پایگاه خبری صدای زنجان- اجرای تمام و کمال قانون مشاغل سخت و زیان‌آور از مطالبات تشکل‌های کارگری است اما ظاهراً در زنجان هستند کارفرماهایی که به‌محض اطلاع از پیگیری کارگر متقاضی این قانون، آن‌ها را اخراج می‌کنند!

مشاغلی که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیراستاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به‌مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد شود به‌طوری‌که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن باشد جزو مشاغل سخت و زیان‌آور به شمار می‌رود.

البته می‌توان با به‌کارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، صفت سخت و زیان‌آور را از آن مشاغل کاهش داده یا حذف کرد.

هومن امیدوار، سرپرست معاونت روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان می‌گوید، مشاغل سخت و زیان‌آور به دو گروه الف و ب تقسیم می‌شوند؛ گروه الف شامل مشاغلی می‌شود که صفت سخت و زیان‌آوری به ماهیت شغل وابستگی دارد، اما می‌توان با به‌کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر مناسب توسط کارفرما سختی و زیان‌آوری آن‌ها را حذف کرد.

گروه ب نیز مربوط به مشاغلی است که ماهیتاً سخت و زیان‌آور بوده و با به‌کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما‌، صفت سخت و زیان‌آوری آن‌ها کاهش‌یافته ولی کماکان سخت و زیان‌آوری آن‌ها حفظ می‌شود.

اخراج فقط به خاطر تقاضای اجرای قانون کار؟

اما تعدادی از کارگران شاغل در شرکت‌ها و واحدها به‌ویژه کارخانه‌های بزرگ زنجان می‌گویند: کارفرماهای آن‌ها به‌محض اطلاع از پیگیری کارگر برای مشمولیت قانون سخت و زیان‌آور، آن‌ها را اخراج می‌کنند، موضوعی که مسئولان اداره کار استان آن را رد نمی‌کنند!

کارگر شاغل دریکی از واحدهای فعال در حوزه تولید ترانسفورماتور به‌شرط عدم انتشار نامش به صدای زنجان می‌گوید: نزدیک به 19 سال سابقه خدمت در محیط‌های کارگری را دارم و به سبب شغلم مشمول قانون سخت و زیان‌آور می‌شوم اما ازآنجایی‌که همکارانی داشتم که در این واحد مشغول بودند و وقتی کارفرما متوجه شد که آن‌ها خواهان مشمولیت این قانون هستند، قبل از اینکه سابقه حضورشان 20 سال شود، اخراجشان کرد! حق ما اخراج نیست!

او با اشاره به مشکلات کارگران و تبعات پیگیری مشمولیت قانون مذکور برای آن‌ها از اداره کار به‌عنوان دستگاه متولی تقاضا می‌کند تا محیط‌های کاری و ماهیت‌های شغلی کارگران در واحدهای تولیدی را بررسی و کارفرما را مکلف به پرداخت حق بیمه مربوط به مشاغل سخت و زیان‌آور کند.

تعیین سخت و زیان‌آور بودن شغل یا مشاغل بر اساس بررسی سوابق و شرایط محیط کار و توسط کمیته کارشناسان موضوع ماده 2 آیین‌نامه اجرایی و متعاقباً کمیته استانی موضوع ماده 8 آیین‌نامه اجرایی مربوطه مشخص می‌شود.

به گفته هومن امیدوار، سرپرست معاونت روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان، با راه‌اندازی سامانه‌ اینترنتی مشاغل سخت و زیان‌آور استان زنجان، تمامی مراحل این فرایند در استان، از ثبت‌نام تا صدور رأی، به‌صورت اینترنتی انجام ‌می‌گیرد. در حال حاضر، درخواست کارگران در سامانه مشاغل سخت و زیان‌آور استان زنجان به‌صورت اینترنتی دریافت می‌شود.

