پایگاه خبری صدای زنجان- مدیرعامل مجتمع کاغذسازی راشاکاسپین زنجان، در مورخه ۱۲ شهریورماه جاری طی گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌های زنجان ادعا کرد، این شرکت (که حاشیه‌های فراوانی درباره استفاده بالای آب از منابع زیرزمینی و پساب تولیدی آن مطرح است) برای نخستین بار در زنجان پساب تصفیه‌خانه زنجان را جایگزین آب استحصال شده از منابع زیرزمینی کرده است.

طرح این ادعا در حالی بود که سؤالاتی نظیر «آیا واقعا پساب خروجی از تصفیه‌خانه فاضلاب شهر زنجان جایگزین حجم بالای آب‌ زیرزمینی مورد استفاده این شرکت می‌شود؟ یا برای آبیاری فضای سبز؟» یا «با توجه به اینکه تولید کاغذ سفید نیازمند آب زلال است، آیا پساب حاصل از تصفیه‌خانه شرکت آبفای زنجان می‌تواند برای تولید کاغذ تولیدی این شرکت استفاده شود؟»، مطرح شد.

در پاسخ به این سوال‌ها گزارشی با عنوان «پایداریِ وعده‌های راشاکاسپین» در شماره 2003 روزنامه صدای زنجان به تاریخ شنبه 20 شهریورماه سال جاری منتشر شد واکنش مسئولان شرکت کاغذسازی راشاکاسپین ایرانیان و توضیح آن‌ها در مورد خرید پساب تصفیه‌خانه زنجان و ادامه استفاده از منابع آب زیرزمینی را در پی داشت.

در این گزارش سیدمرتضی موسوی، معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان اذعان کرده بود: آبی که در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد صرفا آبی نیست که در پروسه تولید محصول استفاده شود، و این یعنی انگار که ادعای جایگزینی فاضلاب تصفیه‌خانه زنجان به جای آب زیرزمینی مورد استفاده راشاکاسپین کمی لنگ می‌زند.

لازم به ذکر است، صدای زنجان با وجود پیگیری مکرر بیش از یک ماه، موفق به مصاحبه با مدیران راشاکاسپین برای دریافت پاسخی شفاف به سؤالات مطروحه نشد تا در گزارش مذکور منتشر شود.

اما پس از نشر گزارش که در بالا به آن اشاره شد، مسئولان شرکت راشاکاسپین با هماهنگی‌های صورت گرفته، مراحل اجرای انتقال خط لوله پساب شهری از تصفیه‌خانه تا مجتمع را به صورت میدانی تشریح و تلاش کردند تا پاسخ‌های فنی و مهندسی و البته شفافی به اذهان عمومی داده باشند.

طراحی خط انتقال برای 22 هزار مترمکعب در شبانه‌روز

به گفته مدیر پروژه‌های شرکت راشاکاسپین، قرارداد انتقال پساب شهری از تصفیه‌خانه زنجان تا این واحد در اسفندماه سال 99 منعقد و از فروردین‌ماه سال جاری وارد فاز اجرایی شده است و در حال حاضر دست‌اندرکاران مشغول ساخت مخازن و تاسیسات هستند.

بر اساس قرارداد منعقد شده با وزارت نیرو، مقرر شده سهم مجتمع کاغذسازی راشاکاسپین زنجان از پساب شهری 12 هزار مترمکعب در شبانه‌روز باشد. این میزان تخصیص یافته و راشاکاسپین در حال حاضر با خرید تجهیزات، طرح 4 ماهه انتقال را با هدف احداث در دستور کار قرار داده که تا به امروز 60 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

در حال حاضر روزانه ۴۳ هزار مترمکعب پساب تولید می‌شود که کم‌تر از یک چهارم آن در اختیار راشاکاسپین قرار می‌گیرد!

هدف از جایگزینی پساب با آب استحصال شده از منابع زیرزمینی در صنایع استان، که توسط مجتمع کاغذسازی راشاکاسپین ایرانیان و با مساعدت شرکت آب و فاضلاب در استان آغاز شده است، صرفه‌جویی در مصرف آب، حفظ منابع آب زیرزمینی و حفاظت از محیط زیست اعلام شده است.

