پایگاه خبری صدای زنجان- پس از دو سال کرونا و صحنه‌های نمایشی که گاه خالی از تماشاگر بود، اکنون با شروع سال جدید و فروکش کردن نسبی کرونا به نظر می‌رسد استان نیازمند یک برنامه‌ریزی جدی برای رونق دوباره تئاتر، این هنر پویا و زندگی‌بخش است. برنامه‌ریزی که ساسان قجر، کارگردان و هنرمند عرصه تئاتر استان زنجان، آن را لازم و حتمی می‌داند و می‌گوید باید چشم‌انداز 10 تا 20 ساله تئاتر استان را در نظر بگیریم تا تئاتر در استان رونق و شکل گیرد.

تئاتر زنجان از دهه 90 رو به افول است

این هنرمند در گفتگو با صدای زنجان، با اشاره به اینکه تئاتر زنجان از همان اوایل که در زنجان شکل گرفت تا سال 84 زبانزد همه استان‌ها بود، در حدی که وقتی در هر جشنواره‌ای اسم زنجان می‌آمد گروه‌های شرکت‌کننده در جشنواره‌ها به دنبال این بودند که بدانند زنجان در آن جشنواره اثری دارد یا خیر؟، اظهار کرد: به دلایل زیادی از آغاز دهه 90 به بعد تئاتر زنجان ازلحاظ اقتصادی و امکانات ضعیف شد و همین امر باعث شد که بسیاری از کارگردان‌های مطرح کنار بکشند و از زنجان بروند.

قجر ادامه داد: تئاتر زنجان از آن دوره افول کرد و نتوانست در جشنواره‌های رسمی و ملی حرفی برای گفتن داشته باشد. پیش از آن در سال 84 نمایش «نبرد» در جشنواره فجر توانست جایزه کارگردانی را از آن خود کند و در بخش بهترین بازیگر مرد کاندید شود.

وی افزود: از دهه 90 به بعد اما تئاتر زنجان افول کرد و کم‌کم اعتبار خود را از دست داد و چون کارگردان‌ها و بازیگران حرفه‌ای کنار کشیده بودند جوانان نتوانستند آن‌چنان‌که بایدوشاید موفق شوند چراکه جوانان زمانی می‌توانند موفق شوند که کنار کارگردان حرفه‌ای کار و تجربه کسب کنند که هنرمندان جوان استان تنها با داشته‌های خود کار و آزمون‌وخطا کردند ولی هنوز به آنچه شایستگی آن را دارند و به آن چیزی که باید در این روزها برسند، نرسیده‌اند.

این هنرمندان عرصه تئاتر افزود: مهم‌ترین مسئله که موجب افول تئاتر استان شد، اقتصاد بود یعنی ازلحاظ تأمین و کمک‌هزینه‌ها به مشکل برخوردیم و اعتبارات و هزینه‌های در نظر گرفته‌شده به‌گونه‌ای نبود که هنرمندان بتوانند کار خود را پیش ببرند.

هنر هزینه‌بر است

وی بابیان اینکه به‌طورکلی هنر هزینه‌بر است، اظهار کرد: در تمام کشورها حمایت دولتی از تئاتر صورت می‌گیرد که ما این حمایت را خیلی کم داریم از سوی دیگر عدم مدیریت صحیح در عرصه هنر در استان و در سطح کشور دیده می‌شود. ما یک مدیر کارآمد در حوزه تئاتر در استان نداریم که پیگیر باشد و بتواند هنرمندان را برای رویدادها آماده کند.