حسب درخواست کارگر، کارفرما، تشکل‌ها، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار و امور اجتماعی و صندوق تأمین اجتماعی، تعیین سخت و زیان‌آور بودن مشاغل در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط و با تأیید کمیته‌های استانی انجام می‌گیرد.

تأمین اجتماعی طبق رأی صادره کمیته کار، مبالغ مربوط به حق بیمه‌ها را دریافت می‌کند!

محمود عزیز خانی، مدیرکل تأمین اجتماعی استان زنجان نیز بابیان اینکه مرجع رتبه‌بندی مشاغل مشمول سخت و زیان‌آور، اداره کار است، تأکید می‌کند: هرگونه رأی صادره در کمیته کار (دبیری این کمیته بر عهده اداره کار است)، الزام اجرایی داشته و تأمین اجتماعی بر اساس فرمول قانونی آن را محاسبه و از کارفرما دریافت می‌کند.

تأمین اجتماعی بر اساس فرمولی که «روح‌الله احمدی»، سرپرست معاونت تعهدات بیمه‌ای اداره کل تأمین اجتماعی استان زنجان اعلام می‌کند یعنی محاسبه تعداد ماه‌های سخت و زیان‌آور ضرب‌در آخرین مبلغ بیمه پردازی ضرب‌در 4 درصد مبالغ را از کارفرما دریافت می‌کند.

بر این اساس، حق بیمه سهم کارفرما 20 درصد بوده، 3 درصد بیمه بیکاری هم از طرف کارفرما واریز می‌شود، 7 درصد نیز به‌عنوان سهم بیمه‌شده که از حقوق کارکنان کسر و کارفرما موظف است در پایان ماه در پرداختی‌ها محاسبه و به‌حساب تأمین اجتماعی واریز کند.

لازم به ذکر است، مسئولیت پرداخت 7 درصد یادشده در صورت عدم پرداخت از سوی کارکنان یا کارگر بر عهده کارفرما است.

سرپرست معاونت تعهدات اداره کل تأمین اجتماعی استان زنجان در ادامه به صدای زنجان می‌گوید: به هنگام بازنشستگی مشاغل مورد تشخیص و تصویب کمیته کار (بر اساس ماه‌های مورد تائید این کمیته)، مشمول پرداخت 4 درصد سخت و زیان‌آور هستند.

اراده‌ای برای حل مشکلات کارگران نیست!

اما اصغر نجاری، دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان با اشاره به مشکلات کارگران پیگیر اجرای قانون سخت و زیان‌آور در حقشان و اخراج آن‌ها از سوی تعدادی از کارفرمایان می‌گوید: اراده‌ای برای رفع این مشکلات جامعه کارگری از سوی متولیان وجود ندارد!

امیدوار، سرپرست معاونت روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان هم در مقابل تأکید می‌کند: اداره کل کار استان زنجان خود را متولی دانسته و در راستای تأمین حقوق کارگران، مطالبات مربوط به مشاغل سخت و زیان‌آور را پیگیری می‌کند.

کارگرانی که نگران اخراج شدن بابت پیگیری قانون مشاغل سخت و زیان‌آور هستند، نشانی محل کارشان را بدهند!

به دنبال گله‌ کارگران نسبت به رفتار برخی از کارفرماها در قبال مطالباتشان در حوزه قانون مشاغل سخت و زیان‌آور، «سرپرست معاونت روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان» تأکید می‌کند که «کارگران می‌توانند شکایت خود را بی‌نام تنظیم کرده و نشانی محل کار خود را ذکر کنند، ضمن اینکه اسامی نزد بازرسان محفوظ است، همکاران ما در محل حاضرشده و اقدامات مربوط به بررسی موارد را در اسرع وقت در دستور کار قرار می‌دهند.»

امیدوار بابیان اینکه ما در طول 365 روز سال به‌جز ایام تعطیلات از واحدها بازرسی‌های لازم را در خصوص نحوه پرداخت دستمزد و بیمه کارگران و روند اجرای آئین‌نامه‌های ایمنی و بهداشت کار در محیط‌های کارگری را بررسی می‌کنیم.

