اُرس به عنوان یکی از درختان جنگلی در سطح استان زنجان به ویژه در ارتفاعات ماهنشان به صورت پراکنده و در جنوب رشته کوه البرز به صورت انبوه و نیمه انبوه وجود دارد.

جنگل اُرس جیش آباد در قسمت شمال شرقی شهرستان طارم در فاصله چهل کیلومتری آببر، به صورت انبوه به مساحت 6 هزار هکتار وجود دارد که از این مقدار حدودا 160 هکتار به عنوان ذخیره‌گاه جنگلی در نظر گرفته شده و بوسیله سیم خاردار حصار کشی شده است. تراکم درختان در این ذخیره گاه بین 35 تا 45 اصله درخت است.

گیاه انگلی «اُرس واش» سال 1379 در استان زنجان شناسایی شده و برابر با نامه 25 اردیبهشت ماه سال 1380 هیئت وزیران آفات اورس واش جزو آفات قرنطینه داخلی جنگل‌ها محسوب می‌شود.

گونه جنگلی اُرس از درختان منحصر به فرد است که در شرایط نیمه خشک کوهستانی توانسته جامعه جنگلی تشکیل دهد.

بیشتر جنگل‌های این گونه در شرایط اکولوژیکی بسیار سخت مستقر هستند و در حال حاضر ارزش و اهمیت اصلی این گونه در بحث قابلیت‌ها و ارزش‌های زیست محیطی و ژنتیکی آن بوده و با توجه به اینکه این درخت دارای پراکنش کمی در دنیا است و از طرفی به دلایل متعددی زادآوری آن به سختی انجام می‌شود چنین به نظر می‌رسد که حفاظت و نگهداری از باقی مانده جنگل‌های اورس در استان زنجان لازم و ضروری است.

بیماری انگلی «اُرس‌واش» به جان جنگل‌های طارم افتاد!

طبق اظهارات مسئولان اداره کل منابع طبیعی استان زنجان؛ بیماری اُرس واش با منشا انگلی گیاهی در جنگل‌ها رو به افزایش است و راهکارهای مکانیکی و دستی مانند قطع درختان آلوده، تنها راهکار مهار طغیان این انگل در درختان ارس است.

به گفته مسعود رسولی معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان، 250 هکتار از جنگل روستای باکلور طارم به انگل اُرس واش آلوده شده‌ است. با توجه به حساسیت و بحران ایجاد شده و همچنین کوهستانی بودن منطقه برای جلوگیری از گسترش آلودگی در منطقه، نیاز به کنترل این انگل به روش مکانیکی در سریعترین زمان ممکن احساس می شود.

معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان با اشاره به آلودگی جنگل اُرس واقع در ارتفاعات باکلور طارم بر لزوم پاکسازی سریع بخش آلوده به انگل اُرس واش تاکید می‌کند.

پاکسازی مناطق آلوده به آفت اُرس واش نیازمند 

بیش از 600 میلیون تومان اعتبار است

به پیشنهاد دفتر فنی حفاظت و حمایت براساس نظر کارشناسان بخش علف‌های هرز و گیاهان انگلی موسسه تحقیقات، آفات و بیماری‌های گیاهی در مورد آفت انگلی اورس واش بهترین و مناسب‌ترین راه که هیچگونه اثرات سو زیست محیطی نداشته باشد کنترل مکانیکی و قطع پارازیت از روی درخت است.

مهدی آرمیون، رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان بر مبارزه جدی و سریع با آفت اورس واش تاکید کرده و می‌گوید: بر اساس تصویب نامه هیئت وزیران، آفت اورس واش جزو آفات قرنطینه‌ای است و  در صورت عدم انجام عملیات  کنترل  بصورت گسترده آفت انگلی اورس واش باعث خشک شدن هرچه بیشتر درختان، انتشار و گسترش آن به درختان اورس سایر مناطق و استانهای همجوار می‌شود.

این مسئول با اشاره به پاکسازی کامل جنگل‌های اورس آلوده به آفت اورس واش جیش آباد، دلوار، زرشکی، دیزآب و جمال آباد و قسمتی از باکلور شهرستان طارم به صدای زنجان از آلودگی شدید بخشی از جنگل باکلور (بالای دریاچه باکلور) خبر می‌دهد.

اُرس یکی از گونه‌های در حال انقراض کشور است

رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان می‌گوید: گونه اُرس یکی از گونه‌های در حال انقراض و نیازمند حمایت است که شیب تند منطقه و فرسایش شدید، حفاظت و حمایت از گونه اورس را تبدیل به امری اجتناب ناپذیر کرده است.

زمانی که بذر گیاه انگلی اورس واش بر روی درخت میزبان (اُرس) قرار می‌گیرد، تولید ریشک کرده و در بافت میزبان نفوذی می‌کند و سپس آغاز به استحصال میزبان کرده و از آب و مواد غذایی میزبان که برای خود تولید کرده است استفاده و رشد می‌کند.

آفت اُرس واش با جذب آب و مواد غذایی میزبان توسط گیاه انگل آن قسمت از شاخه که بالاتر از نقطه آلودگی قرار  دارد به علت نرسیدن آب و مواد ضعیف شده و در نهایت خشک می‌شود.

مهمترین اثر آفت اُرس واش بر روی میزبان ایجاد استرس کم آبی است و در سال‌های که بارش باران کم و خشکسالی است خسارت گیاه انگلی اورس‌واش بیشتر می‌شود‌.

زمانی که بیش از نیمی از شاخه‌های میزبان آلوده می‌شود در نهایت تا هفت سال بعد میزبان خشک شده و از بین می‌رود. بذر انگل بعد از قرار گرفتن بر روی شاخه میزبان سه سال طول می‌کشد تا به مرحله جوانه زنی برسد و در سال ششم رسیده و تولید بذر می‌کند.

هیچ اعتباری برای پاکسازی 250 هکتار جنگل آلوده اُرس در نظر گرفته نشده است!

مهدی آرمیون، رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان میزان اعتبار برآوردی موردنیاز برای پاکسازی 250 هکتار از جنگلهای اورس باکلور را حدود بیش از 600 میلیون تومان اعلام کرده و به صدای زنجان می‌گوید: البته بسته به تعداد درخت در هکتار، مبلغ موردنیاز برای پاکسازی متفاوت است، منطقه شناسایی‌شده به لحاظ آلودگی به بیماری انگلی اورس واش بالا بوده و دارای پوشش گیاهی بالایی است که میزان اعتبار علی الحساب موردنیاز 2 میلیون تومان است. الان هم اعتباری نیست و با توجه به اینکه میزان آلودگی بالا بوده و به مرحله زیان اقتصادی رسیده و بخشی از شاخه‌های آلوده درختان نابود و پودر شده است، در نتیجه ضروری است که اعتبار لازم در اسرع وقت تزریق شود.

رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان با اشاره به گستردگی منطقه عنوانمی‌کند: در طول سال جنگل‌های طارم با هدف پیشگیری از گسترش بیماری انگلی اورس واش مورد بررسی قرار می‌گیرد، حدود 20 روز پیش به منطقه‌ای در «بالکلور» رسیدیم که بسیار منطقه بکری بود و من که چندین سال است در عرصه مبارزه با آفات و بیماری های گیاهی فعالیت دارم و گشت زنی می‌کنم، برای اولین بار بود که این منطقه واقع در بالای دریاچه باکلور را می‌دیدم. متاسفانه سطح آلودگی بسیار بالاست.

این مسئول سایر روش‌های کنترل آفت اورس واش را به جز روش مکانیکی نتیجه بخش ندانسته و معتقد است: با استفاده از وسایلی مانند دهره، اره و قیچی باغبانی دسته بلند کار کنترل و مبارزه مکانیکی انجام می‌شود که با استفاده از این وسایل گیاه انگل را از روی درختان قطع می‌کنند. تراشیدن انگل به تنهائی برای کنترل آن کافی نیست زیرا دوباره از محل اتصال به میزبان رشد می‌کند.

آرمیون عنوان می‌کند: هرس شاخه ها باید 10 سانتی متر پایین‌تر از نقطه آلودگی و محل بیرون آمدن انگل از میزبان باشد زیرا این آفت به درون شاخه‌ها ریشه دوانده و در صورت باقی ماندن ریشه‌ها در درون شاخه‌ها، دوباره جوانه زده و رشد می‌کنند.

آلودگی درختان اُرس «باکلور» به آفات و بیماری‌های درجه دوم

آماده سازی جنگل برای آتش سوزی به دلیل خشک شدن شاخه درختان و مستعد کردن درخت میزبان برای حمله سایر آفات و بیماری‌های درجه دوم از جمله خسارات غیرمستقیم انگل اورس واش است.

مهدی آرمیون، رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان ضمن تائید این موضوع می‌گوید: معمولا وقتی ارس درگیر بیماری انگلی شد، معمولا محلی برای رشد آفات و بیماری‌های درجه 2(از جمله سوسک‌های چوبخوار و پوستخوار) شده و این موارد نابودی گیاه را تسریع می‌کند.

امیدواریم با اجرای طرح مبارزه با آفت اورس واش گام‌های اساسی در حفاظت از عرصه‌های طبیعی و گونه اورس و به تبع آن ممانعت از فرسایش، تقویت اکوسیستم، گونه‌های گیاهی موجود و حیات وحش برداشته شود.