لیلا محمدی- این روزها باغداران طارمی از اقدام مسئولان در صدور مجوز واردات روغن ناراضی هستند، آنان می‌گویند چرا این اقدام وزارت صنعت، معدن و تجارت باید درست در زمان آغاز برداشت محصول زیتون روغنی اتفاق بیفتد و از همه مهم‌تر چرا تاکنون وزارت جهاد کشاورزی، به عنوان حامی کشاورزان نتوانسته دولت را برای توقف واردات و تعلیق آن تا سه ماه متقاعد کند؟

زیتون به عنوان یکی از باارزش‌ترین میوه‌های خوراکی و روغنی جهان شناخته شده و شهرستان طارم، سرآمد تولیداین محصول در ایران محسوب می شود. زیتون از میان 70 نوع محصول زراعی و باغی که از باغات و مزارع شهرستان طارم برداشتمی شود، شهرت، ویژگی و کیفیت بی‌نظیری دارد که آن را به محصولی استراتژیک در سطح استان زنجان و منطقه تبدیل کرده است.

دقیقه نودی‌ها

سه‌شنبه 21 آبان ماه بود که یکی از فعالان کشاورزی در جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان با اشاره به صدور مجوز واردات روغن و همزمانی آن با برداشت محصول زیتون روغنی در شهرستان طارم از استاندار خواست تا برای حمایت از باغداران دست به کار شود. از این رو استاندار ضمن درخواست توضیح از رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان حاضر در نشست او را مکلف کرد تا با تنظیم نامه‌ای به وزارت‌خانه‌های متبوع از ورود روغن به کشور به مدت حداقل سه ماه جلوگیری کند.

رئیس انجمن محصولات ارگانیک استان در این جلسه با بیان اینکه با واردات روغن از جمله روغن زیتون دلال و کارخانه دار دیگر از کشاورز زیتون خریداری نمی‌کند، اضافه کرد: وقتی چنین اتفاقی می‌افتد قیمت زیتون هر روز پائین آمده و باغدار از آن متضرر می‌شود.

مرتضی عزیزپور با اشاره به اینکه اقدام مسئولان در صدور مجوز واردات روغن که همزمان با برداشت زیتون روغنی انجام شد به هیچ عنوان درست نبود، تاکید کرد: مسئولان سازمان‌های جهاد کشاورزی و صمت باید با وزارتخانه‌های متبوع مکاتبه کرده و از صدور چنین مجوزی تا اتمام زمان برداشت محصول زیتون روغنی در طارم جلوگیری می‌کردند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در این رابطه در گفت‌وگو با صدای زنجان با تاکید بر اینکه موضوع جلوگیری از واردات زیتون را به جد پیگیری می‌کنیم تا کشاورزان متضرر نشوند، به سهم استان در تولید روغن موردنیاز کشور اشاره کرد و گفت: طبق آمارها میزان تولید روغن زیتون کشور حدود 8 هزار تن است که از این میزان 3 هزار تن در استان تولید می‌شود.

روغن با ارز دولتی وارد نشده که حساس شویم

جواد تاراسی با بیان اینکه واردات دانه‌های روغنی و روغن در طول سال انجام می‌شود، در پاسخ به انتقادات برخی از کارشناسان مبنی بر عدم اقدام فوری سازمان جهاد کشاورزی استان جهت تعلیق واردات روغن تا اتمام زمان برداشت زیتون روغنی در طارم افزود: با بررسی‌‌های انجام شده مشخص گردید که روغن نه ‌با ارز دولتی 4200 تومانی بلکه با ارز نیمایی وارد کشور می‌شود. ورود روغن با ارز نیمایی تاثیر چندانی در قیمت روغن زیتون و تولیدات باغداران نداشت تا ما با حساسیت موضوع را پیگیری کنیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان ادامه داد: روغن وارداتی با ارز نیمایی گران‌تر از روغن داخلی است اما به طور قطع به لحاظ کیفیت قابلیت رقابت با روغن زیتون داخلی را ندارد.

تاراسی با بیان اینکه مسئولیت واردات و صادرات بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است، عنوان کرد: مشکلات باغداران و تولیدکنندگان زیتون با جدیت توسط وزارت جهاد کشاورزی پیگیری می‌شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در پاسخ به سؤالی در رابطه با مهیا شدن زمینه برای ورود دلالان در کاهش قیمت زیتون روغنی به دلیل تصمیمات اخیر مسئولان دولتی تصریح کرد: درخواست کتبی با امضای استاندار به وزرای جهاد کشاورزی و صمت ارسال شده تا در ایام عرضه محصول زیتون روغنی، واردات را ممنوع کنند. مسئولان مربوطه نیز درخواست زنجان را به لحاظ اقتصادی پیگیری می‌کنند که منتظریم چه پیش می‌آید.