تائید اخراج کارگران متقاضی اجرای قانون مشاغل سخت ‌و زیان‌آور از سوی برخی کارفرماها!

اما اصغر نجاری، دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان که این اظهارات را قبول ندارد خطاب به مسئولان اداره کار استان زنجان می‌گوید: میزان آلایندگی، وضعیت بهداشت و ایمنی باید مورد تائید وزارت تعاون باشد، کمیته کار برای صدور رأی در استان‌ها در ظاهر فعال هستند اما آیا آرای صادره دقیق و با رد نظر گرفتن تمامی جوانب است؟ آیا در صدور رأی به تأکیدات قانون‌گذار در ماده 52 قانون کار توجه می‌شود؟

در مواد 52 و 65 قانون کار در کارهای سخت و زیان‌آور مزایایی پیش‌بینی‌شده است و چنانچه کارگاه دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل باشد فوق‌العاده سختی کار با توجه به ماهیت شغل یا محیط کار پرداخت می‌شود که ظاهراً برخی از کارفرمایان دوست ندارند این قانون در حق کارگرانشان اجرایی شود.

اما امیدوار، سرپرست معاونت روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان که این موضوع را رد نمی‌کند، معتقد است: تعداد کارفرمایانی که موافق اجرای این قانون نیستند کم بوده و تعدادشان محدود است! اما در مقابل کارفرماهایی هم هستند که مصر بر اجرای قانون سخت و زیان‌آورند!

امیدوار اضافه می‌کند: دیدگاه کارفرماها با یکدیگر متفاوت است، کارفرمایی داریم که همکاری کرده و مشتاقانه تمامی هزینه‌ها را پرداخت می‌کند که کارگر فعال درمجموعه‌اش بیش از این فرسوده نشود اما برخی نیز متأسفانه بودند که کارگران متقاضی مشمولیت قانون سخت و زیان‌آور را از کار بیکارکرده‌اند که تعدادشان محدود است و شاید به‌اندازه انگشتان یک دست هم نرسد.

مگر اداره کار بازرس ندارد؟

البته یکی از کارگران خطاب به سرپرست معاونت روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان می‌گوید: مسئولان اداره کار استان زنجان بهتر است پیگیر مشکلات آن تعداد کارگرانی که در راهروهای تأمین اجتماعی استان به‌ویژه شعبه2 سرگردان هستند، شوند. کارگران حتی نمی‌دانند که حقشان را از کدام ارگان پیگیری کنند اداره کار یا تأمین اجتماعی؟ نمی‌دانم چرا دوست داریم مقابل هر سؤالی جوابی داشته باشیم تا ثابت کنیم کارمان را خوب انجام داده‌ایم!

برخی از فرصت‌طلبی‌ها در اجرای قانون سخت و زیان‌آور را به‌پای کارگران ننویسید!

تعدادی از کارفرمایان معتقدند «قانون مشاغل سخت و زیان‌آور ضربه مهلکی بر پیکره صنعت زنجان زده است». سجاد نباتچیان، رئیس خانه صنعت استان زنجان هشتم مردادماه امسال در همایش اصناف و صنعتگران که در سالن انجمن مهرانه برگزار شد با طعنه گفت که «این قانون در هیچ استانی به زیبایی زنجان اجرا نشد! حتی برخی از کارمندان اداری ما مشمول این قانون شدند!»

اصغر نجاری، دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان نیز این دغدغه کارفرماها را قابل‌قبول دانسته اما معتقد است، افراد فرصت‌طلبی که کارشناس و یا مدیر بخشی از خط تولید کارخانه یا واحد تولیدی هستند، باوجوداینکه مشمول قانون سخت و زیان‌آور نمی‌شود با رأی کمیته کار از این مزایا استفاده می‌کند که این فرصت‌طلبی‌ها را نباید به‌پای کارگری بنویسیم که در محیط کاری سخت که مشمول قانون سخت و زیان‌آور می‌شود و حقش است 20 ساله بازنشسته شود، بنویسیم! البته تعدادی از فعالان بخش اداری نیز حقشان است که مشمول این قانون شوند که در این خصوص مرجع تصمیم گیر کمیته کار است.

