لیلا محمدی- به دنبال اعلام نرخ مصوب میوه شب عید از سوی وزارت صمت، 26 نفر از 50 غرفه‌داری که قرار بود مسئولیت توزیع پرتقال و سیب به نرخ مصوب دولتی را در داخل شهر زنجان بر عهده بگیرند با حضور در ساختمان اتحادیه تعاونی روستایی استان خواستار فسخ قرارداد شدند.

غرفه‌داران می‌گویند: قیمت مصوب برای سیب و پرتقال 6 هزار تومان است در حالی که این میوه‌ها و مرکبات در بازار آزاد به قیمت 4 هزار و 500 تا 5 هزار و 500 تومان عرضه می‌شود، در نتیجه مردم برای خرید میوه‌های تنظیم بازاری چندان رغبتی نشان نخواهند داد.

تنظیم و کنترل بازار از دستور کار‌هایی است که عملیاتی و اجرایی ساختن آن در تمامی ایام سال ضروری به نظر می‌رسد، اما در برخی از مناسبت‌های خاص همچون شب عید، این رویکرد بیش از هر زمان دیگری، ضروری و اجتناب ناپذیر است.

میوه از نمونه اقلامی به شمار می‌رود که ضریب تقاضا برای خرید آن در شب عید به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد و تامین کافی، کنترل و نظارت دقیق بر نرخ و قیمت آن، از ضرورت های قابل توجهی است که دولت نباید از آن غفلت شود.

در واقع میوه را می‌توان از نمونه اقلامی به شمار آورد که تمامی اقشار و طبقات اجتماعی جامعه خریدار آن هستند و برخلاف محصولات دیگر که ممکن است جامعه هدف آن در بازار، از خرید آن اجتناب کنند، اما از خرید و تهیه میوه در این ایام گریزی نیست و به هر ترتیب تمامی طبقات اجتماعی (بنابر یک قاعده و قانون نانوشته) خود را ملزم به تهیه آن می‌پندارند.

با چنین اوصافی، افسار گسیختگی قیمت‌ها در بازار میوه، حساسیت برانگیز بوده و در افزایش هزینه سرپرستان خانوار در این ایام (شب عید) نقش اثرگذاری خواهد داشت.

در سال‌های گذشته مسئولیت تنظیم بازار میوه شب عید با سازمان جهاد کشاورزی بود و بر این اساس سازمان تعاون روستایی به عنوان مباشر این وظیفه را بر عهده می‌گرفت. از امسال این وظیفه بر عهده سازمان صنعت، معدن و تجارت است. سازمان صمت نیز از طریق اتحادیه تعاونی‌های روستایی استان (به عنوان مباشر) این مسئولیت را بر عهده گرفته است. بر این اساس اتحادیه تعاونی روستایی استان به عنوان مباشر خرید، طبق دستورالعمل و راهبری سازمان صمت استان نسبت به خرید و ذخیره 700 تن پرتقال از مازندران و یک هزار تن سیب از ارومیه اقدام کرد.

طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار است با هماهنگی اتاق اصناف، میوه‌فروشان مایل به فروش و عرضه میوه و مرکبات شب عید با تنظیم قراردادی با متولیان امر، در محل‌های هدف نیاز شهروندان را تامین کنند.

چه خبر از میوه‌های تنظیم بازاری؟

سید محمود موسوی، رئیس اتاق اصناف استان 24 اسفندماه در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها به توزیع میوه شب عید در استان زنجان اشاره کرد و گفت: از روز یکشنبه ۲۵ اسفندماه عرضه میوه شب عید در استان آغاز می‌شود. اما این اتفاق در شهر زنجان عملیاتی نشد.

چند روز پیش به دنبال اعلام نرخ مصوب میوه شب عید از سوی وزارت صمت، 26 نفر از 50 غرفه‌داری که قرار بود مسئولیت توزیع پرتقال و سیب به نرخ مصوب دولتی را در داخل شهر زنجان بر عهده بگیرند با حضور در ساختمان اتحادیه تعاونی روستایی استان خواستار فسخ قرارداد شدند. غرفه‌داران می‌گویند: قیمت مصوب برای سیب و پرتقال 6 هزار تومان است در حالی که این میوه‌ها و مرکبات در بازار آزاد به قیمت 4 هزار و 500 تا 5 هزار و 500 تومان عرضه می‌شود. 

