پایگاه خبری صدای زنجان- بحران‌های خودساخته رئیسی که در آغاز، مسئله‌ای در حوزه سیاست‌گذاری عمومی بود و بعضاً با شعارهای انتخاباتی رئیسی نیز در تضاد قرار گرفت، به‌مرور مسائل فرهنگی، سیاست خارجی، اقتصادی و اجتماعی را به مسئله‌ای «امنیتی» تبدیل کرد. مسائلی که مردم را در برابر دولت قرار داده و به دلیل غیبت دولت در حین بحران در عرصه عمومی، ماهیت اعتراضات مردم را در ابعاد کارکردی متوجه کل حاکمیت کرد.

به گزارش خبرآنلاین غیبت دولت در عرصه عمومی به حدی است که صدای فعالان سیاسی را هم درآورده و این انتقاد به دولت مطرح می‌شود که دولت در مسائل اقتصادی نیز غائب است. این غیبت و سکوت رئیس‌جمهور را غالب مردم به سکوت در برابر رفتار خشونت‌آمیز پلیس تهران در مواجهه با اعتراضات سرتاسری هم گوش زد می‌کنند. خشونت‌های پرهزینه‌ای که دولت رئیسی هیچ واکنشی نسبت به آن نشان نمی‌دهد یا با سکوت، آن را تأیید می‌کند. خشونت‌هایی که پیگیری درباره آن‌ها هم اعلام نمی‌شود.

در چنین موقعیت‌هایی مشاهده می‌کنیم تندروها، از فقدان حضور دولت در عرصه عمومی سوءاستفاده کرده و سیاست‌گذاری برای افزایش محدودیت‌ها را در جهت تشدید تقابل مردم با دولت، پیش می‌برند. سیاست‌هایی که عصبانیت مردم را به دنبال داشته است.

طرح صیانت؛ حرکت روی اعصاب مردم

از نمونه‌های حرکت روی روان مردم، طرح صیانت از فضای مجازی بود که دولت از آن به بهانه حمایت از اینترنت ملی، پشتیبانی کرد. طرحی که با اجرای آن پلتفرم‌های خارجی مسدود می‌شدند. گزارش مرکز آمار ایران در مهرماه۱۴۰۰ گفته بود شغل ۱۱ میلیون نفر ایرانی به شبکه‌های اجتماعی وابسته است و ۸۳ درصد درآمد کسب‌وکارهای تجارت‌ الکترونیک از اینستاگرام است. خبرآنلاین همان موقع پیش‌بینی کرده بود که اجرای طرح صیانت از فضای مجازی و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی به خشم عموم مردم منجر خواهد شد.

اما رئیسی به‌عنوان رئیس شورای عالی فضای مجازی با سکوت در برابر تصویب بخش‌هایی از طرح صیانت در این شورا، مسیر را برای اجرای پنهانی طرح صیانت آغاز کرد. کاهش پهنای باند اینترنت بین‌الملل، فعال‌سازی قفل کودک از مقدمات اجرای طرح صیانت بود که نمایندگان مجلس نیز از جزئیات اجرای آن اعلام بی‌خبری کردند. ازاین‌رو از فروردین‌ماه۱۴۰۱، اجرای چراغ خاموش طرح صیانت از فضای مجازی در وزارت ارتباطات آغاز شد.

حمایت رئیسی از گشت ارشاد

در فاصله فروردین‌ماه امسال تا شهریور که مهسا امینی در جریان بازداشت از سوی گشت ارشاد، فوت کرد و اعتراضات به مرگ او بیش از یک ماه ادامه یافت، رئیسی در جایگاه رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی که گشت ارشاد به استناد یکی از مصوبات آن اجرا می‌شود، واکنشی برای توقف کاستی‌ها یا اصلاح مصوبات نداشته است. رئیسی در پاسخ به انتقاد عموم مردم به رویکرد خشونت‌آمیز گشت ارشاد که ویدئوهای بسیاری از برخورد نامناسب مأموران در قبل از حادثه فوت مهسا امینی، افکار عمومی را جریحه‌دار کرده بود، صرفاً به فعالیت گشت ارشاد مدیران اشاره کرد. موضوعی که سخنگوی دولت دستگیری مشاور وزیر راه را یکی از دستاوردهای گشت ارشاد مدیران معرفی کرده بود.

رئیس دولت سیزدهم، از ابتدای تشکیل دولت و حتی بعد از آغاز اعتراضات سرتاسری، واکنشی به عملکرد گشت ارشاد نداشته است. این در حالی است رئیسی، به نامه احزاب و گروه‌های سیاسی در ارتباط با نامه جمعی از احزاب اصلاح‌طلب به رئیسی برای برگزاری تجمع اعتراضی هم پاسخ نداد و به روزه سکوتش ادامه داد. این در حالی است که رئیسی در جریان رقابت‌های انتخاباتی گفته بود باید مجری سیاست‌گذاری شورای انقلاب فرهنگی درباره حجاب و عفاف را به‌جای وزارت کشور به وزارت ارشاد واگذار کرد. وعده‌ای که تاکنون محقق نشده است.

