پهلوی اول و اوایل پهلوی دوم است و جزو مدارسی است که هم معماری
بسیار ویژه‌ای دارد و هم در آن مدرسه انسان‌های بزرگ و فرهیخته‌ای فارغ‌التحصیل شده‌اند
و به همین خاطر است که هم به خاطر ارزش معماری و هم به دلیل تربیت نیروهای فرهیخته
شهر، این بنا را در فهرست بناهای تاریخی ثبت کردیم.
بناي فرهنگي تاريخي مدرسه شريعتي،
در حال حاضر در ضلع شمال شرقي بافت قديمي و در مركز شهر زنجان در كنار يكي از خيابان‌هاي
اصلي- حدفاصل چهارراه سعدي و دروازه رشت-واقع شده است.
اين بنا داراي نقشه‌اي به شكل
مربع مستطيل و در جهت شرقي و غربي بوده كه ورودي اصلي آن به طرف جنوب است. اين مدرسه
در محله قديمي يوخاري باشي (محله بالا) قرار گرفته و بعد از دبستان توفيق و دبيرستان
ملي سعادت كه در تاريخ 1304 هجري شمسي ساخته شده‌اند، سومين و بزرگترين مدرسه در مقطع
متوسطه محسوب می‌شود که در دوران پهلوي ساخته شده و پايان ساخت آن به سال 1313 هجري
شمسي باز مي‌گردد.
سبك و ساخت بنا الهام گرفته از
سياق سنتي يك ايواني با پلاني به شكل مستطيل بوده و مساحتي بالغ بر 30 هزار و 820 متر
مربع دارد، زير بناي آن سه هزارمتر مربع بوده كه داراي 18 كلاس درس، چهار اتاق اداري
و همچنين دو واحد آزمايشگاه، كارگاه، كتابخانه و سالن اجتماعات و انبار است كه همگي
گوياي عظمت و اهميت بنا در قالب فرهنگي و آموزشي آن است.
بناي فرهنگي- تاريخي مدرسه شريعتي
در نماي خارجي داراي پوشش آجركاري ساده است كه فضاهاي ورودي و پنجره‌ها را با قوسي
جناغي در ميان گرفته كه تزئينات آن در تنها ايوان مدرسه به نقطه اوج خود مي‌رسد.
#دبیرستان شریعتی زنجان، مدرسه
ماندگار، موزه تربیت