مهدی سهرابی- پرداخت حقوق
ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد کارگران، بارگیری محموله 50 تنی روغن فله‌ای و
فعالیت نیم‌بند کارخانه روغن نباتی جهان آخرین اخباری‌ست که از کیلومتر 15 جاده
زنجان- تهران یا همان سه‌راهی طارم به گوش می‌رسد در حالی که حدود یک هفته از مهلت
یک‌ماهه‌ای که رئیس قوه قضائیه در سفر سه هفته پیش خود به استان برای تعیین تکلیف
جهان و کارگرانش داده بود، باقی مانده است.
گرچه در ظاهر حال جهان رو به
بهبود می‌رود و صدای تولید هرچند ضعیف به گوش می‌رسد اما قائم‌مقام مدیرعامل «سازمان
اقتصادی کوثر»، سازمانی که سال 92 مجموعه را به «بیژن اسماعیلی»، مالک فعلی واگذار
کرده و هنوز پول این واگذاری را هم به‌طور کامل در جیبش نرفته، تأکید دارد اگر
مشکل جهان ریشه‌ای حل نشود پرداخت مطالبات کارگران و آغاز به‌کاری که امروز شاهد
آن هستیم، مُسکنی بیش نبوده و باز هم شاهد بازگشت شرایط گذشته خواهیم بود.
ششم مهرماه جاری گزارشی در
روزنامه صدای زنجان منتشر شد که به نحوه واگذاری روغن نباتی جهان به مالک فعلی و
ابهام‌های این واگذاری پرداخت و از طرفی سؤال‌هایی که صدای زنجان یک سال منتظر
پاسخ به آن‌ها از سوی مدیران سازمان اقتصادی کوثر بود، بدون پاسخ منتشر شدند. این
گزارش مقدمه‌ای شد برای گفت‌وگوی قائم‌مقام مدیرعامل و معاون توسعه منابع و پشتیبانی
مدیرعامل سازمان اقتصادی کوثر با صدای زنجان و گفتن ناگفته‌هایی از واگذاری جهان به
بیژن اسماعیلی.
«مالک رحمتی» در گفت‌وگو با
صدای زنجان گفت: باید از کارگرانی که دلسوزانه موضوع را پیگیری می‌کنند و هدف غایی
آن‌ها در کنار دریافت مطالبات‌شان رونق تولید استان است، قدردانی کرد. از طرف دیگر
از رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران هم درخواست می‌کنیم کارشناسی و ریشه‌ای مسائل را پیگیری
کنند و صرفاً به صورت ژورنالیستی سعی نکنند فقط فضا را آرام کنند و یا گذرا از
کنار چنین موضوع مهمی رد شوند. کار حرفهای آن است که مسائل تبیین و ریشه مشکلات
حلاجی شود و مهم‌ترین اولویت ما در این برهه از زمان، رفع ریشه‌ای مشکل روغن نباتی
جهان است.
رحمتی ادامه داد: سازمان اقتصادی کوثر، صاحب روغن
نباتی جهان به معنای سهامدار 100 درصدی نیست و این مسئله‌ای است که بسیار کم به آن
توجه شده است. دوست داریم تمامی ادعاها بر اساس صورت‌های مالی حسابرسی شده
که همه چیز در آن هویداست، باشد و نباید صرفاً به اظهارات افراد استناد کنیم.
سازمان اقتصادی کوثر صاحب
47.5 درصد سهام این شرکت است. با این اوصاف سازمان حتی سهامدار 50 درصد از مجموعه
هم نیست. نکته جالب آن‌جاست که در بین سهام‌داران حقوقی آن به لحاظ اندازه و حجم،
کوچک‌ترین هستیم. در این میان ستاد اجرایی فرمان امام(ره) صاحب 6.7 درصد و صندوق
بازنشستگی کشور و شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران هر کدام حدود 5 درصد از سهام شرکت
روغن نباتی جهان را در اختیار دارند. در مجموع این سه سازمان صاحب 17 درصد از سهام
شرکت هستند. 17 درصد دیگر سهام شرکتی متعلق به خانواده غضنفر (یکی از مؤسسان روغن
نباتی جهان) است، یعنی اگر بخواهیم یک آسیب‌شناسی جدی در مورد روغن نباتی کنیم آن
است که هر سهامدار به ویژه سهام‌داران بزرگ باید کمک می‌کردند و کمک کنند تا این
مجموعه راه‌اندازی شود.