امکانات و تجهیزات ما نیز با مشکل روبه‌رو است

این هنرمند خاطرنشان کرد: همچنین امکانات و تجهیزات ما نیز با مشکل روبه‌رو است. ما تنها یک سالن برای اجرای نمایش داریم و همه اتفاقات در همین سالن اتفاق می‌افتد. درصورتی‌که نیازمند یک سالن مختص تئاتر هستیم. ما سالن اختصاصی کودک نداریم و سالن‌های موجود نیز برای تئاتر کودک استاندارد نیست و کودکان ما نمی‌توانند به‌راحتی به تماشای یک تئاتر بنشینند و مجموعه این مشکلات باعث می‌شود که تئاتر ما نتواند خود را رشد دهد.

وی افزود: اگر 50 درصد این امکانات توسط متولیان و مسئولین امر تأمین شود، قطعاً 50 درصد دیگر این مسئله نیز باید توسط فعالان این عرصه پیگیری شود و هنرمندان، خود به دنبال یادگیری و پیشرفت کارشان باشند. اگر همه این موضوعات در استان مدیریت شود و ازلحاظ اقتصادی و امکانات و تجهیزات پاسخگو هنرمندان باشیم؛ قطعاً می‌توانیم تئاتر را رشد دهیم.

تئاتر و مخاطبانش بایستی هم‌زمان باهم رشد کنند

قجر در پاسخ به سؤال اینکه «آیا پیش از سال‌های 90 این امکانات فراهم بود؟ اساساً چه موضوعی باعث افول تئاتر در سال‌های اخیر شده است؟» اظهار کرد: روزبه‌روز تعداد گروه‌ها و فعالیت تئاتری در استان بیشتر می‌شود. قطعاً تقسیم منابع اقتصادی در این زمینه باعث کاهش این منابع می‌شود. درگذشته شاید 3 یا 4 گروه حرفه‌ای تئاتر در استان بود و اعتبارات تخصیص‌یافته کفاف فعالیت‌های این گروه‌ها را می‌داد؛ اما اکنون این گروه‌ها بیشتر شده است و در مقابل هم ساختارها برای توسعه تئاتر وجود نداشت. در آن برهه فرهنگ تماشای تئاتر در میان مردم در حال رشد بود اما امکانات و تجهیزاتی برای مخاطبین فراهم نیامد و همین موضوع باعث شد که تئاتر مخاطبین خود را نیز تا حدودی از دست بدهد. قطعاً همراه با این اتفاقات مسائل اقتصادی و فرهنگی هم باید رشد کند و توسعه یابد تا بتوان مخاطب بیشتری جذب کرد. تئاتر و مخاطبانش بایستی هم‌زمان باهم رشد کنند. ما نزدیک به 15 گروه تئاتری داریم و هر گروه حدود 30 نفر هستند که نیازمند فضا و امکانات هستند.

وی بابیان اینکه در آن برهه باید مدیریتی می‌داشتیم که برنامه‌ریزی می‌کرد و برای 10 سال آینده برنامه می‌ریخت که چه مدیریتی را می‌خواهد انجام بدهد تا برسیم به حدی که وضعیت اقتصادی‌مان خوب باشد و این اتفاقی است که نیفتاده است، اظهار کرد: این موضوع می‌تواند اکنون صورت گیرد و امیدواریم که با حضور آقای حسنی که خود دوره‌ای در این حوزه فعالیت داشتند و در این زمینه دغدغه  دارند، حل شود و از تئاتر استان حمایت شود.

هنرمندان ما، به‌ویژه هنرمندان پیشکسوت فعالیت چندانی ندارند

در این زمینه اما حمیدرضا قزلباش، کارگردان و هنرمند عرصه تئاتر با اشاره به اینکه استان زنجان در دو سال گذشته با توجه به اینکه شرایط کرونایی بوده است بازهم جزو استان‌هایی بوده که تئاتر خود را تعطیل نکرده است و در این زمینه فعالیت‌ها و افتخاراتی داشته است، گفت: درست است که به لحاظ کمی تعداد کارها کمتر شده است اما بازهم فعالیت‌هایی صورت گرفته و جشنواره‌هایی بوده است که دوستان شرکت داشتند و افتخارات خوبی هم داشتند اما اینکه به لحاظ کمیت ما بخواهیم این بحث را بررسی کنیم در مقایسه با یک سری از استان‌ها در جایگاه مناسبی قرار نداریم.