تمامی رأی‌های صادره در کمیته کار، دقیق و کارشناسی شده است!

اما آیا مشاغل اداری در یک کارگاه می‌تواند جزو مشاغل سخت و زیان‌آور باشد؟

امیدوار، سرپرست معاونت روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان می‌گوید: با توجه به تعریف کارهای سخت و زیان‌آور چنانچه آلاینده‌های محیطی محل کار متقاضی موردبررسی قرار گیرد و بیش‌ازحد مجاز باشد، می‌تواند جزو مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب شود که البته این موارد به‌دقت در کمیته کار اداره کار بررسی و نظر کارشناسی‌ نهایی نیز ارائه می‌شود.

البته چنانچه درخواست شغل یا مشاغل سخت و زیان‌آور افراد یا گروهی در کمیته بررسی مشاغل سخت و زیان‌آور مطرح و منتج به صدور رأی شود نحوه اعتراض به نظریه کمیته به این صورت است که مراتب با درخواست اعتراض به کمیته تجدیدنظر استانی قابل‌پیگیری بوده و در مرحله بعد در صورت اعتراض صرفاً از ناحیه دیوان عدالت اداری قابل‌اعتراض است.

در به‌روز‌ترین لیست مشاغل سخت و زیان‌آور مصوب وزارت کار و بهداشت، حدود 110 شغل قرار می‌گیرند. این مشاغل شامل کار در معدن (روی زمین یا زیرزمین)، کار مستمر در مجاورت کوره‌های ذوب البته با دو شرط «مجاورت کارگر با بخار زیان‌آور و حرارت» و «داشتن مسئولیت تخلیه و حمل مواد مذاب از کوره‌ها»!

کارگران مشغول به کار در کارگاه‌هایی نظیر دباغی، روده پاک‌کنی، کارگران فعال در گند آبروها، جمع‌آوری، حمل و دفن زباله شهری، کارگران فعال در واحدهای دامداری و طیور، کارگرانی که مسئولیت جمع‌آوری، انتقال و انبار کردن کود را به عهده‌دارند.

کسانی که در ارتفاع (بیش از 5 متر از سطح زمین) کار می‌کنند مانند: فضاهای باز بر روی داربست، اتاقک‌های متحرک و دکل‌ها، دکل‌های برق، جوشکاری در مخازن و کار با مواد رادیواکتیو، غواصی در عمق، فعالیت در محیط‌های دارای سروصدای زیاد به حدی که باعث بیماری‌های شنوایی و حتی کری کارگر شود. البته به شرطی که تمام مقررات حفاظتی و ایمنی هم نتواند به حذف این خطرات کمک کند مشمول قانون سخت و زیان‌آور می‌شوند.

خبرنگاری، آتش‌نشانی، رانندگان حمل‌ونقل بار و مسافران درون و برون‌شهری، راهداران و رانندگان وزارت راه و شهرسازی در جاده‌ها ازجمله مشاغلی هستند که در دسته شغل‌های سخت و زیان‌آور قرار می‌گیرند.

فلسفه وجودی اداره کار استان زنجان چیست؟

یکی از کارگران که پیگیر مشمولیت خود در قانون سخت و زیان‌آور است به صدای زنجان می‌گوید: تا جایی که پرس‌وجو کرده‌ام اگر کارگر هم در شغل عادی و هم در شغل سخت مشغول باشد تنها 1.5 سال در نظر می‌گیرند. نرخ حق بیمه مشاغل سخت و زیان‌آور برای کارفرما علاوه بر 23 درصد مشاغل عادی، 4 درصد هم به آن نرخ افزوده می‌شود.