بی‌مسئولیتی دولت در برابر فیلترینگ اینستاگرام و واتس آپ

اعتراضات سرتاسری بعد از فوت مهسا امینی باعث شد تا فرصت مناسب برای فیلترینگ واتس آپ و اینستاگرام فراهم شود. همان زمان وزیر ارتباطات دولت رئیسی، گفت «نه نامه فیلتر فیلترشکن‌ها را دیدم و نه امضاء کرده‌ام!» از سوی دیگر تندروهای حامی رئیسی ، از فقدان حضور دولت در عرصه‌های تصمیم سازی درباره فیلترینگ سوءاستفاده کرده و تلاش کردند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند.

در نمونه‌ای جدید، مرتضی آقا تهرانی از اعضای برجسته جبهه پایداری و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس که از مدافعان سرسخت طرح صیانت است، گفته «باید در حوزه فضای مجازی سفت بگیریم تا خارجی‌ها همکاری کنند. پیش‌تر نیز جلسه شورای عالی فضای مجازی که با حضور رئیسی برگزارشده بود، درباره فیلترینگ پلتفرم‌های خارجی سکوت کرده است. سکوت رئیسی آن‌قدر ادامه داشته که حتی در برابر پرسش نمایندگان مجلس درباره فیلترینگ سکوت کرد. این در حالی است که نمایندگان مجلس می‌گویند تصمیم درباره پایان فیلترینگ با شورای عالی فضای مجازی است. چه آنکه سخنگوی دولت و سردار جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل، تصمیم برای فیلترینگ را متوجه شورای امنیت کشور کرده است.

سرنوشت نامعلوم برجام و تولید تنش در سیاست خارجی

رئیسی از همان ابتدای تشکیل دولت، از آغاز مذاکرات برجامی با تکیه‌بر موضع عزت سخن گفت. او تأکید داشت مذاکرات را برای رفع تحریم‌ها انجام خواهد داد. بعد از ۵ ماه وقفه و فرصت سوزی علی باقری، مذاکرات در آبان ۱۴۰۰ آغاز شد. درحالی‌که فرصت سوزی در مذاکرات متأثر از واسطه‌گری روسیه بین ایران و امریکا، زمان را به ضرر ایران به‌پیش می‌برد، مذاکرات، پشت جبهه جنگ اوکراین و روسیه متوقف شد. روسیه با خرید پهپادهای شاهد از ایران که بعدها وزارت خارجه آن را تأیید کرد، مذاکره ایران با اروپا را به مخاطره انداخت. سرانجام با آغاز اعتراضات بعد از فوت مهسا امینی، مذاکره با ایران از اولویت کشورهای اروپایی و آمریکایی خارج شد.

مرخصی دولت در حوادث سیستان و بلوچستان

شرایط بحرانی سیستان و بلوچستان و فقدان نمایندگان دولت در عرصه عمومی، این گمانه را مطرح می‌کند که حسین مدرس خیابانی، استاندار سیستان و بلوچستان، اساساً در استان حضور دارد یا به مرخصی رفته است؟ از سویی اولین اعزام نماینده دولت نیز بعد از گذشت ۴۰ روز از حادثه زاهدان و به بهانه بازدید معاون اول رئیسی از پیشرفت طرح‌های عمرانی صورت گرفته است. استاندار سیستان و بلوچستان، از ابتدای آغاز اعتراضات در استان، به‌جز یک بیانیه در جایگاه رئیس شورای تأمین استان، که بعد از حادثه تروریستی شاه‌چراغ، رئیس کلانتری و فرمانده انتظامی زاهدان را برکنار کرد، در برابر چرایی شروع اعتراضات سیستان و بلوچستان که از چابهار و در واکنش به شایعه تجاوز یک فرمانده انتظامی به دختری بلوچ آغاز شد، منفعلانه عمل کرده و هیچ بیانیه یا گزارش یا مصاحبه تبیینی ارائه نکرده است.

چه‌بسا در صورت مدیریت حوادث چابهار و رسیدگی عاجل به ادعای خانواده آن دختر و اطلاع‌رسانی اقناعی به‌موقع آن در برابر شایعات با بهره‌گیری از ظرفیت صداوسیما و مطبوعات، اعتراضات نماز جمعه زاهدان، به شهادت تعداد زیادی از مردم منجر نمی‌شد. بعد از حوادث جمعه خونین زاهدان نیز، مدرسی خیابانی که به‌عنوان مدیری اقتصادی در وزارت صمت توصیف می‌شود، نتوانست به‌عنوان نماینده دولت و با اختیارات ویژه‌ای که از سوی ابراهیم رئیسی دریافت کرده، آرامش را به استان بازگرداند. انفعالی که در غیاب دولت رئیسی، به ورود رهبری به حوادث سیستان و بلوچستان منجر شد.

