معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست (16 دی‌ماه 1402) در بازدید از شهرک تخصصی روی زنجان با تاکید بر اینکه این شهرک باید هر چه زودتر جابه جا شود، ابراز امیدواری کرد که این مهم با همکاری دستگاه های متولی شکل مطلوب تری به خود گیرد.

علی سلاجقه تاکید کرد: شهرک روی زنجان پسماندهای متعدد شیمیایی و خطرناکی را در خود جای داده است، در این میان باید فرآیندهای مربوط به ایزوله کردن و جدا سازی آن از منابع آب و خاک به نحو مطلوبی انجام شود، اما متاسفانه کار خاصی در این زمینه صورت نگرفته است.

وی با بیان اینکه نگرانی مردم زنجان در خصوص معضل شهرک روی به حق است، ابراز کرد که مجموعه کارخانه های این مکان باید به گونه ای باشد که امکان پایش و اندازه گیری وجود داشته باشد.

اما پس از انتشار اخبار مربوط به اظهارات معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست برخی از شهروندان از این موضوع ابراز خرسندی کرده و می‌گویند چگونه امکان جابجایی واحدها، وجود دارد؟ برخی نیز با اشاره به سهم شهرک تخصصی روی در اشتغال‌زایی و درآمد استان می‌گویند که نباید آنقدرها نیز نسبت به این صنعت دیدگاه‌های منفی ایجاد کرد.

محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان در کنفرانس مطبوعاتی که به مناسبت هفته هوای پاک در سالن جلسات این اداره کل برگزار شد در پاسخ به سؤال صدای زنجان در خصوص «با توجه به حجم سرمایه‌گذاری‌ها؛ آیا جابجایی شهرک تخصصی روی محقق شدنی است؟» اظهار کرد: در خصوص امکان جابجایی شهرک تخصصی روی یا عدم امکان این امر نمی‌توان چیزی گفت چرا که نیازمند مطالعات هستیم. قطعا باید این شهرک جا‌به‌جا شود اما با عجله نمی‌توان کاری انجام داد و باید با مدیریت و برنامه‌ریزی پیش رفت.

وی با بیان اینکه امیدواریم مطالعات جابجایی شهرک تخصصی روی در سال ۱۴۰۳ آغاز شود، ادامه داد: زمان مورد نیاز برای اعلام نتیجه این مطالعات را نمی‌توان پیش بینی کرد.

یافتیان افزود: این شهرک سال 1374 با توجه به ظرفیت‌های استان در خصوص خاک و مواد معدنی به عنوان شهرک صنعتی تخصصی سنگ شهر و با هدف افزایش ارزش افزوده این منابع طراحی شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان جانمایی شهرک تخصصی روی زنجان با بیان اینکه در مقطع زمانی برخلاف نظر محیط زیست بوده است، عنوان کرد: ماهیت این صنعت همواره برای محیط زیست سوال برانگیز و نظارت و پایش های مستمر جزو اولویت‌های آن بوده است.

یافتیان، با اشاره به اهمیت برنامه مطالعاتی همه جانبه با در نظر گرفتن مکان خاص و یا ایجاد زیرساختهای مناسب برای جابه جایی این شهرک، تصریح کرد: درخواست اعتبارات لازم برای مطالعات کارشناسی این امر به سازمان ارائه شده است.

وی ادامه داد: اگر بر روی شهرک صنعتی سرب و روی متمرکز شویم، نظارت بر این شهرک بخش اعظمی از انرژی را از محیط زیست می‌گیرد.

وی افزود: در این صنعت ۴ هزار پرسنل فعال هستند، زیرساخت هم ایجاد شده است. این موارد سرمایه این مملکت هستند طبیعتا باید مطالعه آن طبق برنامه‌ریزی باشد و مکان مناسب برای جابجایی پیدا شود به هر حال استان و شهرستان پهناوری داریم که تاکید می‌کنم قبل از جابجایی باید نیاز به مطالعه دارد.

 آلایندگی آب توسط صنایع روی را تا حد زیادی کنترل کردیم

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان همچنین اضافه کرد: طبق اقدامات و پیگیری های انجام شده بخشی از آلایندگی‌های شهرک تخصصی قابل کنترل است.

