پایگاه خبری صدای زنجان- زهره میرعیسی خانی/ معتادان جنایتکار نیستند، بلکه قربانی شرایط هستند. آنان در دام بیماری خطرناکی به‌ نام اعتیاد گرفتار شدند و برای نجات از آن نیازمند کمک به معنای واقعی و به دور از خشونت با اتخاذ شیوه‌های رفتاری و درمانی در چارچوب علمی هستند؛ چیزی که در برخی از کمپ‌های ترک اعتیاد کمیاب است.

کمپ‌های ترک اعتیاد محلی برای نگه‌داری موقت معتادان است که غالبا به دو نوع «خود معرف» و «اجباری» بیمار را پذیرش می‌کنند این کمپ‌ها علیرغم خدماتی که به بیماران می‍‌دهند، خود با چالش‌ها و آسیب‌هایی مواجه هستند به طوری که برخی از این کمپ‌ها حتی معتادان را از هواخوری روزانه نیز محروم می‌کنند، یعنی فرد از ابتدایی‌ترین و بدیهی‌ترین حقوق خود نیز محروم هستند.

این کمپ‌ها که غالبا به صورت غیرمجاز فعال هستند، کار علمی و قابل قبولی برای بهبود وضعیت بیمار انجام نمی‌دهند و بسیاری از بیماران بهره‌ای از حضور در کمپ نمی‌برند و بعد از مدت‌ها مجددا به چرخه اعتیاد باز می‌گردند.

در این زمینه «سید رضا موسوی‌زاده»، متخصص مدیریت، پیشگیری و کنترل اعتیاد(MD-MPH)  در این زمینه با اشاره به اینکه اعتیاد یک بیماری مزمن اوت کننده است که بیماری‌هایی مشابه به آن که ممکن است ما به آن مبتلا شویم شامل دیابت و فشارخون است، اظهار کرد: این بیماری‌ها (فشارخون و دیابت) هم به عنوان بیماری‌های مزمن و اوت کننده شناخته می‌شوند، چرا که کسی که فشار خونش را کنترل می‌کند، هم ممکن است هر از گاهی فشارش بالا برود و یا کسی هم که بیماری دیابت  دارد ممکن است علیرغم کنترل‌هایی که انجام می‌دهد و داروهایی که مصرف می‌کند هر از گاهی دیابت و قند خونش بالا برود، بنابراین فرد معتاد نباید مثل افراد دیگری که به فشارخون و یا دیابت مبتلا می‌شوند، تخریب شوند چرا که مهمترین نکته در این زمینه برخورد دیگران با آن بیماری است.

وی ادامه داد: فردی که فشار خونش بالا می‌رود، کسی به او توهین و او را «بی‌عُرضه» و «بی‌وجود» قلمداد نمی‌کند؛ یعنی بابت بالارفتن قندخونش ملامت و شماتت نمی‌شود. در واقع برخورد دیگران با مقوله فشارخون و اوت کردن بیماری فشارخون ماهیت تهدیدی و تخریبی نیست، ولی در بیماری اعتیاد اگر فرد برای یک ماه پاک باشد و سپس برود برای یک بار مواد مصرف کند، از خاطر می‌بریم که بیماری ماهیت مزمن و «اوت‌کننده» دارد و بلافاصله او را ملامت و شماتت میکنیم. بنابراین شدت بیماری اعتیاد به علت برخوردهایی که به واسطه عدم اطلاع ما است، افزایش می‌یابد.

به گفته این درمانگر اعتیاد، نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد این موضوع است که باید بپذیریم که علم در حال پیشرفت است. از صدها سال قبل روش درمان اجباری و زندانی کردن که امروزه خود را به شکل نگهداشتن بیمار به اجبار در کمپ‌ها، خود را نشان می‌دهد، منسوخ شده است. باید بپذیریم که در این صدها سال علم پیشرفت کرده است و روشهای درمانی مدرن شده‌اند ولیکن برخی از مردم نمی‌توانند بپذیرند که روشهای ترک اعتیاد تغییر کرده است و با همان تصور سنتی قدیم فکر می‌کنند که روش ترک اعتیاد همان پنهان کردن فرد از اجتماع و خانواده و نگهداشتن او در یک فضای محفوظ به اسم کمپ است که قطعا این درست نیست.