یکی از غرفه‌داران معترض در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به اختلاف قیمت میوه‌های شب عید در بازار آزاد و نرخ مصوب دولتی می‌گوید: هم‌اکنون در بازار آزاد پرتقال و سیب درجه یک به قیمت 5 هزار و 500 تا 6 هزار تومان به فروش می‌رسد. نرخ مصوب دولتی برای میوه و مرکبات شب عید 6 هزار تومان است، با توجه به 12 سال تجربه‌ای که در بازار عرضه دارم، برای ما به هیچ عنوان به صرفه نیست که میوه‌های شب عید دولتی را به مصرف‌کنندگان عرضه کنیم.

وی که معتقد است، کرونا سبب شده تا قیمت میوه در بازار با توجه به نزدیکی به ایام پایان سال جهش نداشته است، عنوان می‌کند: اگر بازار میوه شب عید به لحاظ قیمتی روال عادی خود را طی می‌کند به دلیل شیوع کرونا است و برنامه‌ریزی‌های دولتی به هیچ عنوان باعث این ثبات نشده است.

سیدمرتضی هاشمی، رئیس اتحادیه میوه‌وتره‌بار زنجان نیز با اشاره به انتشار شایعه‌ای در شهر مبنی بر نبود برنامه خاصی برای تنظیم بازار میوه شب عید در شهر تصریح می‌کند: در حال حاضر میوه شب عید در کلیه شهرستان‌های استان به جز زنجان توزیع شده است.

رئیس اتحادیه میوه‌وتره‌بار زنجان با بیان اینکه متولیان پرتقال و سیب را به قیمت یک هزار و 500 تا 2 هزار تومان خریداری کرده‌اند و الان می‌خواهند به قیمت 6 هزار تومان آن را به مردم بفروشند، اعتراض میوه‌فروشان نسبت به کناره‌گیری از توزیع میوه شب عید در داخل شهر را اقدامی منطقی می‌داند.

هاشمی که معتقد است عاملان این وضعیت در صدد تخریب سازمان صمت و اتاق اصناف هستند، ابراز امیدواری می‌کند تا متولیان برای اصلاح قیمت اقدامات لازم را انجام دهند.

نگرانی مباشر خرید از ضرر مالی و معنوی

مقرر شده بود با توجه به مسائل بهداشتی و حساسیت‌های مربوطه، اتحادیه تعاونی روستایی استان، 20 اسفندماه نسبت به توزیع میوه در محل جایگاه‌های عرضه سیب و پرتقال اقدام نماید تا از طریق غرفه‌داران به دست مردم برسد. اما برخلاف وعده وعیدها این مهم تا کنون (26 اسفندماه) در شهر زنجان به مرحله عمل نرسیده است.

سعید یوسفی، مدیرعامل اتحادیه تعاونی روستایی استان هم در گفت‌وگو با صدای زنجان با بیان اینکه مدیریت تنظیم میوه شب عید با سازمان صمت بوده و اتحادیه نیز به عنوان مباشر در این امر انجام وظیفه می‌کند، می‌گوید: اتحادیه برای خرید یک هزار و 700 تن سیب و پرتقال مبالغی را از منابع داخلی و دریافت تسهیلات بانکی اختصاص داده و تا به امروز از دولت هیچ مبلغی دریافت نکرده است.

