الهام احمدی- سومین جلسه کارگروه اجتماعی، فرهنگی، سلامت، زنان و خانواده استان با حضور معاون وزیر کشور و رئیس سازمان امور اجتماعی کشور مسئولان استانی در حالی برگزار شد که استاندار زنجان دو پیشنهاد در این جلسه مطرح کرد که از جمله آن پایلوت شدن زنجان در حوزه پیشگیری از اعتیاد و طلاق بود.

موضوعی که تقی رستم‌وندی به آن واکنش نشان داده و در مورد پایلوت شدن زنجان در پیشگیری از اعتیاد این‌گونه عنوان کرد که زنجان در حوزه کاهش مصرف دخانیات و قلیان می‌تواند پیشتاز باشد تا منجر به بحث کاهش مصرف مواد مخدر شود اما در حوزه کاهش طلاق آمادگی همکاری‌های لازم را داریم و حمایت‌های مالی هم ارائه می‌کنیم.

این مسئول اعتقاد داشت در حوزه اعتیاد، توفیق‌ها آن‌گونه که باید، نیست از همین رو باید به جای این‌که همه هزینه‌ها در ایستگاه پایانی صرف شود، در ایستگاه ابتدایی مد نظر قرار گیرد تا به پیشگیری از شیوع اعتیاد منتج شود.

زنجان در کاهش مصرف دخانیات و قلیان پیشتاز باشد

 به گفته رئیس سازمان امور اجتماعی کشور خوشبختانه تعداد معتاد متجاهر در زنجان کم است و این استان از بنیه علمی زیادی برخوردار است از همین رو زنجان می‌تواند در حوزه کنترل دخانیات و قلیان پیشران باشد، در حوزه طلاق نیز آمادگی داریم که اقدامات زیادی در این استان صورت گیرد چرا که زنجان می‌تواند روش مشارکت‌جویانه در کشور را به عنوان استان نمونه محقق کند.

وی با اشاره به این‌که خوشبختانه در چند سال اخیر، نرخ خام طلاق و میزان آن در کشور ثابت باقی مانده است، یادآور شد: در حوزه آسیب‌های اجتماعی می‌توان با برنامه‌ریزی بلندمدت به نتایج دلخواه رسید چرا که مسایل اجتماعی انسان با پیچیدگی‌های روحی و روانی آمیخته است و باید به صورت مستمر، پایش و رصد شود.

رستم‌وندی با بیان این‌که توفیقات ما در مبارزه با آسیب‌های اجتماعی در حد انتظار نبوده چرا که چندین موتورِ تولیدِ آسیب در کشور فعال است هر چند نشانه‌هایی از خوش‌بینی وجود دارد، تصریح کرد: موتور اول، بحث کارآمدی و ناکارآمدی است؛ چراکه مدیریت‌ها در حوزه رفع فقر و محرومیت‌زدایی هنوز کارآمد نبوده است، البته خدمات زیادی هم انجام شده ولی هیچ‌کدام به نتیجه مطلوب منجر نشده و هنوز هم برخی استان‌ها از امکانات و تسهیلات بیشتری برخوردارند.

وی با تأکید بر این‌که نکته حائز اهمیت در این بخش عدم تمرکز ساختاری در کشور است، یادآور شد: دستگاه‌های زیادی در راستای فقرزدایی فعالیت دارند ولی مرجعیت و نقطه متمرکزی وجود نداشته و از آنجایی که نقشه راه مشترک برای این دستگاه‌ها ترسیم نشده است، اقدامات پراکنده انجام می‌دهند و به نتیجه لازم هم نمی‌رسند از سوی دیگر در امدادرسانی و خدمات اجتماعی هم مدیریت عالی اعمال نشده است و شاهدیم که همچنان مردم نیازمند خدمات گسترده و فراگیر هستند.