**به موضوع ترک اعتیاد به صورت علمی نگاه شود

وی با بیان اینکه برای اینکه به موضوع ترک اعتیاد به صورت علمی نگاه کنیم، باید یاد بگیریم که معتادان از نظر درصد ابتلا به 4 گروه تقسیم می‌شوند، اذعان کرد: گروه اول 15 درصد از افراد مبتلا به اعتیاد را شامل می‌شود که برای این افراد به علت شدت و مدت زمان مصرف مواد و عوارض ماندگاری که مصرف مواد در ذهن فرد ایجاد کرده است، تقریبا هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم. یعنی فعلا علم تا این مرحله پیش نرفته است که بتوان برایشان کاری انجام داد و صرفا برای آنها می‌توان خدمات کاهش آسیب را داشت. برای مثال برای جلوگیری از استفاده از سرنگ مشترک به او سرنگ یکبار مصرف داده می‌شود و یا ماده مصرفی خالص‌تر در دسترس او قرار می‌گیرد و به تغذیه و بهداشت و بیماری‌های مقاربتی او توجه می‌شود

موسوی‌زاده ادامه داد: در 5 درصد موارد چون شدت بیماری زمینه‌ای و میزان عوارض ماده مصرفی کم است  بیمار می‌تواند به زندگی برگردد. از همین رو او را داخل کمپ نگه‌می‌دارندو پس از کمپ آن‌ها به بهبودی می‌رسند. در 20 درصد موارد فرد باید پس از کمپ هم مداخلات دارو و درمانی و هم مداخلات غیردارویی رابه مدت یکسال دریافت کند. همچنین 60 درصد معتادان بایستی سالیان متمادی و حتی بعضا تا پایان عمر دارو درمانی و مداخلات غیردارویی را در‌یافت کنند.**

**بیمار زمینه‌ای، اثر تخریبی و شدت عارضه ماده مخدر، عدم توجه به سرمایه اجتماعی و باز اجتماعی نمودن فرد معتاد و قطع داروهای تجویز شده، باعث بازگشت بیمار به اعتیاد می‌شود

وی با بیان اینکه آمار از این جهت مهم است که خانواده‌ها بدانند وقتی یک بیماراذعان می‌کند که «در کمپ جواب گرفتم» و دیگری عنوان می‌کند «جوابی نگرفتم» با چه موضوعی طرف هستند، اظهار کرد: جواب این سوال که چرا برخی از بیماران علیرغم هر درمانی امکان بهبودی ندارند و وقتی به کمپ و مراکزدرمانی رجوع می‌کنند جوابی نمی‌گیرند، به این 4 عامل که در ادامه نام خواهم برد، برمی‌گردد که علیرغم اینکه هر درمانی که ما انجام می‌دهیم بیماری همچنان وجود داشته باشد.

به گفته این متخصص مدیریت، پیشگیری و کنترل اعتیاد، یکی از این عوامل بازگشتن دوباره اعتیاد ماهیت بیماری زمینه‌ای که فرد ممکن است به آن مبتلا باشد، است. فرض کنید فردی که بیماری دو قطبی و یا جنون و یا اختلال شخصیت دارد، به دلیل اینکه به معنای واقعی تاکنون درمان این بیماری‌ها میسر نبوده است، درمان بیماری اعتیادش تقریبا ناممکن است.

این درمانگر افزود: عامل دیگر، اثر تخریبی و شدت عارضه ماده مخدر است. فردی که شیشه مصرف می‌کند طبیعی است در برابر فردی که تریاک مصرف می‌کند، شدت عارضه بیشتری را تحمل کند. بنابراین اگر اثر تخریبی و شدت عارضه ماده مصرفی زیاد باشد، بخشی از مغز از بین می‌رود چنانچه که بعد از سکته نیز بخشی از بدن فرد از کار می‌افتد.

به ادعای موسوی‌زاده، عدم توجه به سرمایه اجتماعی و باز اجتماعی نمودن فرد معتاد از دیگر دلایل عدم ترک اعتیاد است و باید قبول کنیم که ترک اعتیاد صرفا قطع مصرف مواد نیست! یعنی «موادمحوری» و اعتقاد به اینکه مواد باعث بدبختی ما شده است و همه مشکلات ناشی ازآن است غلط است، چرا که بیماری اعتیاد مقوله‌ای است که علامتش مصرف مواد است و بیماری به صورت مصرف ماده خود را نشان می‌دهد. بنا براین مبارزه با علامت همه قصه نیست و باید علت را بشناسیم.

وی با بیان اینکه این عوامل باعث می‌شود که علایم اعتیاد در بسیاری از مواقع به درمان جواب ندهد، اظهار کرد: خانوادها باید بپذیرند که برخی از بیماران باید تا سالیان سال دارو مصرف کنند و بنابراین نباید اصرار کنند که داروی بیمارشان را قطع کنیم چنانچه که در بیماری که فشارخون دارد خانواده اصرار ندارد که دارو قطع شود.

این درمانگر در رابطه با بایدها و نبایدهای کمپ ترک اعتیاد، افزود: مراکز کمپ ما نسبت به سالیان قبل وضعیت بهتری دارند، در حقیقت باید اذعان کرد که هماهنگی‌های مراکز مبارزه با مواد مخدر در چند سال اخیر پیشرفت محسوسی داشته است و ما اکنون شاهد هستیم که پاسخ به درمان و و کنترل بیماری اعتیاد چه در مراکز کمپ و چه در مراکز درمان سراپایی و چه در مراکز بستری به علت پیشرفت‌های علمی که وجود داشته است، نسبت به 20 سال قبل بهتر شده است. خوشبختانه پزشکان ما در کمپ حضور دارند و صلاحیت بیماران را برای حضور در کمپ قبل از ورود بررسی می‌کنند ( از نظر بیماری‌های زمینه‌ای، هپاتیت و یا ایدز).