 زبان کوتاه وزارت جهاد کشاورزی کار دستش داد

در شرایطی که بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران کشاورزی معتقدند اقدام دولت در واردات روغن آن هم درست همزمان با آغاز برداشت زیتون روغنی در شهرستان طارم (یکی از قطب‌های تولید زیتون کشور) به هیچ عنوان منطقی نبوده و ممکن است تحت تاثیر فشارهای واردکنندگان و سودجویان بوده باشد، برخی‌ها معتقدند در حال حاضر تنها 50 درصد نیاز کشور  به روغن زیتون ازطریق تولید داخل تامین می شود و  واسطه ها و دلالان  به بهانه حمایت از کشاورزان با نامه نگاری و مصاحبه‌های مختلف به دنبال ممنوعیت واردات روغن زیتون به کشور هستند تا بتوانند با منفعت طلبی بازار انحصاری را به نفع خود مدیریت کنند.

علی خانمحمدی، عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی که معتقد است عدم اقدام به موقع وزارت جهاد کشاورزی در جلوگیری از واردات روغن از روی ضعف است، تاکید کرد: وقتی آمار درستی از تولید وجود ندارد در مقاطع مختلف فشار قیمت یا کیفیت محصول به مصرف کننده وارد می شود. مسئولان برای تعادل بخشی بازار به نفع مصرف کننده، دست به واردات می‌زنند چرا که آمارهای جهاد کشاورزی درست نیست.

خانمحمدی ادعا کرد: آمار مربوط به سطح زیرکشت زیتون طارم را مطالعه می کردم این آمار از طارم تا تهران برسد سه برابر شده بود. با این آمارها نمی‌توان برنامه‌ریزی درستی انجام داد در نتیجه مسئولان دولتی نیز برای حفظ حق دارند نسبت به واردات اقدام کنند. از سویی دلالان و فرصت طلبان نیز خواهان ایجاد چنین وضعیتی هستند، در ایران پول سرگردان است و افراد به دنبال استفاده از پول و سرمایه‌گذاری در بخش‌های زودبازده هستند. از این رو فضای بخش کشاورزی را مستعد برای ورود می بینند، از طرفی چون جهاد کشاورزی نتوانسته سطح آمار و تولید را ارائه دهد به همین دلیل ترجیح داده در قبال دولت سکوت کند. 

عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی با اشاره به حضور حساب شده دلالان در سر بزنگاه‌ها عنوان کرد: احتمالا دلال روغن‌ها را از قبل خریداری کرده و منتظر واردات بوده است و از سویی دیگر باغدار به دلیل نبود برنامه و تشکل‌های کشاورزی منسجم در این هیاهوها تنها مانده است. چند سال پیش با حضور در بین زیتون کاران طارمی گفتم سندیکای زیتون کاران را تشکیل داده و از صفر تا صد محصول از کشت تا فرآوری و استقرار و اداره کارخانه را در دست گیرند اما توجهی نشد.

خانمحمدی اضافه کرد: چون در کشور نه الگوی کشت داریم و نه سندیکا، همه چیز در دست دولت است و دولت هم هر وقت دلش خواست چنین بلاهایی را سر تولیدکننده می‌آورد. البته انجمن صنفی در بخش کشاورزی فعال‌اند اما به دلیل اینکه آمار درستی در دست ندارند عملا نمی‌توانند برای این بخش تاثیرگذار باشند.

الان وقت مصاحبه نیست، کار کنید

عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی با بیان اینکه نمایندگان مجلس و مسئولان باید قبل از صدور مجوز واردات روغن حرف می‌زدند، عنوان کرد: آقایان چهار ماه پیش باید برای بخش کشاورزی و زیتون کاری می‌کردند، چرا الان باید به فکر نامه نوشتن باشند؟ معتقدم اولین ضعف را باید در سازمان جهاد کشاورزی استان جستجو کرد. به یکی از نمایندگان استان گفتم مگر شما چهار سال نماینده استان نبودید، چرا 4 ماه قبل از تلاطم بازار، به مسئولان دولتی استان مشکلات گوجه فرنگی‌کاران را منعکس نکردید؟ چرا خط مشی ندادید؟ امسال برای کشاورزی استان عزاست. سیب‌های باغداران به دلیل وضعیت اسفناک بازار روی شاخه‌ها ماند. در سایه این بی‌توجهی‌ها سمینار و همایش بزرگ زیتون به جای اینکه در طارم برگزار شود در قم برپا شد. سطح زیرکشت زیتون در طارم نزدیک به 800 هزار هکتار است این میزان در قم تنها 25 هزار هکتار گزارش شده است.