سازمان اقتصادی کوثر به‌عنوان
سهامدار عمده تلقی می‌شود البته سایر سهام‌داران نیز میتوانستند
مدیریت را شریک شوند همچنان که در سنوات گذشته نیز در سیکل مدیریتی هم حضور
داشتند.
وی درباره روند و شرایط واگذاری
مجموعه جهان نیز اظهار کرد: کارخانه روغن نباتی جهان جزو شرکت‌های کم‌بازده ساز
مان کوثر بود و عملکرد سینوسی داشت. ما معتقد بودیم و هستیم شرکت‌هایی که واگذار می‌کنیم
باید حالت پایدار داشته باشند. ساختمان فیزیکی این کارخانه که از کرج به زنجان
منتقل شده بود سال 86 به مساحت 38 هکتار در زنجان ساخته شد. برای ایجاد انگیزه بین
خریداران و رونق تولید، این کارخانه به 4 میلیارد تومان سوددهی رسانده شد. سال 92 سالی بود که کارخانه روغن
نباتی جهان با کمک زایدالوصفی به سودآوری رسید در حالی که قبل از آن این شرکت طبق
صورت‌های مالی موجود زیان‌ده بود. همانطور که گفته شد برای ورود شرکت به
فاز تولید و به چرخش درآمدن چرخ‌های آن، کارخانه با سود عملیاتی 4 میلیارد تومان
واگذار شد.
رحمتی در ادامه توضیح روند
واگذاری جهان افزود: سازمان اقتصادی کوثر در راستای عمل به یک سیاست بالادستی و در
یک موقعیت مناسب شرکت را به وضعیت سودآوری رسانده است. شرکت سرمایه‌گذاری صنایع
غذایی کوثر به نمایندگی از سازمان اقتصادی کوثر صاحب 47.52 درصد سهام شرکت روغن نباتی جهان بود و در
چارچوب قانون نیز اقدامات مربوط به واگذاری انجام شده است.
قیمت پایه کارشناسی پس از کسر بدهی‌ها در 18خرداد 92 ، 39 میلیارد تومان اعلام شد. آقای
محمدرضا ابراهیمی پویان و شرکاء بالاترین مبلغ یعنی 50 میلیارد تومان را پیشنهاد
دادند و پس از آن به ترتیب شرکت پخش سراسری داروگر و شرکا (بیژن اسماعیلی) و شرکت
گروه تولیدی آریا ملل زرین مبالغ 45 میلیارد و 39 میلیارد تومان (مبلغ پایه) را پیشنهاد
دادند. اما پس از چند هفته نفر اول انصراف داد و واگذاری در
چارچوب قانون به برنده دوم مزایده یعنی آقای بیژن اسماعیلی و شرکاء (شرکت پخش
سراسری داروگر و شرکاء) در دستور کار قرار گرفت.
لازم به ذکر است در آن ایام
مذاکرات لازم با فروشگاه زنجیره‌ای رفاه هم به‌عنوان یکی از گزینه‌های مدنظر برای
واگذاری جهان انجام شد اما مسئولان این مجموعه پس از بررسی اعلام کردند که خرید را
اقتصادی نمی‌دانند. همچنان در آن بازه زمانی معروف‌ترین تولیدکنندگان از جمله
گلبرگ بهاران نیز برای خرید، اسناد مزایده را جهت بررسی دریافت کردند.
شرایط مزایده همانند بسیاری
از مزایده‌ها، پرداخت 25 درصد نقد و 75 درصد اقساطی بوده است. بیژن اسماعیلی به عنوان خریداری
مشهور که در هفت شرکت معتبر از جمله شرکت پخش سراسری داروگر، سهامی کف، البرز شیمی
رازی، کیهان شیمی آریا و شرکت سرمایه‌گذاری بین‌المللی کیهان تجارت، کیهان تجارت
پاسارگاد یا مدیرعامل بود و یا نمایندگی این شرکت‌ها را بر عهده داشت به دلیل
انصراف نخستین فرد برنده در مزایده، سهام روغن نباتی جهان را خریداری کرد.