بایکوت محترمانه ایران در بازی‌های جام جهانی

جام جهانی فوتبال در حالی آغاز شد که برخلاف وعده‌های رئیسی و وزرای او در بهره‌گیری از ظرفیت جام جهانی برای جذب توریسم و گردشگر پزشکی و ورزشی، حتی یک بلیت هواپیما از سوی گردشگران خارجی به مقصد ایران خریداری‌نشده است. رئیسی وقتی با امیر قطر عکس یادگاری می‌گرفت تصور نمی‌کرد برای اجرای وعده‌هایش باید دیپلماسی فعالانه‌ای داشته باشد. باوجودآنکه تخصص امیر عبدالهیان حوزه خاورمیانه است اما دولت سیزدهم، درمجموع نتوانست حتی یک‌تخت از ۲۰هزار تخت پیش‌بینی‌شده برای جام جهانی را پر کند. جزیره کیش نه میزبان تیم ملی بود و نه بازی‌های دوستانه در آن برگزار شد.

قبل‌تر، بهادری جهرمی سخنگوی دولت وعده داده بود کارگروهی زیر نظر معاون اول رئیسی برای هماهنگی دستگاه‌ها در جام جهانی تشکیل شود اما تاکنون حتی یک برگ گزارش اقدامات این کارگروه منتشرنشده است. گویی دولت در خواب پاییزی فرورفته است.

دیپلماسی از راه دور؛ تحمیل تحریم‌ها به ایران

از آغاز دولت رئیسی تا امروز که در انتهای آبان ماه هستیم، پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران روی میز شورای حکام قرارگرفته که در آن ایران به «همکاری الزامی و اضطراری»، توصیه‌شده است. ۱۰ روز قبل، آمریکا و سه کشور اروپایی از شورای حکام خواستند که با تصویب قطعنامه‌ای در رابطه با ایران، خواستار همکاری این کشور با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شود.

در حالی تحریم اتحادیه اروپا علیه ایران بعد از اعتراضات سرتاسری صورت گرفت، که وزارت خارجه آلمان، از قبل، خبر از آن داده بود. اگرچه تمامی این تحریم‌ها از سوی وزارت خارجه، دخالت در امور داخلی ایران ارزیابی شد اما هیچ تلاش دیپلماتیکی برای جلوگیری از تحریم‌ها صورت نگرفت.

اوج گرفتن نرخ دلار و سفره مردم

اگرچه رئیسی در ایام انتخابات۱۴۰۰، به ارتباط نرخ دلار و سیاست خارجی و سفره مردم معتقد نبود و می‌گفت می‌توان با تولید داخلی، در برابر تحریم‌ها مقاومت کرد، حالا بعد از یک سال از حکمرانی دولت سیزدهم، نوسان قیمت دلار بازار آزاد همچنان ادامه دارد، به‌طوری‌که هر دلار آمریکا در معاملات امروز در کانال ۳۵هزار تومان قرار دارد. اما زمانی که رئیسی کرسی ریاست‌جمهوری را به دست آورد، دلار در میانه کانال ۲۵ هزارتومانی قرار داشت.

رئیسی حین بحران‌ها: سکوت و غیبت بین مردم

کنشگری رئیسی در یک سال ریاست قوه مجریه، حاکی از آن است که او در موقعیت بحران‌ها از حضور بین مردم امتناع می‌کند. تعطیلی سفرهای استانی، سکوت در برابر فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی که روزی برای داشتن صفحه اینستاگرام به آن افتخار می‌کرد، حالا او را در موقعیتی متضاد با شعارها و وعده‌هایش قرار داده است. موقعیتی که به نظر می‌رسد تندروها در بیرون دولت به او فشار آورده و رئیسی را به سکوت دعوت کردند.

اما آن‌چنان‌که موقعیت کشور در اعتراضات سرتاسری نشان داد، دولت رئیسی یک پای همیشگی تولید و استمرار بحران بوده است. از حذف ارز۴۲۰۰ تومانی که فعالان سیاسی، پیش‌بینی وقوع اعتراضات را بیان کرده بودند تا حمایت از طرح صیانت از فضای مجازی و سکوت در برابر فیلترینگ که نشان می‌دهد رئیسی در بحران‌ها منفعل و بی‌توجه به مردم است.

اوج بی‌تفاوتی رئیسی در اعتراض مردم سیستان و بلوچستان نسبت به ظلمی آشکار شد که در روزهای گذشته، رهبر انقلاب با اعزام نمایندگان خود به زاهدان، مردم بلوچ را مورد تفقد قراردادند. توصیفی از فقدان حضور دولت در عرصه‌هایی که باید با حضور در آن، سیاست‌گذاری کرده یا اشتباهات سیستم را بدون توجه به برچسب تندروهای افراطی، جبران نماید.

انتهای پیام/