اقدامات زیرساختی در بخش کشاورزی جایی ندارد

خانمحمدی اضافه کرد: برخی از دوستان جهادی در قبال دغدغه ما می‌گویند چرا از ما انتقاد می‌کنید، من انتقاد نمی‌کنم می‌گویم آینده فرزندان ما محتاج برنامه‌ریزی‌های زیرساختی است. در استان زنجان مسئولان جهاد کشاورزی زیرساختی کار نکردند. بروید باغ‌های طارم را ببینید، چه اقدام شاخصی در بهبود تولیدات زیتون کرده‌اند؟ باید بهترین نهاده‌ها را در اختیار کشاورز قرار داده و آموزش‌های لازم را به آنان ارائه دهند. ما هنوز در طارم در بحث کشت زیتون کاملا سنتی کار می‌کنیم و هیچ گاه کشاورز را با اقدامات ترویجی و آموزشی به سمت تولید باکیفیت محصول ترغیب نکرده‌ایم. مرکز آموزش و تحقیقات کشاورزی می‌گوید کار کردم اما فاصله حرف تا عمل زیاد است. کشاورز اصلا نمی‌داند که پس از برداشت همان لحظه باید روغن‌کشی کند نه پس از گذشت 3 تا 4 روز از برداشت محصول! خب این محصول نمی‌تواند با محصول اسپانیا رقابت کند. ما پول می‌دهیم که محصول خوب و باکیفیت خریداری کنیم.

عجله برای صدور مجوز واردات برای چیست؟

بنا به گفته مدیر جهاد کشاورزی طارم سطح زیرکشت زیتون در این شهرستان 21 هزار هکتار است که از آن 15 هزار هکتار مربوط به درختان بارور است. میزان تولید زیتون در باغات بارور طارم 45 تا 50 هزار تن پیش‌بینی شده است که از آن حدود 70 درصد به صورت کنسروی و مابقی به صورت روغن استحصال می‌شود.

 مجتبی اسکندری با اشاره به پیگیری‌های جهاد کشاورزی شهرستان و استان برای به تعلیق انداختن مجوز واردات روغن تصریح کرد: روغن از جمله کالاهای لوکس و غیرضروری محسوب می‌شود و تعلیق چند ماهه واردات این قلم نمی‌توانست به وضعیت اقتصادی کشور آسیب بزند، ما قبول داریم که میزان تولیدات روغن نیاز داخل را پوشش نمی‌دهد و  باید واردات اتفاق بیفتد اما بهتر بود تصمیم‌گیران عجله نکنند.

واردات روغن به نفع مخاطبان خاص است

کارشناس ارشد کشاورزی در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به نیاز مصرف داخلی به واردات روغن عنوان کرد: طبق آمارهای سال قبل میزان نیاز مصرف داخل کشور حدود 13 هزار تن است که از این میزان حدود 7 هزار تن در داخل تولید می‌شود و برای تامین نیاز مصرفی باید مابقی روغن را از سایر کشورها وارد کنیم و یا میزان تولیدات را افزایش دهیم.

محمود نوری با بیان اینکه روغن زیتون کالای لوکس و بعضا غیرضروری محسوب شده و جزو نیاز مبرم خانوارها نیست، ابراز کرد: مسئولان باید پس از مدیریت تولید داخل اقدام به واردات روغن موردنیاز کشور می‌کردند.

نوری همزمانی واردات روغن با برداشت محصول زیتون روغنی را حساب کتاب شده و کاملا به نفع مخاطبان خاص اعلام کرد و گفت: به نظرم این تصمیم برای مخاطبان خاص فعال در حوزه واردات بوده نه دلسوزی برای مصرف‌کنندگان! با این کار کشاورز لاغر و واردکننده چاق شده است.

این کارشناس کشاورزی هشدار داد: با همزمان شدن واردات روغن و برداشت زیتون روغنی به طور قطع زمینه برای ترکیب روغن برای دلالان و عرضه آن به شکل گسترده در بازار فراهم می‌شود.