قائم‌مقام سازمان اقتصادی
کوثر در پاسخ به این سؤال که «چرا این سازمان در واگذاری جهان به مالک فعلی با
وجود برخی شایعه‌ها و سابقه او در خرید شرکت‌های قبلی بررسی‌های لازم را انجام
نداد تا این واگذاری منجر به کاهش کارگران جهان از 800 نفر زمان واگذاری به 80 نفر
کنونی و بروز مشکلات اقتصادی و اجتماعی برای استان زنجان نشود»، تصریح کرد: بیکاری 800 کارگر در روغن نباتی
جهان را قبول نداریم چون اشتغال پایدار و مستقیم در شرکت روغن نباتی جهان طبق صورت‌های
مالی سال 92 که زمان واگذاری بود به 300 نفر هم نمی‌رسید. در مورد واگذاری
هم باید بگویم در نهادهای دولتی، سیاست بالادستی وجود دارد که بر موضوع خروج از صنایع
کم‌بازده و زیان‌ده و واگذاری اموری که قابلیت انتقال اداره آن به مردم و بخش خصوصی
دارد، تأکید می‌کند. از بسیاری از سهام‌هایی
که باید خارج می‌شدیم، خارج شدیم و برای واگذاری شرکت، مراحل مزایده عمومی انجام و
12 نفر در مزایده شرکت کردند.
همانطور که گفته شد آقای
اسماعیلی سهامدار شرکت مادر بود. بیژن اسماعیلی و یا هر فردی که باید سه صلاحیت
مالی، عمومی و تراز مالی را داشته باشد مورد قبول واقع می‌شد. از سویی دیگر هیچ بانکی اعلام نکرده بود که وی
ممنوع‌المعامله است. اگر هم الان مشکلی هست به سیستم اقتصادی برمی‌گردد باید این سیستم
کانال هوشمند داشته باشد تا چنین حرف و حدیث‌هایی هم پیش نیاید.
رحمتی تأکید: کل پولی که از وی دریافت کرده‌ایم
تا به امروز 27 میلیارد تومان بوده است. علاوه بر وثیقه ملکی ایشان، چک ضمانتی به
مبلغ 83 میلیارد تومان نیز در دست داریم. از زمانی که سهام شرکت را به وی فروخته‌ایم
در دادگاه‌ها با این فرد می‌چرخیم. بزرگ‌ترین مدعی این فرد ما هستیم. ما
عملکرد اسماعیلی را تائید نمی‌کنیم. ما هم دوست داریم بدانیم چرا وی کارخانه را
راه نمی‌اندازد و چرا پول سازمان را نمی‌دهد. سازمان اقتصادی کوثر و نماینده این
سازمان در این موضوع مظلوم واقع شده است، هم کتک می‌خوریم و هم هزینه می‌دهیم.
واگذاری سهام به گروهی که
متعلق به بیژن اسماعیلی بود در چارچوب قانون انجام شد. تمامی این مراحل روند قانونی
خود را طی کرد. وی در هیچ نقطه‌ای با زدو بند وارد نشده است. کاری خلاف قانون و
منطق انجام نشده و مزایده کاملا قانونی بوده است. صلاحیت مالی، فنی و عمومی وی نیز
بررسی شد. شرایط واگذاری نیز در گزارش رسمی کارشناس دادگستری به ریاست آقای غلامی
از کارشناسان مطرح کشور آمده است.
معاون توسعه منابع و
پشتیبانی مدیرعامل سازمان اقتصادی کوثر با اشاره به مشکلات امروز مجموعه جهان
اظهار کرد: مسئله اصلی بدهی‌های
این شرکت است نه مشکلات کارگرانی که چندین ماه است حقوق خود را دریافت نکرد‌ه‌اند.
نوسانات ارز بسیاری از صنایع را درگیر کرد و این شرکت هم دچار بحران شد. این
کارخانه حدود 25 میلیون یورو بدهی بانکی دارد. واگذاری شرکت‌ها به بخش خصوصی یک
استراتژی درست است و طبق اصل 44 از دغدغه و تاکیدات رهبری است. ما امروز هم می‌گوییم
اقتصاد باید به مردم واگذار شود به جز مواردی که مردم توانایی ورود به آن را ندارند.