خسارت 170 هزار میلیارد تومانی اعتیاد در سال به کشور

معاون وزیر کشور با اشاره به این‌که در کشور منابع را در این بخش اختصاص می‌دهیم ولی سرمایه‌گذاری‌های لازم در گلوگاه‌های اصلی صورت نگرفته است، خاطرنشان کرد: اعتیاد، سالانه 170 هزار میلیارد تومان به کشور خسارت می‌زند از همین رو اگر بخواهیم هر سال، کسری از بودجه را به حوزه‌های آموزشی که منتج به کاهش آمار اعتیاد می‌شود اختصاص دهیم، از جانب متولیان امر درک نمی‌شویم.

مدیران درک درستی از سرمایه‌گذاری در گلوگاه‌ها را ندارند

این مسئول با تأکید بر این‌که متأسفانه مدیران درک درستی از سرمایه‌گذاری در گلوگاه‌ها ندارند، افزود: مشارکت مردم از اهمیت زیادی برخوردار است از همین رو در حوزه‌های اجتماعی باید حضور مردم در حل مشکلات  را تسهیل کنیم، در واقع باید برنامه‌ریزی معین و مشخص و تقسیم کار ملی صورت گرفته و از سنین کودکی فرهنگ‌سازی لازم اعمال شود.

وی با اشاره به این‌که برخی کشورهای توسعه‌یافته با تصویب قوانین صریح و جدیت در اجرای آن، در کنترل اجتماعی و تحقق انضباط اجتماعی بسیار موفق عمل کرده‌اند، بیان کرد: این کشورها فناوری‌های نوین از قبیل دوربین‌های پیشرفته را به کمک گرفته‌اند تا شهروندان به صورت آشکارا کنترل نشوند.

رستم‌وندی با بیان این‌که بروز آسیب‌های اجتماعی فقط مختص ایران نیست و حتی در کشورهای توسعه‌یافته به‌عنوان محورهای اصلی مدیریت جامعه مطرح می‌شود، بیان کرد: خوشبختانه بررسی‌های تطبیقی با سایر کشورها نشان داده است که ایران به خاطر فرهنگ، دین و تاریخ بلندمدت خود در حوزه آسیب‌های اجتماعی نیز وضعیت بهتری دارد با این وجود، اگر خودمان را با خودمان مقایسه کنیم و شاخص‌ها را با فرآیندهای موجود طی چند دهه گذشته تطبیق دهیم، در می‌یابیم که متأسفانه روند آسیب‌های اجتماعی در کشور تصاعدی بوده است.

این مسئول با تأکید بر این‌که در سال‌های گذشته مصرف موادمخدر در سطح جهانی 19 درصد افزایش یافته است، ادامه داد: برخی کشورهای توسعه‌یافته با عنایت به عدالت اجتماعی و اقتصادی، تا حدودی روند آسیب‌های اجتماعی را کنترل کرده‌اند ولی متأسفانه ما در دو دهه گذشته از حوزه آسیب‌های اجتماعی غفلت کرده‌ایم با این وجود، در دو سه سال اخیر، هفت جلسه با حضور مقام معظم رهبری و سران قوا در حوزه آسیب‌های اجتماعی تشکیل شده و همین سبب افزایش انگیزه مسئولان برای مهار روند تصاعدی آسیب‌ها بیشتر شده است.

زنجان رتبه 15 کشور در بخش اعتیاد به مواد مخدر

در ادامه مسیح‌اله سلطانی، مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری زنجان ضمن ارائه گزارشی از وضعیت اجتماعی و فرهنگی استان با اشاره به این‌که در بخش اعتیاد به مواد مخدر زنجان در بین استان‌های کشور در رتبه 15 قرار دارد، یادآور شد: براساس آمار رسمی موجود نرخ شیوع اعتیاد در استان دو درصد عنوان شده در این بین 93 درصد معتادان را مردان و 6.5 درصد را زنان تشکیل می‌دهند.