یوسفی در پاسخ به سؤالی مبنی بر علت عدم توزیع میوه شب عید در سطح شهر زنجان که قرار بود از 25 اسفندماه کلید بخورد، می‌گوید: اول اینکه سازمان صمت که مسئولیت مدیریت تنظیم میوه شب عید را بر عهده دارد تا 25 اسفندماه هیچ مجوزی برای توزیع به ما ارسال نکرده است، مسئولان به صورت غیررسمی عنوان کرده‌اند که قیمت سیب و پرتقال 6 هزار تومان است.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی روستایی استان در پاسخ به این که شاید دلیل عدم ابلاغ کتبی از سوی سازمان صمت استان، اعلام قیمت یکپارچه و سراسری میوه و مرکبات به میزان 6 هزار تومان بوده است، عنوان می‌کند: اتحادیه تعاونی روستایی استان موظف به اجرای وظیفه بر اساس دستورات مکتوب سازمان صمت (مسئول و مدیر در امر تنظیم بازار در استان به نمایندگی از وزارتخانه متبوع) است.

یوسفی با اشاره به اختلاف قیمت بین سیب و پرتقال در بازار آزاد و نرخ‌های تنظیم بازاری از اعتراض 27 نفر از 50 غرفه‌دار و درخواست آنان برای فسخ قرارداد در 25 اسفندماه می‌گوید.

وی با بیان اینکه اتحادیه تعاونی روستایی استان در اسرع وقت نسبت به واریز مبالغ اخذ شده اقدام می‌شود، عنوان می‌کند: معترضان می‌توانند با تنظیم نامه مکتوب مبنی بر کناره‌گیری از مسئولیت غرفه‌داری، مبالغ خود را دریافت کنند. 26 اسفندماه نیز مبالغ اخذ شده از اشخاصی که عدم تمایل خود را به صورت مکتوب اعلام کرده بودند به حسابشان واریز شد.

یوسفی با اشاره به هزینه کلان اتحادیه تعاونی روستایی استان برای خرید یک هزار و 700 تن سیب و پرتقال تصریح می‌کند: اعتراض غرفه‌داران از یک سو و عدم اطلاع دقیق از نیاز بازار برای توزیع میوه‌ها (به دلیل اختلاف قیمت بین نرخ بازار آزاد و تنظیم بازار میزان استقبال از میوه‌های تنظیم بازاری کاهش یافته است) سبب شده تا بیش از پیش نگران خسارت اقتصادی و معنوی اتحادیه باشیم.

وی با اشاره به مشکلات موجود در شهر زنجان و استقبال کمرنگ مردم در برخی شهرستان‌ها از میوه‌های شب عید تنظیم بازاری از مسئولان سازمان صمت تقاضا می‌کند تا به عنوان مدیر تنظیم بازار موضوع را پیگیری و اتحادیه که در این بین نقش مباشر داشته و صرفا به وظیفه ذاتی خود عمل کرده است را از بلاتکلیفی خارج کند.

دولت در خرید سیب و پرتقال ضرر نمی‌کند

امیرعلی مسیبی، معاون سازمان صمت استان نیز با بیان اینکه قیمت 6 هزار تومان برای سیب و پرتقال دولتی به صورت متمرکز و یکپارچه اعلام شده است از توزیع میوه  مرکبات ذخیره شده در سردخانه‌های استان از طریق اتحادیه تعاونی روستایی به عنوان مباشر خبر می‌دهد و می‌گوید: شهر زنجان بر خلاف سایر شهرستان‌ها از میوه‌های شب عید تنظیم بازاری استقبال نکرده و دلیل آن به اختلاف قیمتبین بازار آزاد و نرخ مصوب دولتی برمی‌گردد.

معاون امور بازرگانی سازمان صمت استان در پاسخ به سؤالی مبنی بر تحت تاثیر قرر گرفتن بازار آزاد از قیمت مصوب دولتی و احتمال افزایش قیمت سیب و پرتقال از 6 هزار تومان و بهم ریختن اوضاع بازار آن هم در شب عید تصریح می‌کند: بر اساس اظهارات بازرسان سازمان، خوشبختانه تا به امروز قیمت میوه و مرکبات در بازار آزاد افزایشی نداشته و مشکلی وجود ندارد. البته طبق قانون بازار، اگر تقاضا بالا رود قیمت هم بر اساس آن تغییر کرده و افزایش می‌یابد. قیمت 6 هزار تومانی دولت برای سیب و پرتقال تنظیم بازاری هم کارشناسی شده بوده و با هدف جلوگیری از تحمیل زیان و ضرر به دولت بوده است. طبیعتا اگر مسئولان دولتی مشاهده کنند که نرخ مصوب دولتی وضعیت بازار را بدتر می‌کند، حتما نسبت به اصلاح نرخ اقدام می‌کند.

وی با اشاره به اعتراض غرفه‌داران و درخواست آنان برای فسخ قراردادهای منعقد شده عنوان می‌کند: در کلیه قرادادهای منعقد شده باید طرفین رضایت داشته باشند، اگر به هر دلیلی یکی از طرفین راضی نباشد، می‌تواند طبق چارچوب تعیین شده نسبت به لغو آن اقدام کرده و مبلغ واریزی را دریافت کند.

معاون امور بازرگانی سازمان صمت استان در مورد احتمال عدم توزیع میوه تنظیم بازاری نیز به صدای زنجان می‌گوید: ما به هیچ عنوان توزیع میوه شب عید را متوقف نکرده‌ایم و به محض تقاضا به این میوه‌ها در اسرع وقت نسبت به تزریق سیب و پرتقال به نرخ مصوب دولتی اقدام می‌کنیم. در این بین به اتاق اصناف گفته شده که غرفه‌داران معترض می‌توانند نسبت به فسخ قرارداد اقدام کنند و هیچ مشکلی برای جایگزینی افراد حائز شرایط علاقمند به غرفه‌داری وجود ندارد.

مسیبی در مورد دپوی میوه‌های تنظیم بازاری در سردخانه‌ها به علت عدم استقبال بازار و خسارت احتمالی می‌گوید: دولت به هیچ عنوان ضرر نمی‌کند. به احتمال زیاد اواخر فروردین و اردیبهشت‌ماه 99 موجودی سیب و پرتقال بخش خصوصی به پایان برسد، در آن زمان بخش دولتی برای جبران کمبود بازار، ورود می‌کند.

تنظیم بازار؛ هدف اصلی دولت در خرید و ذخیره میوه شب عید

محمدرضا آبی‌پور، مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری زنجان هم با بیان اینکه قیمت 6 هزار تومان سیب و پرتقال از سوی وزارتخانه صمت ابلاغ شده و لازم الاجراست، در مورد اختلاف قیمت در بازار آزاد و نرخ مصوب دولتی می‌گوید: دولت همه ساله با هدف تنظیم بازار اقدام به خرید و ذخیره میوه شب عید می‌کند. معتقدم وفور میوه و مرکبات از یک سو و کاهش مسافرت‌ها به علت شیوه ویروس کرونا سبب تعادل بازار سیب و پرتقال شده است، در حال حاضر قیمت این محصولات حدود 5 تا 6 هزار تومان است که احتمال دارد از این میزان نیز کاهش یابد.

آبی‌پور اعتراض غرفه‌داران نسبت به نرخ مصوب دولتی سیب و پرتقال را منطقی نمی‌داند و می‌گوید: این افراد از بندهای قرارداد اطلاع کافی داشتند و می‌دانستند که دولت قیمت را در روزهای پایانی سال اعلام خواهد کرد. در ابتدای قرارداد هم دولت چیزی از قیمت و نرخ ذکر نکرده بود و اصلا قرار نبود به صرف غرفه‌دار قیمت را اعلام کند. زیرا هدف دولت فقط تنظیم بازار بوده است، غرفه‌داران معترض اگر فکر می‌کنند به نفعشان نیست می‌توانند قرارداد را فسخ کرده و پولشان را پس بگیرند.

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری با تاکید بر اینکه در حال حاضر هیچ مشکلی در توزیع میوه شب عید در شهر وجود ندارد، در مورد احتمال عدم توزیع سیب و پرتقال با هدف جلوگیری از تجمع شهروندان و پیشگیری از شیوع کروناویروس عنوان می‌کند: اجرای آن منوط به تصمیم مقام عالی استان است.