امروز روغن نباتی جهان شش رقیب
جدی در بخش خصوصی دارد. اقای اسماعیلی اگر به این شرایط افتاده حتماً اتفاقات جدی
رخ داده است. ایشان زمانی یکی از موفق‌های بخش خصوصی در این صنعت بود.
وی در واکنش به اظهار نظر
فرماندار وقت زنجان در سال 96 که اعلام کرد مالک فعلی با کم‌ترین قیمت جهان را
خریده و اهلیت خریدار بررسی نشده نیز گفت: در کار تولید هر کس نگاه سیاسی داشته
باشد به کشور خیانت کرده است. این‌ها ضد تولید هستند. ماجرای خروج سازمان کوثر از
این شرکت به قبل از سال 90 برمی‌گردد. نزدیک 3 هزار صفحه بررسی‌های مربوط به خارج
از شرکت را داشتیم. این اظهار نظر را کاملا رد می‌کنیم و هر که گفته سلیقه شخصی‌اش
بوده است.
دولت که سال 92 مستقر شده
بود. آن مسئول نباید به جای برطرف کردن مشکلات از مشکلات پل بزند. باید از نگاه سلیقه‌ای
در تولید پرهیز کنیم. هر تولیدی در هر دولتی باید چرخش بچرخد. آقای فرماندار وقت
باید پاسخ دهد چه کاری برای بهبود مشکلات کارخانه انجام داده است. امروز استاندار و مسئولان به این فکر
افتاده‌اند حقوق سه ماهه کارگران را بدهند. قول می‌دهم شش ماه دیگر مشکلات دوباره
برمی‌گردد و همین آش و این کاسه می‌شود. ثروت متعلق به مردم است و باید
منافع ملت را تامین کنند. مدیران کارخانه‌ها می‌آیند و می روند به خاطر مردم کاری
کنند.
رحمتی در واکنش به اظهار نظر
دیگری از سوی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در سال 97 که اظهار کرده بود «جهان
از طریق سازمان خصوصی سازی واگذار نشده و بده بستانی بین فروشنده و خریدار بوده»
نیز تأکید کرد: پاس دادن مشکلات به یکدیگر حلال مشکلات نیست. رئیس سازمان صنعت،
معدن و تجارت استان مقابل حل مشکلات روغن نباتی جهان مسئولیتی ندارد؟ نباید مشکلات
را به یکدیگر پاس بدهیم. چرا با کلمات بازی می‌کنیم. مسئولان کم اطلاع‌اند. بنیاد
شهید یک مؤسسه غیردولتی است که قوانین خاص خود را دارد. اگر دارایی شرکت دولتی
باشد سازمان خصوصی‌سازی وارد می‌شود. خصوصی‌سازی نمی‌تواند دارایی بنیاد را
بفروشد. تمامی نهادهای نظارتی بر نحوه واگذاری کارخانه روغن جهان به بخش خصوصی
نظارت داشتند.
تولید یک موجود زنده است.
اگر خواهان رفع مشکلات و مباحث اقتصادی هستیم باید مشکل سرمایه درگردش، عدم تامین
مواد اولیه و یا سایر موارد را حل کنیم. وقتی مدیر دیدگاه سیاسی داشته باشد قطعاً
مشکلات اقتصادی حل نمی‌شود. تا وقتی نگاه سیاسی در تولید رسوخ کرده باشد اهداف
مربوط به رونق و توسعه محقق نمی شود. مشکل روغن نباتی جهان با سیاسی‌کاری حل نمی‌شود.
مسئولان موظفند آسیب‌شناسی کرده و مشکلات را واکاوی کنند. تولید نیازمند نگاهی فنی
علمی، غیرسیاسی و حرفهای است.
این مسئول در سازمان اقتصادی
کوثر درباره اهلیت خریدار مجموعه جهان گفت: کسی که توان مالی (استبناط از نظام مالی
کشور می‌شود) داشته باشد اهلیت مالی هم دارد. باید حرفهای اسماعیلی را شنید. همه
این مسائل در یک بازه زمانی رخ داده است. من از اسماعیلی طرفداری نمی‌کنم، معتقدم
مشکل جهان کار صورت جلسه سه خطی است. از ظرفیت قانون رفع موانع تولید استفاده
کنند. آقایان نمی‌توانند مشکل
را حل کنند می‌گوید چرا واگذاری کردند. تا به امروز هیچ نامه‌ای برای ما ارسال
نشده که اسماعیلی برای مدیریت کارخانه صلاحیت نداشته است.