وی در بیان وضعیت طلاق در استان با اشاره به این‌که به طور متوسط به ازای هر 3.7 نفر یک طلاق در استان به ثبت رسیده است که از نرم کشوری پایین‌تر است، خاطرنشان کرد: زنجان جایگاه 14 کشوری را در ثبت طلاق دارد و در سال 97 نسبت به سال مشابه قبل 3.6 درصد کاهش یافته است.

مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری زنجان با تأکید بر این‌که میانگین نرخ ازدواج در استان از نرم کشوری بالاتر بوده و نسبت به سال مشابه 10.7 درصد تغییر و کاهش را نشان می‌دهد، بیان کرد: زنجان جایگاه 6 کشوری را در ثبت ازدواج به خود اختصاص داده است.

زنجان رتبه نخست کودک همسری در کشور

این مسئول یکی از معضلات اجتماعی استان را موضوع کودک همسری دانست و اضافه کرد: متأسفانه در بحث کودک همسری زنجان رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است به طوری که کودک همسری در کل کشور 37 هزار مورد بوده که در استان این میزان 14 هزار مورد به ثبت رسیده است.

وی در ادامه به وضعیت حاشیه‌نشینی در استان اشاره داشته و 9 منطقه را به عنوان محلات غیررسمی یاد کرد و گفت: کل جمعیت ساکن در محلات غیررسمی استان 65 هزار و 977 نفر است که طبق سرشماری سال 95 جمعیت حاشیه‌نشین استان 5.9 درصد نسبت به سرشماری سال 90 کاهش داشته است.

مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری زنجان در ادامه به ارائه پیشنهاداتی در حوزه پایلوت شدن زنجان در کاهش آسیب‌های اجتماعی پرداخته و عنوان کرد: دفتر امور اجتماعی با همکاری اساتید و صاحب‌نظران حوزه اجتماعی به تدوین سندهای کاهش طلاق و اعتیاد طرح ایجابی ازدواج و ارائه راه‌کارهای اجرایی و کاربردی افزایش انضباط اجتماعی، طرح کاهش کودک همسری و کاهش خشونت کرده که از سازمان امور اجتماعی درخواست اختصاص اعتبارات ویژه برای اجرای این طرح‌ها داریم.

ضرورت ایجاد دفاتر تسهیل‌گری در سکونت‌گاه‌های غیررسمی

وی در بیان پیشنهاد دوم نیز به ایجاد دفاتر تسهیل‌گری در سکونت‌گاه‌های غیررسمی اشاره کرد و گفت: با توجه به ضرورت ایجاد دفاتر تسهیل‌گری در تعدادی از سکونت‌گاه‌های غیررسمی و تأثیر این مناطق در گسترش آسیب‌ها این استان درخواست ایجاد این دفاتر در سکونت‌گاه‌های غیررسمی نجف‌آباد، اسلام آباد، مهدیه و حسین‌آباد شهرستان ابهر با حجم جمعیت بیش از 60 هزار نفر را دارد.

سلطانی با اشاره به این‌که اعتبارات استانی نیز در کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی نسبت به سال 94 در حدود 61 درصد رشد دارد و از 149 میلیون تومان به یک میلیارد و 400 میلیون تومان رسیده است، افزود: اعتبار حوزه مشارکت‌های اجتماعی نیز نسبت به سال پایه، 51 درصد رشده کرده و از 107 میلیون تومان به 400 میلیون تومان رسیده است.

مدیرکل اجتماعی و فرهنگی استانداری زنجان خاطرنشان کرد: مجموع اعتبارات تخصیص‌یافته به استان در راستای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی در سال گذشته، 1400 میلیارد ریال اعتبار استانی، 1200 میلیارد ریال اعتبارات تملک دارایی و 12 میلیارد و 735 میلیون ریال نیز سهم استان از تفاهم‌نامه‌های بین سازمان امور اجتماعی با سایر وزارتخانه‌ها را شامل می‌شود.

باید به سراغ بررسی علل آسیب‌های اجتماعی برویم

در پایان این جلسه نیز آیت‌اله شیخ علی خاتمی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه زنجان ضمن تأکید بر این مطلب که در برخورد با آسیب‌های اجتماعی تا سراغ علت‌ها نرویم وضعیت همین است، گفت: در همه جوامع آسیب‌های اجتماعی وجود دارد ولی برخی زیربنایی به قضیه نگاه می‌کنند و سراغ علت‌ها می‌روند، همین باعث می‌شود که روند آسیب‌های اجتماعی رو به کاهش باشد.

نماینده ولی فقیه در استان خاطرنشان کرد: برخی جوامع نیز سراغ معلول‌ها می‌روند و به نتیجه نمی‌رسند در کشور ما هم باید ارزیابی‌هایی صورت بگیرد تا ببینیم بعد از چهل سال، کجا قرار گرفته‌ایم؟ باید ببینیم آن اقتداری که در مسائل جهانی و منطقه‌ای داریم در مسائل فکری و اخلاقی نیز داریم یا نه؟ ظاهراً همه شما خواهید گفت نه، اما همه تقصیرها را نمی‌توان به گردن دشمن انداخت چون گاهاً خودمان نیز کوتاهی کرده‌ایم.

وی با تأکید بر این‌که امروز بعد از چهل سال هنوز هم نمی‌دانیم که بالاخره چه برنامه‌ای برای اقتصاد در پیش بگیریم، افزود: در بحث فرهنگی باید بدانیم که ما یک کشور بی‌ریشه نیستیم و مدنیت ما سابقه 8 هزار ساله دارد و از یک هزار و 400 سال پیش دین به مدنیت غنای بیشتری داده است.

آیت‌اله خاتمی با اشاره به این‌که ایران ناب‌ترین بخش اسلام را با محوریت ثقلین پذیرفته است، تصریح کرد: این امر نشان از فهم بالای ایرانی‌ها دارد اما چرا در رفتارهای اجتماعی رتبه خوبی نداریم؟ یکی از مهم‌ترین دلایلش این است که در مباحث فرهنگی برنامه نداریم و باری به هر جهت هستیم.

بالاخره کی قرار است راجع به مسائل فرهنگی برنامه داشته باشیم؟

وی در ادامه تصریح کرد: «سوال اینجاست بالاخره کی قرار است راجع به مسائل فرهنگی برنامه داشته باشیم؟ پس کی قرار است که از فرصت‌های محرم استفاده کنیم، ما که هر سال ایام محرم را به این شکوه و عظمت برگزار می‌کنیم ولی باید بسنجیم که اندیشه‌های امام‌ حسین (ع) را چقدر قبول کرده و چقدر به آن نزدیک‌تر شده‌ایم؟  نباید از ماه محرم فقط اشک، آه و زاری و سوز و گداز برایمان بماند، باید ببینیم اخلاق‌مان، رعایت حق‌الناس و روابط اجتماعی‌مان تا چه حد حسینی شده است؟ خانه و زندگی و شهر و روابط اجتماعی ما امام‌حسین(ع) پسند است یا خیر؟ زیارت عاشورا روح کلی اندیشه‌ها و علاقه به امام حسین (ع) است، اما واقعاً چقدر امام حسینی شده‌ایم؟

 وی با اشاره به این‌که باید در دوران مدیریت خودمان موفق عمل کنیم، اضافه کرد: اما متأسفانه در کشور باب شده است که در دوران مدیریتی خودمان مرتب گذشتگان را مقصر می‌دانیم.

گفتنی است در پایان این جلسه از سند کنترل و کاهش طلاق در استان، نقشه راه مبارزه و پیشگیری از اعتیاد استان، طرح‌های کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی شهرستان ایجرود و سند امنیت غذایی استان رونمایی شد.