یافتیان با اشاره به اینکه آلایندگی آب توسط صنایع روی را تا حد زیادی کنترل کردیم، خاطرنشان کرد: به دلیل ارزش اقتصادی، پساب تولیدی در چرخه تولید واحدهای صنعتی مورد مصرف قرار می‌گیرد.

وی با بیان اینکه لاگون‌ها در فرآیند تولید این واحدهای صنعتی ایزوله نیست و می‌تواند آب‌های زیرزمینی و محیط اطراف را آلوده کند، تصریح کرد: تذکر لازم داده شده که شهرک باید لاگون‌ها (حوضچه های عظیمی اطلاق می‌شود که با رعایت اصول محیط زیستی و مهندسی احداث و برای جمع آوری، ذخیره و تصفیه فاضلاب و پساب ها مورد استفاده قرار می‌گیرند) را کنترل کند.

حدود 10 میلیون تن پسماند روی را نمی‌توان بدون مطالعه؛ جابجا کرد!

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان در بخش دیگری از اظهارات خود «در خصوص 9.2 میلیون تن پسماند دپو شده روی» از روند مطلوب مدیریت ذهاب‌های حاصل از بارندگی و جمع‌آوری آن‌ها خبر داد وگفت: این پسماندها به عنوان یک پتانسیل اقتصادی برای استان و کشور محسوب می‌شود. معتقدیم بدون مطالعه نمی‌توان پسماندهای شهرک تخصصی روی (حدود 10 میلیون تن) را جابجا کرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان با بیان اینکه اکنون پسماند روی توسط واحدهای فعال در به دفن‌گاه سردهات انتقال می‌یابد و اکنون از لحاظ دپو مشکلی وجود ندارد، یادآور شد: مشکل اصلی به دپوی 9 تا 10 میلیون تن پسماند روی در سال‌های گذشته مربوط است که اکنون به مزایده گذاشته شد و اقدامات در حال پیگیری است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان با اشاره به اینکه بخشی از آلودگی هوا در صنایع روی قابل مدیریت است و بخشی دیگر را نمی‌توان مدیریت کرد، ادامه داد: برخی از واحدها فیلترهایی دارند که آلودگی کنترل می‌شود ولی گاهی از گذرگاه‌های انحرافی شاهد خارج شدن آلاینده‌ها هستیم و در این حوزه نیز مثل همه بخش‌ها متخلف وجود دارد اما کنترل زیادی در این واحدها داریم.

یافتیان «آهک‌زنی» را از دیگر چالش‌های زیست محیطی صنایع روی دانست و گفت: این کار در دو مرحله ایجاد مشکل زیست محیطی می‌کند و ریزگرد آزاد می‌شود؛ همچنین در مرحله وارد شدن به چرخه با باز شدن ناگهانی دهانه دوباره این ریزگردها آزاد می‌شود که البته چهار واحد پوشش برای این مراحل ایجاد کردند و با اداره صمت مذاکره شده تا سایر واحدها نیز این کار را انجام دهند.

وی افزود: نکته سوم این موضوع است که هر صنعتی که بخش الکترولیز دارد، در مرحله نهایی با محیط‌های اسیدی در ارتباط است و در این مراحل آب با دمای ۵۰ درجه تبخیر و همراه خود اسید را به خارج از سلول الکترولیز انتقال می‌دهد که در حال حاضر استانداردی برای این بخش نداریم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان داشتن مدیریت ذوب، تمهیدات لازم برای کنترل بخارات اسیدی و پوشش بخش آهک‌زنی را سه مورد مهم برای بهبود وضعیت واحدهای روی اعلام کرد.

وی خاطرنشان کرد: طبق قانون مدیریت پسماند ساماندهی پسماندها به عهده تولیدکننده است و پسماند ویژه را باید بی خطرسازی کنند.