بسیاری از کارخانه‌هایی که
دست دولت است چقدر کار می‌کنند؟ سلسله
عواملی سبب تعطیلی کارخانه شده است اسماعیلی آن را تعطیل نکرده است. ما
قبول داریم که در این زمینه اسماعیلی کوتاهی کرده است. مسئله ما اسماعیلی نیست
کارخانه است و تعطیلی آن. برای ما فرقی نمی‌کند اسماعیلی باشد یا هر کس دیگر. آن نهادی که باید اسماعیلی را پشت میز
بنشاند و علت اصلی تعطیلی کارخانه را پیگیری کند کجاست؟ برخی‌ها آدرس اشتباهی می‌دهند.
سیستم اداری، دولتی و قضایی ما می‌تواند تعیین تکلیف کند. مشکل که با پرداخت حقوق
عقب افتاده کارگران حل نمی‌شود. قول می‌دهم شش ماه بعد مشکل برمی‌گردد.
مسائل و مشکلات جاری روغن نباتی
جهان، تامین مواد اولیه، تامین نقدینگی و سرمایه در گردش، بازار، نیروی انسانی
ماهر و قوی و استاندارد است. این‌ها الزامات لازم برای کار در روغن نباتی جهان است
که در درجه اول باید فرماندار، بخشدار و استاندار اسماعیلی را بخواهند و او را
مکلف کنند که این پنج اصل را در نظر بگیرد. وقتی اسماعیلی را دعوت می کنیم باید از
او کار بخواهیم. وقتی همه چیز مشخص شد باید صلاحیت اسماعیلی را بررسی کنیم. طبق
مستنداتی که داریم صاحب سهام 53 درصد کارخانه دیگران هستند و 47 درصد نیز برای
اسماعیلی است. مشکل با دیگران نیز در یک جلسه حل می‌شود. بخش اعظمی از بدهی‌های
بانکی اسماعیل در داخل استان حل شدنی است. راهکار هست فقط باید پیگیری کنیم.
قائم‌مقام مدیرعامل و معاون
توسعه منابع و پشتیبانی مدیرعامل سازمان اقتصادی کوثر تأکید کرد: در اقتصاد برعکس
سیاست نمی‌توان حرف زور زد. اگر این موارد اتفاق افتاد استان باید پای کار بیاید و
در بازار سهم خود را بگیرد. زنجیره تولید روغن را در استان تکمیل کند و برای تولید
پایدار نسبت به کشت هدفمند دانه روغنی کلزا اقدام کند. این بار اسماعیلی از ترس زندان چهار ماه حقوق عقب افتاده
کارگران را پرداخت کرد. چهار ماه هم کارخانه را راه می‌اندازد و بعد از آن وقتی آب
از آسیاب افتاد باز هم کارخانه را به حال خود می‌گذارد. اگر این طور شفاف
صحبت می‌کنم فقط به خاطر مردم است. املا را نباید پاک کرد و از نو نوشت املا را باید اصلاح کرد. نمی‌دانم این
مملکت تا کی باید هزینه ندانم کاری‌ها را بدهد؟ اصل حرف رهبری که می‌فرمانید
اقتصاد را به مردم واگذار کنید درست است. چرا با برخی از کارها می‌خواهیم آن را
خراب و خدشه‌دار کنیم؟ کار کارخانه و تولید به هیج وجه با سیاست قابل اختلاط نیست و
هر مسئولی این رویه را پی بگیرد به هیچ عنوان مشکل کارخانه حل نخواهد شد.
مسئولان به جای اینکه جلوی
رانت و فساد را بگیرند از زیر ماجرا در می‌روند. تمرکز دستگاه قضا بر روغن نباتی
جهان حرکت مبارکی است و امیدواریم مشکل حل شود.
** جهان را چگونه فروختند؟ sedayezanjannews.ir/nx۱۲۹۲