منطقه مورد اجرای این پروژه از تصفیه خانه فاضلاب شهر زنجان به سمت تصفیه خانه مجتمع کاغذسازی راشاکاسپین زنجان در محدوده شهرک صنعتی شماره یک زنجان واقع در شمال غربی شهر زنجان است.

به گفته مدیران و مهندسان فنی مجتمع کاغذسازی راشاکاسپین ایرانیان، این واحد در زمینه پساب ورودی و پساب خروجی از دو تصفیه‌خانه مجهز روز دنیا به صورت پالایش آنلاین توسط محیط زیست بهره‌مند است.

فرید عباسی، مشاور و ناظر عالی انتقال پروژه انتقال پساب تصفیه‌خانه فاضلاب شهر زنجان به شرکت راشاکاسپین در بازدید میدانی از فرآیند انتقال پساب به مجتمع کاغذسازی مذکور اظهار کرد: این پروژه شامل بخش‌های انتقال از محل خروجی تصفیه‌خانه تا مخزن 3500 متر مکعبی بتنی، ایستگاه پمپاژ مستقر در جوار این مخزن که مدفون (زیرزمینی) شده است و در نهایت خط لوله 560 میلی‌متری پلی‌اتیلن به طول حدود 2 کیلومتر تا مجتمع کاغذسازی راشاکاسپین است.

عباسی مدت زمان اجرا و پایان این پروژه طبق زمان‌بندی‌های انجام شده را 4 ماه اعلام کرد و گفت: این خط انتقال برای 22 هزار مترمکعب در شبانه‌روز طراحی شده است. پروژه تا به امروز پیشرفت خوبی داشته و اقدامات فنی و مهندسی با وجود تمامی مشکلاتی که وجود داشت از جمله برخورد با لایه‌های سخت، تداخل با آبهای مزاحم روند اجرا تاخیر نداشته و ما امیدوار به اتمام پروژه در عرض 4 ماه هستیم!

پساب تصفیه‌خانه استاندارد لازم را دارد

او در رابطه با کیفیت پساب تولیدی در تصفیه‌خانه شرکت آب منطقه‌ای زنجان که طبق ادعاهای مسئولان مجتمع کاغذسازی راشاکاسپین برای نخستین بار در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد اما منتقدان معتقدند به علت نبود امکانات، کیفیت پساب تولیدی در تصفیه‌خانه آبفا، قابل استفاده در امر تولید کاغذ که نیاز به آب زلال دارد، نیست به صدای زنجان گفت: بر اساس اطلاعاتی که از متخصصان امر و نتایج نمونه‌برداری آنها دارم، پساب تولیدی در این تصفیه‌خانه استاندارد لازم را دارد. از سوی دیگر پروژه انتقال هزینه چندین 10 میلیارد تومان نیاز دارد، فقط ارزش ریالی مخزن 3500 متر مکعبی بتنی مطمئنا بالای 10 میلیارد تومان است. سرمایه‌گذار این مبالغ هنگفت را در نظر گرفته است و اگر پساب حاصله کیفیت لازم را نداشت اصلا هزینه‌ای اختصاص نمی‌داد.

عباسی در پاسخ به منتقدان که معتقدند راشاکاسپین به دنبال فشار دستگاه‌های قضایی و اجرایی تن به استفاده از پساب شهری داده وگرنه پساب را نه برای تولید کاغذ بلکه برای خنک‌ کردن دستگاه‌ها و آبیاری فضای سبز و غیره استفاده خواهد کرد، افزود: در یک مجموعه تولیدی، پساب شهری در هر جا اعم از فضای سبز، پروسه تولید و سایر امور می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، نباید انتظار داشته باشیم متولیان برای استفاده از آب موردنیاز در بخش‌های مختلف، اقدام به لوله‌کشی جداگانه کنند! اما اینکه برخی می‌گویند این آب در فضای سبز مجموعه استفاده می‌شود، نمی‌تواند درست باشد، البته برای شفافیت موضوع، مجریان و متخصصان بهتر می‌توانند پاسخ دهند.