او ادامه می‌دهد: نرخ حق بیمه لیست مشاغل سخت و زیان‌آور 27 درصد سهم کارفرما است البته کارفرما اگر کارگری را قبل از سال 83 استخدام کرده باشد علاوه بر آن 4 درصد باید یک 4 درصد دیگر نیز به نرخ بیمه مشاغل سخت و زیان‌آور آن کارگر اضافه نماید که درمجموع 31 درصد می‌شود. این قانون به نفع کارگری است که در محیط زیان‌آور کارکرده و بازنشستگی با 20 سال خدمت حقش است اما متأسفانه برخی کارفرمایان این مهم را برنمی‌تابند. ما کارگران اضافه‌تر از حقمان از کارفرماها نمی‌خواهیم اما خواهان تمکین آن‌ها در قبال قانون هستیم!

اصغر نجاری، دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان نیز بابیان اینکه متأسفانه در کارگاه‌های کوچک کارگرانی که مشمول قانون سخت و زیان‌آور می‌شوند، در شرایط دشواری هستند، ادامه می‌دهد: کارفرماهایی هستند که از کارگر می‌خواهند تا 4 درصد نرخ بیمه مشاغل سخت و زیان‌آور را خودشان پرداخت کنند و در قبال آن آخر سال کل مبلغ را به حسابشان عودت می‌دهند. آیا این گروگان‌گیری نیست؟ پس فلسفه وجودی اداره کار چیست؟ این ارگان موظف است ماهیت شغلی و میزان خسارت ناشی از این شغل به کارگر را بررسی کند اما اراده‌ای برای اجرای قوانین نیست که دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد!

نجاری خواهان نظارت بر روند انجام کارهای محوله کمیته‌های اداره کار شده و می‌گوید: در کمیته‌هایی که مسائل مربوط به جامعه کارگری اعم از سخت و زیان‌آور بودن مشاغل و ایمنی کار در محیط‌های کاری بررسی می‌شود باید نظارت دقیق بر روند فرآیند کار صورت گیرد که باید موردتوجه ارگان‌های نظارتی و مدیرکل کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان زنجان باشد، موردی که تاکنون به آن توجه نشده است.

نجاری بابیان اینکه کارفرما موظف به تبعیت از قانون کار است، عنوان می‌کند: متأسفانه ازآنجایی‌که اهرمی برای اجرای قانون وجود ندارد کارفرما به بسیاری از مواد قانونی توجهی نکرده و در برخی موارد شاهد تفسیرهای متفاوت کارفرمایان از قانون بوده و اداره کار نیز در این امر کوتاهی‌هایی می‌کند.

شاید بهتر باشد تک‌تک کمیته‌های کارگری پوست‌اندازی کنند!

اما هومن امیدوار، سرپرست معاونت روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان با رد این موضوع به صدای زنجان می‌گوید: نظارت‌های ما برای حسن اجرای قانون به‌صورت مداوم در حال انجام است. بازرسان اداره کار بر روند درست و صحیح قانون کار نظارت کامل و کافی دارند، بر اساس قانون، کارفرما را موظف به از بین بردن آلاینده‌های محیطی با بهره‌گیری از تجهیزات با اعطای مهلت (دوساله) تلاش می‌کنیم تا کار سخت و زیان‌آور را به شغل عادی تبدیل کنیم در صورت عدم اجرای اصول ذکرشده، کارفرما مشمول جریمه می‌شود!

اما اصغر نجاری، دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان بابیان اینکه متأسفانه در اجرای قانون سخت و زیان‌آور نیز شاهد تبعیض‌هایی هستیم، می‌گوید: برای کاهش چالش‌های حوزه کارگری ضروری است تا کمیته کار صراحتاً رأی صادر کند، به نظرم برای صدور رأی خالی از تبعیض شاید لازم باشد تک‌تک کمیته‌های کارگری پوست‌اندازی کنند!

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی