امیر طوماری، معلم و فعال فرهنگی اجتماعی در گفت‌وگو با صدای زنجان باتوجه به پایان انتخابات ریاست‌جمهوری و انتخاب آقای دکتر پزشکیان اظهار کرد: به‌نظرم وزیر آموزش و پرورش باید اولویت‌های آموزش و پرورش را باید در سه حوزه خلاصه کرد یکی نیروی انسانی دومی مدیریت و سومی هم ساختار. در مورد نیروی انسانی که بایستی اولویت اول باشد، معلم به عنوان نقش آفرین اصلی سیستم آموزشی کشور و سازنده جامعه آینده، باید در راس برنامه ریزی ها قرار گیرد و تمامی برنامه‌ریزی‌ها حول محور او باشد.

طوماری افزود: به نظر ما آموزش و پرورش معمولا در اولویت دولت ها نبوده است. شما با نگاه به گذشته پی می برید که آموزش و پرورش چقدر در اولویت دولت ها بوده؟ یک مثال مقایسه ای می تواند میزان سرانه آموزش در کشور ما و کشور آسیایی سنگاپور باشد. در کشور سنگاپور ۳۰ درصد بودجه عمومی کشور متعلق به آموزش هست در حالیکه در کشور ما این میزان حدودا ۱۵ درصد است. آنجا سرانه هر دانش آموز ۱۱ هزار دلار و اینجا ۶۰۰ دلار است.

از نطر این فرهنگی؛ علاوه بر آن مطالبات و دغدغه‌های فرهنگیان که در قالب تشکل های صنفی پیگیری می شود باید مدنظر قرار گرفته و از آموزش و پرورش و قشر فرهنگیان دغدغه زدایی شود. مورد دوم مدیریت هست اینکه در راس آموزش و پرورش چه کسی قرار می‌گیرد مهم است. 

آیا وزیری که در رأس یک وزارتخانه مهم و گسترده‌ای مثل آموزش و پرورش قرار می‌گیرد قدرت چانه زنی در برابر مجلس را خواهد داشت؟ تعامل اثرگذار در برابر سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی را خواهد داشت یا نه؟ در درون آموزش و پرورش و مدیریت میانی چگونه عمل خواهد کرد؟ این خیلی مهم است که مدیریت‌ها در آموزش و پرورش بر مبنای سلایق نباشد و بلکه بر مبنای لیاقت باشد.

طوماری عنوان کرد: قطعاً استقلال وزیر آموزش و پرورش در برابر مجلس یک امتیاز ویژه برای وزیر آموزش و پرورش آینده خواهد بود. پویایی آموزش و پرورش، نشاط اجتماعی را به همراه خواهد داشت. آموزش و پرورش قوی جامعه قوی را هم رقم خواهد زد و موجب تقویت حوزه اجتماعی در برابر حوزه حاکمیتی خواهد بود. مورد سوم در مورد ساختار آموزش و پرورش است. ساختار آموزش و پرورش به قدری گسترده و متصلب است که اداره کردن آن کار را برای برنامه‌ریزان آموزش و پرورش سخت کرده است. آموزش و پرورش یک نهاد گسترده‌ایست که بالغ بر ۷۰۰ منطقه و ناحیه آموزشی دارد و اداره کردن این‌ها، بخش عظیمی از انرژی نیروی انسانی آموزش و پرورش را به خود اختصاص می دهد. آموزش و پرورش نیاز شدید به چابک سازی و لاغرسازی ساختاری دارد.

این فعال فرهنگی ادامه داد: به نظر من اولویت وزیر جدید آموزش و پرورش باید پرداختن به این سه اصل باشد و اولویتش به ترتیب نیروی انسانی و مدیریت و ساختار باشد.

وی در پاسخ به اینکه آیا دولت جدید در ارائه برنامه خود توانسته‌ برنامه‌ای مدون در رابطه با حوزه آموزش و پرورش و همچنین ارتقا جایگاه قشر فرهنگیان جامعه ارائه دهد؟ و به نظر جنابعالی در صورت ارائه برنامه آیا موارد قابلیت اجرایی شدن دارد یا نه؟ عنوان کرد: برنامه‌هایی که از طرف ایشان و دیگر کاندیدهای ریاست جمهوری ارائه می‌شد، صرفاً ارائه یک رویکرد بود نه برنامه مدون. قاعدتاً برنامه مدون متعلق به وزیر آموزش و پرورش است که برای اداره این وزارتخانه عظیم ارائه می دهد.

 قاعدتاً برنامه‌ها و صحبت‌هایی که از طرف کاندیداهای انتخاباتی گفته شد، بیشتر وجهه شعاری داشت تا عملیاتی. نظیر بعضی از این ادعاها در گذشته هم صورت می گرفت مثل ادغام آموزش و پرورش با وزارت نفت و غیره، به نظر من صحبت و وعده در مورد آموزش و پرورش را باید چند سطحی بالاتر ببریم وآموزش و پرورش را دچار ارتجاع آرمانی و راهبردی نکنیم.