یافتیان اضافه کرد: از اداره کل صمت خواسته‌ایم «برنامه زمانبندی»، «نحوه مدیریت»، «چگونگی انتقال و محل انتقال پسماند نهایی» را به اداره کل حفاظت محیط زیست استان زنجان ارائه دهد تا حجمی از پسماند موجود که می‌تواند آلایندگی هم داشته باشد منتقل شود. البته ما نگران ریزگردهای احتمالی هستیم هر چند برای رفع این مهم؛ اداره کل صمت نیز اقدام به مالچ‌پاشی کرده است.

شناسایی ۲۸ واحد متخلف روی در زنجان

وی با بیان اینکه اقدامات بسیار زیادی انجام شده تا مشکلات زیست محیطی کمتر شود، ادامه داد: قرارگیری شهرک در محیط شهری سوال محیط زیست بوده و هست. ولی محیط زیست اقدامات زیادی برای بهبود شرایط انجام داده و فقط ۲۸ مورد در طول ۹ ماه گذشته علیه واحد‌هایی که در شهرک روی تخلف محیط زیستی داشتند اقدام حقوقی انجام داده‌ایم.

مدیرکل محیط زیست استان زنجان با اشاره به اینکه ایجاد تصفیه خانه، پاک‌تراشی در مسیل، پاک‌تراشی در اطراف شهرک، عدم توسعه این شهرک اقداماتی بوده که در مسئله کنترل آلودگی‌ها انجام شده است، گفت: حرکت به سمت بهبودی است و باید این شهرک جا‌به‌جا شود اما اینکه کجا به چه شکل سوال است ولی نباید با عجله کاری کرد با این شرایط جابه‌جایی باید در روال‌کاری قرار گیرد.

وی، اولویت اصلی در این خصوص را مسائل زیست محیطی عنوان کرد و گفت: امیدواریم بعد از مطالعه و کارهای کارشناسی در سال آینده به این امر اقدام شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان با تاکید بر اینکه این شهرک باید جابه‌جا می‌شد اظهار داشت: این اقدام در زمان فعلی نیازمند بررسی بیشتر، آسیب شناسی و مطالعه است.

 صنعت سرب و روی بی ربط به سرطان نیست اما باید متخصصان در این زمینه اظهارنظر کنند

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان از نگرانی‌ها در خصوص احتمال ارتباط مستقیم سرب و روی با ابتلا به سرطان و ابهامات مطروحه در این خصوص عنوان کرد: صنعت سرب و روی بی ربط به سرطان نیست؛ البته در مورد سرطان ناشی از عناصری نظیر سرب و روی باید متخصصان اظهار نظر کنند.

یافتیان ابراز کرد: چند سال پیش، مقاله ای منتشر شد و آمار سرطان را در حدود 13 نوع در ایران بررسی کرده بود که در چند آیتم آن زنجان جزو استان‌های نخست کشور بود، یک مورد آن مربوط به بیماری های دستگاه گوارش بود. البته نمی‌شود یک مسئله را فقط عامل ایجاد این‌گونه مشکلات دانست!

 افزایش 22 درصدی گونه های جانوری

یافتیان همچنین به نتایج سرشماری گونه‌های جانوری مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست استان زنجان اشاره کرد و گفت: در حوزه محیط طبیعی و حیات وحش با وضعیت مطلوب قطعا فاصله داریم اما آمارهایمان نشان از بهبود تدریجی وضعیت حکایت دارد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان با بیان اینکه به طور میانگین در طارم «کل و بز»، در ماهنشان «قوچ‌و‌میش ارمنی» و در فیله خاصه و سهرین « آهوی ایرانی» افزایش 22 درصدی گونه های جانوری را شاهد بوده‌ایم. جمعیت آهو در فیله خاصه و سهرین به 1047 راس آهو رسیده، این در حالی است که در سالهای این میزان ۲۸۰۰ راس بوده اما آنچه واقعیت است وضعیت نسبتا بهتر شده است.