استفاده از پساب شهری، از دغدغه‌های راشاکاسپین بوده و هست!

علیرضا رضویان، مدیر پروژه‌های راشاکاسپین با اشاره به لزوم بهره‌گیری صنایع از پساب شهری ابراز کرد: در استان‌هایی نظیر یزد با توجه به استقبال صنایع کاغذسازی، فولاد و غیره از پساب شهری، دیگر آب تصفیه‌شده‌ای وجود ندارد که مورد استفاده سایر ارگان‌ها و متقاضیان قرار گیرد. با توجه به محدودیت منابع آبی در کشور تصور می‌کنم توجه صنایع به پساب شهری بیشتر شود چرا که منبع مطمئنی برای تامین نیاز آبی محسوب می‌شود.

به نظرم تمامی صنایع باید تا جایی که امکان تخصیص وجود دارد به سمت استفاده از پساب شهری بروند، بسیاری از این واحدها می‌توانند نیاز آبی خود را از چاه‌ها کمتر یا حتی منفک کنند.

قیمت هر متر مکعب پساب خریداری شده را نمی‌توانم بگویم اما بدانید ارزان هم نخریده‌ایم!

رضویان با اشاره به اینکه کیفیت پساب شهری زنجان در مقایسه با استان‌های دیگر بالاست در پاسخ به منتقدانی که معتقدند راشاکاسپین با ورود به عرصه استفاده از پساب شهری هرگز از آبهای زیرزمینی چشم‌پوشی نمی‌کند و این کار مدیران و مجریان شرکت صرفا در راستای تبلیغات مثبت و جلب رضایت زنجانی‌ها است به صدای زنجان گفت: «ممکن است از پساب حاصله در تمامی بخش‌های صنایع از جمله راشاکاسپین استفاده نشود اما در بسیاری، قابل تامین خواهد بود. ما شانس این را داشته‌ایم به علت نزدیکی به تصفیه‌خانه آبفا سرمایه‌گذاری نسبتا ارزان‌قیمتی در مقایسه با صنایعی که از این مرکز فاصله قابل توجهی دارند، داشته باشیم (البته با توجه به اعتبار هنگفت موردنیاز این طرح برای راشاکاسپین ارزان هم تمام نمی‌شود) اما سرمایه‌گذار و مجریان طرح به این پروژه با دید بلندمدت نگاه می‌کنند. برخی‌ها تصور می‌کنند کیفیت آبهای زیرزمینی همانند کیفیت آب شرب است در حالی که این گونه نیست، آب‌های زیرزمینی سختی بالایی دارد و به هیچ وجه باکیفیت نیست! این آب‌ها به لحاظ کیفیت نزدیک به آب شرب هستند.»

رضویان از اعلام هزینه خرید پساب از شرکت آب و فاضلاب استان امتناع کرد و به جمله «آب را ارزان نخریده‌ایم» اکتفا کرد!

بنا به گزارش مسئولان این مجتمع کاغذسازی، میزان اعتبار اولیه برای استقرار و تاسیسات بدون احتساب بهای پساب شهری بیش از 15 میلیارد تومان بوده است.

علیرضا رضویان در مورد کیفیت پساب تحویلی از تصفیه‌خانه شرکت آب و فاضلاب استان و ابهامات مطروحه تصریح کرد: طبق اظهارات مدیران و کارشناسان این شرکت، قرار شده پساب تحویلی به راشاکاسپین قابلیت رهاسازی در آبهای سطحی را داشته باشد. البته در این زمینه باید اداره کل حفاظت محیط زیست نظر داده و قضاوت کند. اما به عنوان یک صنعتگر اعلام می‌کنم که آب حاصله به طور محسوس زلال شده است. COD (مواد آلی قابل تجزیه و غیر قابل تجزیه با باکتری‌ها) به آن صورت ندارد اما BOD (میزان اکسیژن خواهی بیولوژیکی) دارد. در رابطه با نوسانات نیز تمهیداتی دید‌ه‌ایم تا آب یکنواخت و یکدست به دست آید، حتی اگر نیاز به تصفیه‌های تکمیلی باشد نیز در برنامه‌هایمان به آن توجه کرده‌ایم.