این فرهنگی افزود: معیشت معلم مهم است و اولی اما نباید چنین می شد و می بایستی امروزه بجای معیشت این قشر اثرگذار از توسعه فرهنگی، توسعه علمی و تربیتی و نگاه کلان به آینده صحبت می شد و برنامه عملیاتی از سوی کاندیداهای وزارت ارائه می شد. آموزش و پرورش در شرایط فعلی با کمبود نیرو مواجه و این حداقل برای میان مدت، یک معضل اساسی است. اولویت فعلی وزیر جدید خالی نماندن کلاس های درس در اول مهر است. اما این که چگونه معلمی کلاس داری را برعهده بگیرد هم مهم است.  یعنی هم تامین نیرو و هم آموزش با کیفیت.

طوماری در پاسخ به سؤالی مبنی بر «باتوجه به تجربه چندین دولت گذشته تاکنون برنامه‌هایی که در حوزه آموزش و پرورش ارائه و حتی برخی از آنها به مرحله اجرا درآمده برای رفع مشکلات در این بخش کارآمد بوده یا نه؟» افزود: مهم‌ترین برنامه‌ای که طی سال‌های گذشته اجرا شد بحث رتبه بندی بود شما می‌توانید از معلمان نظرسنجی یا نظرخواهی بکنید ببینید که واقعاً این رتبه‌بندی چگونه اجرا شد و رضایت چند نفر را برآورده کرد؟ 

کار عظیمی بود که از سال‌ها پیش جرقه آن زده شده بود ولی در دولت قبلی اجرا شد اما اینکه چگونه اجرا شد را باید از معلمان بپرسید که واقعاً چه اندازه کمک کرد به معلمان و چقدر موفق بوده است؟ ضمن اینکه بعضی از مشکلات فرهنگیان و در کل آموزش و پرورش ناشی از مشکلات سراسری مثل تحریم و ‌... هست که بایستی به ترتیب مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. مهمترین برنامه یا چشم انداز گذشته آموزش و پرورش اجرای سند تحول بنیادین بود که تقریبا آموزش را در یک چهارچوب معقولی قرار داد با اینکه نگاه ها نسبت به آن متفاوت بود. 

از نگاه برخی ها اجرای سند تحول بنیادین یعنی تبدیل مدرسه به یک مکان قالبی و متصلب. در حالی که مدرسه یک نهاد تخصصی هست که باید یک فرد چند ساحتی را تربیت کند و الهام بخش محله هم باشد نه تحت قیمومیت نهادهای خارج از مدرسه. آموزش و پرورش را نباید گرفتار «طرح زدگی» کنیم. 

گاها آموزش و پرورش به قدری اسیر طرح‌های بدون مطالعه می شود که عملاً مدیران مدارس تبدیل به ماشین پاسخ به بخشنامه و طرح می شوند و از وظیفه اصلی تربیت و آموزش به دور می مانند.

وی در ارزیابی خود از نقش جامعه عظیم فرهنگیان در کمک و همراهی با دولت دکتر پزشکیان عنوان کرد: موتور محرکه جامعه، مدرسه است قلب تپنده یک جامعه، آموزش و پرورش است. نلسون ماندلا می گفت آموزش قدرتمندترین سلاحی است که می‌توان با آن دنیا را تغییر داد پس آموزش و پرورش و بحث معلم مهم است. پس معلمان می توانند در یک بزنگاهی با یک حرکت درست، تغییر را برای جامعه رقم زنند. در هر انتخاباتی معلمان پیش ران بوده و همیشه به عنوان گروه های مرجع مردمی، تحرک و پویایی اجتماعی را رقم می زدند. 

اگر فرهنگیان پای کار باشند نشاط بر جامعه تزریق می‌شود اگر معلم و آموزش و پرورش ساکن و ساکت و خاموش باشند یعنی آینده کشور رو به قهقراست.

این فعال فرهنگی اجتماعی اضافه کرد: امروز معلمان مطالباتی دارند که با گذشت سالها هنوز به مرحله اجرا در نیامده و در مرحله وعده باقی مانده اند. معلم همچنان که در حوزه اجتماعی و انتخابات بوده، مطالباتی هم دارد که باید همواره مورد توجه قرار گیرد و نه فقط در دوران تبلیغات انتخاباتی. به نظر من در برابر ورود حداکثری معلمان به صحنه انتخابات، توجه ویژه دولت آتی هم باید به این قشر افزونتر باشد. معلمان به عنوان مقوم حوزه اجتماعی در جامعه،اصلی ترین نقش را در انتخاب فرد اصلح برای اداره جامعه داشتند که امیدواریم با حمایت مستمر و نقش آفرینی شان در این دولت منشا آثار مثبتی برای آینده کشور باشند.