سهم صفر «محیط زیست» در مصوبات سفر نخست ریاست جمهوری به زنجان

وی همچنین به مصوبات دور دوم سفر رئیس جمهور به استان اشاره و خاطرنشان کرد: متاسفانه در سفر نخست ریاست جمهوری هیچ سهمی برای محیط زیست در نظر گرفته نشده بود و سهم این بخش صفر بوده است. با پیگیری‌های صورت گرفته از طریق نهاد ریاست جمهوری و با همراهی استاندار زنجان، قول‌های مساعدی برای در نظر گرفتن اعتبار در حوزه محیط زیست گرفته شد. در دور دوم سفر ریاست جمهوری مقرر شده که 30 میلیارد تومان (300 میلیارد ریال) به حوزه محیط زیست استان اختصاص یابد که البته مبلغ قطعی نیست. از این میزان حدود 50 درصد برای خرید تجهیزات حفاظتی برای مناطق و مابقی برای راه اندازی ایستگاه‌های سنجش میزان آلاینده های هوا در نظر گرفته شده است.

 چهارمین عامل مرگ و میر جهان؛ «آلودگی هوا» است

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان در بخش دیگری از اظهارات خود بر لزوم اهمیت حفاظت از محیط زیست طبیعی تاکید کرد و گفت: زیاده‌خواهی ها و خودخواهی‌ها سبب شده تا انسان امروز چشمش را بر امانت داری از «طبیعت و محیط زیست» ببندد. متاسفانه انسان امروز یادش رفته که یک «زمین»؛ بیشتر نداریم.

یافتیان با بیان اینکه چهارمین عامل مرگ و میر جهان «آلودگی هوا» است، ابراز کرد: 12 درصد مرگ و میر جهان به آلودگی هوا ناشی از مصرف بی رویه سوختهای فسیلی و تردد بیش از حد خودروها و استفاده از خودروهای غیراستاندارد است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان ادامه داد: معضلی که در درک پارامترهای موثر انسان داریم؛ «حق» است. استیفای حق و مطالبه گری از حقوق شهروندی از جمله هوای پاک جهت زندگی راحت و بهتر و باکیفیت را از حقوق عامه می‌دانیم. اگر مشارکت مردم باشد قطعا این حق استیفا می‌شود.

افزایش ۷۴ درصدی کشفیات تخلفات حیات‌وحش زنجان

 اسماعیل قلی‌زاده، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان زنجان نیز در ادامه این نشست با اشاره به وضعیت نیروی این یگان عنوان کرد: اداره کل محیط زیست استان زنجان با کمبود نیرو مواجه است. با اینکه مساحت شکار ممنوعه استان ۵۰۳ هزار کیلومتر مربع است اما تنها ۱۰ پاسگاه محیط‌بانی وجود دارد.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان زنجان با بیان اینکه ۵ پاسگاه در حال حاضر فعال است، افزود: ۵ پاسگاه دیگر به دلیل کمبود و نبود نیرو غیرفعال است.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان زنجان با اشاره به اینکه ۳ منطقه شکار ممنوعه استان با ۴۵ نفر نیرو تحت پایش و کنترل قرار دارد، گفت: البته کل مناطق استان با وجود کمبود نیرو تحت پایش قرار می‌گیرند.

وی با بیان اینکه به ازای هر یک هزار هکتار باید یک نفر محیط‌بان در منطقه وجود داشته، تصریح کرد: اما عملا به دلیل کمبود نیرو این امکان در استان زنجان میسر نیست. و این نشان می‌دهد که در بحث نیرو دچار چالش هستیم.

قلی‌زاده با اشاره به اینکه در ۹ ماهه امسال ۲۲۵ نفر متخلف در حوزه حیات وحش و محیط زیست کشف و شناسایی شدند، گفت: در سال گذشته کشفیات ۱۲۹ نفر بود که امسال با تلاش همکاران این میزان ۷۴ درصد افزایش یافته است.

وی بیان کرد: سال گذشته ۱۰۰ پرونده برای متخلفان تشکیل شد که امسال تاکنون ۱۸۹ پرونده تشکیل شده است و ۲۴ قبضه سلاح نیز جمع‌آوری شده است.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان زنجان با اشاره به اینکه متاسفانه تعداد سلاح‌های دارای مجوز نیز در استان بالا است، گفت: متخلفانی که اقدام به زنده‌گیری ۵۸ قطعه پرنده زینتی بودند، نیز کشف و به مراجع قانونی معرفی شدند.