ورود به موضوع استفاده از پساب شهری زنجان، ارتباطی به فشارهای دستگاه قضایی ندارد!

رضویان بیان بیان اینکه برخلاف برخی اظهارات راشاکاسپین نه به علت فشار دستگاه قضایی و اجرایی بلکه به علت چشم‌انداز بلندمدتی که دارد، طرح استفاده از پساب شهری در پروسه تولید را در دستور کار قرار داده است، اضافه کرد: سرمایه‌گذار هزاران میلیارد تومان سرمایه‌اش را در اینجا متمرکز کرده است و طبیعی است به فکر آینده مجموعه و منبع آبی که از نیازهای اصلی برای تولید کاغذ است باشد. ما از مدت‌ها قبل به فکر استفاده از پساب شهری به جای استفاده از آبهای زیرزمینی و آب چاه بودیم. ما یکسال قبل از ورود دستگاه قضایی موضوع استفاده از پساب شهری در جریان تولید کاغذ را در دستور کار داشتیم و مکاتباتی هم داشته‌ایم که نامه‌های مکتوب آن موجود است. دستگاه قضا در نیمه دوم سال 99 به این امر ورود کرد، حتی مسئولان دستگاه قضایی به همراه مدیران شهری و کارشناسان از مجموعه بازدید کردند. ورود راشاکاسپین به موضوع استفاده از پساب شهری زنجان هیچ ارتباطی به فشار دستگاه قضایی ندارد اما تائید می‌کنیم که ورود دستگاه قضا، اقدامات انتقال پساب از تصفیه‌خانه تا راشاکاسپین را سرعت بخشید!

میزان برداشت آب‌های زیرزمینی راشاکاسپین، کم‌تر از 10درصد نیازش است!

رضویان در پاسخ به برخی ابهامات در خصوص استفاده از پساب به جای آب زلال در فرآیند تولید کاغذ که منتقدان، آن را شدنی نمی‌دانند و معتقدند راشاکاسپین پساب شهری را در فضای سبز و خنک کردن دستگاه‌ها استفاده خواهد کرد، به صدای زنجان گفت: من 29 سال است که در این صنعت فعالیت می‌کنم و اطلاعات کاملی در این خصوص دارم. میزان آب در گردش این سیستم 50 هزار مترمکعب است در حالی که 4 هزار مترمکعب از آب زیرزمینی برداشت می‌کنیم یعنی زیر 10 درصد نیاز آبی‌مان! به نظرم ادعای منتقدان کاملا بی‌اساس است.

کارخانه‌ها و صنایع کاغذسازی در بسیاری از استان‌های کشور، فقط آب‌های رودخانه‌ها که مصرف خوراکی هم ندارند را فقط گل‌گیری کرده و با همان املاح آلودگی احتمالی در فرآیند تولید استفاده می‌کنند، نمونه آن صنایع کاغذسازی مازندران و نحوه بهره‌گیری از رودخانه تجن برای تولید کاغذ است.

پساب تولیدی تصفیه‌خانه راشاکاسپین در حد استاندارد تعریف شده برای بخش کشاورزی است!

در حال حاضر 2 حلقه چاه و 2 مرکز تصفیه‌خانه در مجتمع کاغذسازی راشاکاسپین وجود دارد. از 4 هزار مترمکعب یاد شده، 2700 مترمکعب از کارخانه خارج و مابقی در داخل سیستم مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از تاسیسات مستقر در تصفیه‌خانه‌مان، آبهای غیرقابل استفاده را پس از فرآیند تصفیه برای خط تولید مجموعه وارد چرخه می‌کنیم. همین الان پساب خروجی ما در حد استانداردهای تعریف شده برای آب کشاورزی است.

ورود به عرصه «جنگل‌کاری» و بحث زراعت چوب!