وی با بیان اینکه حضور پزشکان در کمپ ضروری است، اذعان کرد: پزشک کاملا مداخله‎گر است و باید قبل از ورود بیمار به کمپ اجازه ورود به کمپ به بیمار داده شود و وقتی هم دوره کمپ تمام می‌شود، صرفا نظر پزشک درمانگرش اجازه خروج از کمپ به بیمار داده شود. در کمپ‌ها سم‌زدایی صرفا توسط پزشک باید انجام شود چرا که به عنوان یک انسان حق تحمیل درد و رنج را به بیمار نداریم و اگر مرکزی که به صورت غیرقانونی در حال فعالیت است فرد را وادار به رفتن داخل آب سرد و یا در محیط‌های غیرعلمی و غیربهداشتی متحمل درد و رنج کند تا اعتیادش بهبود یابد،غلط است و هیچ کسی این اجازه را ندارد که به فرد درد و رنج بدهد تا اعتیاد را ترک کند.

این درمانگر با بیان اینکه کمپ در واقع شروع حلقه درمان است، اظهار کرد: برخی از مردم تصور می‌کنند که با فرستادن بیمار به کمپ، درمان به پایان می‌رسد و وقتی فرد از کمپ بیرون بیاید درمانش به پایان رسیده است درحالی که این طور نیست وافراد پس از اینکه از کمپ بیرون می‌آیند، حتما شروع درمان اصلی آنها اتفاق خواهد افتاد.

**حضور پزشک و روانشناس در کمپ ضروری است

وی با بیان اینکه حضور پزشک و روانشناس در کمپ ضروری است، گفت: اگرچه کمک یک فرد رها شده از اعتیاد به فردی که می‌خواهد از اعتیاد رها شود، نقش انگیزشی دارد و حضور این افراد در کمپ بسیارمغتنم است اما درمان، سم‌زدایی و مراحل درمانی باید توسط پزشک صورت گیرد.

به گفته موسوی‌زاده، تصور غلطی در کمپ‌های ترک اعتیاد وجود دارد که هر کس وارد کمپ ترک اعتیاد شد باید داروهایش قطع شود که باید مراقب این نوع از تفکر بود. برای مثال اگر بیماری زمینه‌ای فردی افسردگی است و فرد  حتما بایستی داروهایش را مصرف کند، اگر پزشک دید که این دارو ضروری است حتما باید امکاناتی فراهم شود که فرد بیمار توسط عوامل کمپ درمانش قطع نشود.چرا که اگر داروهای بیماری‌های زمینه‌ای و جسمی فردی قطع شود در حین کمپ و پس از خروج از کمپ بیماری او طغیان خواهد کرد و با وضعیت بسیار بدتری به سیستم درمانی برخواهد گشت که در اینجا نقش مخرب در سیتم درمانی دارد، نه نقش کمک کننده !

به گفته این متخصص مدیریت، پیشگیری و کنترل اعتیاد، غربالگری‌های قبل از ورود به کمپ بایستی صورت بگیرد و بیماران مبتلا به بیماری‌های ویروسی و جنسی و روانشناسی بایستی معاینه و مورد مدیریت قرار گیرند، ضمن اینکه بیمار پس از خروج از کمپ بایستی به حلقه درمانی خود متصل شود.

وی اذعان کرد :در برخی از مواد ما می‌بینیم که در برخی از کمپ‌های غیرقانونی و غیراصولی به فرد می‌گویند که از اینجا که خارج شدی هیچ داروی دیگری نباید مصرف کنی و نباید پیش پزشک بروی در حالیکه این کار کاملا غیراخلاقی و غیرانسانی است و وظیفه مسئول فنی کمپ و روانشناس کمپ باید این باشد که فرد را راغب کنند که پس از خروج از کمپ نیز به اولین مرکزدرمانی مراجعه کند و وضعیت خود را به پزشک اطلاع بدهد.

وی با بیان اینکه مداخلات دارویی پزشک و جلسات درمانی فردی و گروهی و مداخلات روانشناختی جزلاینفک درمان است، اظهار کرد: درمان غیردارویی بیمار دچار اعتیاد هیچ زمانی نباید قطع شود چرا که یک درمان برای اصلاح  افکار و احساس و رفتار است. همه ما نیازمند مداخلات روانشناختی هستیم ولی متاسفانه جامعه ما از پذیرش مداخلات روانشناسی سر باز می‌زند ولیکن خانواده‌ها باید بدانند که مداخلات روانشناختی جزو لاینفک درمان اعتیاد است.

انتهای پیام