وی ادامه داد: این موضوع به فعالیت گروه‌های نمایشی ما برمی‌گردد. اگر استان را بخواهیم با خوزستان مقایسه کنیم، خواهیم دید که تعداد گروه‌های نمایشی ما در مقایسه با این شهر که بالای 200 گروه دارد ناچیز است و در استان زنجان تنها 10 تا 15 گروه ثبت‌شده وجود دارد که نهایت دو الی سه گروه آن در حال فعالیت هستند و از همین منظر می‌توان گفت که این مسئله به هنرمندان به‌ویژه هنرمندان پیشکسوت ما بازمی‌گردد که گروه ثبت کرده‌اند و دارای تجربه هستند ولی فعالیتی ندارند.

قزلباش با اشاره به اینکه جدا از حمایت مسئولین از تئاتر که حتماً بایستی به صورت مستمر صورت بگیرد، به نظر می‌رسد هنرمندان عرصه تئاتر استان بایستی به خود بیایند و خود را آماده فعالیت کنند، اظهار کرد: استان پتانسیل و ظرفیت لازم را دارد که در میان استان‌های دیگر حرفی برای گفتن داشته باشد اما و دوستان هنرمند ما به‌ویژه پیشکسوتان فعالیت‌های خود را کمتر کرده‌اند و طبیعتاً اگر این افراد وارد میدان نشوند درزمینهٔ تئاتر فعالیت و تولیداتی نداشته باشند، تئاتر ما رشدی نخواهد داشت.

وی بابیان اینکه قطعاً دو نکته حمایت مسئولین و فعالیت و تلاش خود هنرمندان و وارد عرصه شدن هنرمندان پیشکسوت قطعاً می‌تواند باعث رونق یافتن تئاتر استان شود، افزود: همه هنرمندان این عرصه می‌دانند که تئاتر برای امرارمعاش نیست، این موضوع بر هیچ‌یک از هنرمندان استان پوشیده نیست. ولی تئاتر بایستی بتواند هزینه‌های اولیه خود را تأمین کند و خود نمایش بتواند از پس هزینه‌های تولید خود برآید که گاه شاهد هستیم که هنرمندان این عرصه حتی از پس هزینه‌های صحنه نمایش خود نیز برنمی‌آیند که در این زمینه مسئولین بایستی از هنرمندان حمایت کنند که  امید است وجود آقای حسنی به‌عنوان مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و قول‌هایی که در این زمینه داده‌اند بخشی از دغدغه هنرمندان در این زمینه را برطرف کند.

وی در ادامه درباره اهمیت تئاتر، اظهار کرد: در بسیاری از کشورها تئاتر در سبد فرهنگی مردم بوده و هست و جزو محصولات فرهنگی ارزشمند و فاخر محسوب می‌شود که مردم بر خود واجب می‌دانند تا در طول سال تئاتر مشاهده کنند زیرا تأثیر تئاتر بر فرهنگ، نحوه زندگی و بحث اجتماعی مردم بدون شک بسیار زیاد بوده و همیشه تأثیرگذار بوده است.

به گفته او؛ هنر تئاتر، هنری فرهنگ‌ساز است و اگر کشورها به هنر و هنر نمایش پرداخته‌اند به دلیل تأثیر آن در فرهنگ‌سازی مردم بوده که اهمیت داشته است و اگر می‌خواستند مسئله‌ای را در کشورشان رواج داده و تبدیل به فرهنگ کنند، یکی از ابزارشان هنر نمایش بوده است. درواقع تئاتر هنری است که می‌تواند ذائقه سازی کند نه بر اساس ذائقه‌های مردم و حال حاضر موج‌سواری کند.

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میر عیسی خانی