هم‌اکنون راشاکاسپین آب مازاد برای استفاده دارد اما زمین ندارد. به گفته رضویان، دست‌اندکاران این شرکت قصد اجرای طرح «جنگل‌کاری» در اطراف شهرک صنعتی (شماره یک) یا نقاط دورتر را در دستور کار دارند. همین الان نیز در حال اخذ مجوز زمین برای کشت درختان در سطح 21 هزار هکتار هستند که باید این میزان به 27 هزار هکتار برسد! معتقدیم طرح جنگل‌کاری مذکور و توسعه زراعت چوب به اقتصاد محلی کمک شایانی می‌کند.

همچنان از آب زیرزمینی برای نیاز آبی بخش‌های حساس راشاکاسپین استفاده می‌کنیم!

وی در پاسخ به این سؤال که با آغاز استفاده از پساب شهری در صنعت کاغذسازی راشاکاسپین آیا نیازی به آب زیرزمینی وجود خواهد داشت به صدای زنجان گفت: بخشی از نیاز ما در زمینه بخار و  خشک کردن کاغذ به آب تازه وابسته است اما زیاد نیست! هم‌اکنون برای بویلرها (دیگ‌ بخار) به حدود 300 مترمکعب آب نیازمندیم، که این میزان با احتساب استفاده بویلر بعدی افزایش می‌یابد از سهمیه 4 هزار مترمکعبی (آب زیرزمینی) برای نیاز آبی حساس استفاده می‌شود بدون اینکه چیزی اضافه کنیم!

لازم به ذکر است، بویلر یا دیگ بخار، یک مخزن تحت فشار است که سیال در آن به درجه حرارت مورد نظر رسیده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مدیر پروژه‌های راشاکاسپین حداقل نیاز آبی برای هر تن کاغذ را 2 الی 3 مترمکعب اعلام کرد و گفت: نباید تصور کنیم که 100 درصد آب مورد نیاز در صنایع کاغذسازی از محل پساب باشد، چرا که بخشی از نیازها به آب تازه برمی‌گردد، این مهم نه تنها در زنجان و به تبع آن ایران بلکه در کشورهای پیشرفته جهان نظیر آمریکا و آلمان نیز صادق است!

با راه‌اندازی فاز 2 راشاکاسپین، 100 درصد نیاز داخل به کاغذ مقوا تامین می‌شود

گفته می‌شود، مجتمع کاغذسازی راشا کاسپین ایرانیان با تولید سالانه بیش از ۲۲۰ هزار تن انواع محصول، به عنوان بزرگترین صنعت بازیافت کشور، زمینه صادرات را به ۳۰ کشور دنیا فراهم کرده است.

اما منتقدان می‌گویند: مسئولان و برنامه‌ریزان مجموعه با راندمان پائین مجموعه را اداره می‌کنند در حالی که می‌توانستند بیشتر از این‌ها زمینه اشتغالزایی برای نیروهای کار را فراهم کنند!

اما محسن رحمتی، مدیر تولید مجموعه راشاکاسپین زنجان با رد این موضوع در رابطه با ظرفیت اشتغال در فازهای یک و 2 (در صورت بهره‌برداری) تصریح کرد: ظرفیت اشتغال مستقیم در فاز یک 1200 نفر است، با به بهره‌برداری رسیدن فاز 2 نیز این میزان تا 2200 نفر می‌رسید.

رحمتی ظرفیت تولید انواع کاغذ (برای کارتن و مقوا) را 200 هزار تن در سال اعلام کرد و گفت: هم اکنون 60 الی 70 درصد نیاز بازار تامین می‌شود، البته ما رقیب صنایع کاغذسازی کشور نشدیم. بلکه با آغاز به کار راشاکاسپین (در سال 95) این مجموعه توانست در کاهش سهم واردات کاغذ نقش بسزایی داشته باشد. با به بهره‌برداری رسیدن فاز 2 که مختص تولید تخصصی کاغذ مقوا است نیاز کشور 100 درصد تامین شده و مازاد تولیدات حتما به خارج از کشور صادر می‌شود.

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی