لیلا محمدی- مدیرعامل شرکت تعاونی چاقوسازان زنجان با اشاره به افت هر ساله بازار این کالا می‌گوید: وضعیت بازار چاقو اصلا خوب نیست و فروش تقریبا تعطیل است.

چاقوی زنجان، هنری اصیل از جنس آتش و فولاد که به گفته داود بیگدلی، مدیرعامل شرکت تعاونی چاقوسازان زنجان چند سالی است دچار رکود شده است، این روزها بی‌رمق‌تر از گذشته در میان سایر اجناس تولیدی در بازار خودنمایی می‌کند.

تیشه بر ریشه صنعت اصیل

گرانی مواد ‌اولیه، صنعتی شدن تولیدات، کاهش قدرت خرید مردم و مشکلات مربوط به ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی مربوط به قانون منع تولید و عرضه چاقو بازار این صنعت اصیل را با مشکل جدی مواجه کرده است. هرچند تاکنون با تلاش هنرمندان چاقوساز این مشکلات سد راه تولید این هنرصنعت نشده است، اما به نظر می‌رسد اگر مسئولان سر بزنگاه وارد نشوند بسیاری از چاقوسازان که هنرشان را به صورت سینه به سینه از پدران خود آموخته‌اند دلسرد شده و کم کم از تربیت شاگردان در این عرصه کناره‌گیری کنند و جوانان علاقمند به این حرفه برای فرار از تکرار عاقبت استادکارها کار را در نیمه‌راه رها کرده و به سایر بخش‌های تولیدی و اقتصادی وارد شوند.

مدیرعامل شرکت تعاونی چاقوسازان در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به افت هر ساله بازار این کالا می‌گوید: امسال بدتر از سال‌های گذشته است، وضعیت بازار چاقو اصلا خوب نیست و فروش تقریبا تعطیل است.با توجهبه اینکه به ماه‌های آخر سال نزدیک می‌شویم هیچ امیدی برای بهبود فضای کسب در بازار چاقو را نداریم.

داود بیگدلی با اشاره به عوامل تاثیرگذار در رکود بازار صنعت چاقو عنوان می‌کند: افزایش 10 برابری مواد اولیه و کاهش قدرت خرید خانوارها دو عامل اصلی رکود در بازار چاقو است.

وی اضافه می‌کند: با افزایش قیمت مواد اولیه و به تبع آن افزایش هزینه تولید چاقو، مسافران و گردشگران به جای خرید ۷یا ۸ عدد چاقو به عنوان سوغات به ندرت یک یا ۲ عدد چاقو را به عنوان ارمغان سفر همراه می‌برند. این امر به معنای کاهش تقاضا و نسبت به آن کاهش تولید و درآمد چاقوساز زنجانی است.

بیگدلی چاقو را یکی از کالاهای لوکس و غیرضرور برای خانوارها عنوان می‌کند که در شرایط نابسامان اقتصادی برای بسیاری از مردم خرید آن الزامی و واجب نیست.

مدیرعامل شرکت تعاونی چاقوسازان زنجان با اشاره به افزایش مواد اولیه و موردنیاز در صنعت چاقوسازی که عمده آن‌ها وارداتی از کشورهای چین و هند است، تصریح می‌کند: در حال حاضر هر کیلو فولاد از سه هزار به 15 هزار تومان، سنگ از 35 هزار به 240 هزار تومان، سمباده از 20 هزار به حدود 90 هزار تومان در بازار عرضه می‌شود. افزایش 10 برابری قیمت مواد اولیه ساخت چاقو به هیچ عنوان در شرایط کنونی اقتصاد نه برای چاقوساز و نه برای خریداران مقرون به صرفه نیست.

آمارهای ضدونقیض از تعداد فعالان عرصه چاقوسازی

بنا بر اظهارات مسئولان اقدامات مناسبی در راستای حمایت از صنعت چاقو و هنرمندان این بخش انجام نشده و تا زمانی که بسته‌بندی در صنایع دستی به‌ویژه صنعت چاقوسازی، ساماندهی نشود شاهد رشد و توسعه آن نمی‌شویم. به نظر می‌رسد فعالان صنعت چاقوی زنجان برای افزایش بهره‌وری و کیفیت این صنعت، ضروری است نسبت به به‌روزسازی ماشین‌آلات و استفاده از تکنولوژی جدید اقدام کنند.

 بر این اساس، شرکت شهرک‌های صنعتی استان با هدف حمایت از این صنعت، تشکیل خوشه چاقوی زنجان را در اولویت قرار داد و عامل توسعه خوشه این صنعت در پایان سال گذشته از طریق برگزاری مناقصه و مراحل قانونی انتخاب شد.

توسعه خوشه‌های صنعتی در ایران طی چند سال اخیر آغاز شده و طبق نقشه فراگیر تهیه شده در سال ۹۰ از سوی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران صنایع روی، فرش، کفش هیدج، چاقو، مس، ملیله، کشمش و گردشگری به عنوان پتانسیل‌های خوشه‌ای استان زنجان معرفی شده است.

بیگدلی با بیان اینکه در حال حاضر آمار دقیقی از تعداد هنرمندان چاقوساز در سطح شهرستان زنجان ارائه نشده است، عنوان می‌کند: در این رابطه آمارها ضد و نقیض است، جمع کثیری از افراد بنا به دلایل مختلف از جمله عدم پرداخت مالیات و یا مشکلات اقتصادی خانوار خود در خانه‌ها در سطح شهر و روستاهای زنجان به صورت زیرزمینی فعالیت می‌کنند. البته باید بپذیریم که در این عرصه فرهنگ‌سازی مربوطه انجام نگرفته است و بسیاری ترجیح می‌دهند به صورت غیررسمی و دور از چشم جامعه به این حرفه مشغول باشند.

مدیرعامل شرکت تعاونی چاقوسازان زنجانتشکیل خوشه چاقوی زنجان را گامی مؤثر در راستای رونق تولید و بازار در صنعت چاقو می‌داند و امیدوار است آمار مربوط به 2 هزار و 500 فعال دارای مجوز شناسایی شده در عرصه ساخت و تولید چاقو در راستای این طرح به ثبت رسیده است اما ما از مسئولان مربوطه خواستیم تا این آمار را مجددا پایش و به صورت میدانی بررسی کنند.

بیگدلی با بیان اینکه به نظر می‌رسد تعداد فعالان این هنر به 5 تا 15 هزار نفر برسد، تاکید می‌کند: آمارهای استخراجی با یکدیگر همخوانی ندارد، برای موفقیت در اجرای طرح موسوم به خوشه چاقوی زنجان باید بررسی‌های میدانی در تمامی نقاط شهری و روستایی زنجان انجام گیرد.

چاقو هنر است نه آلت قتاله

تصویب طرح الحاق دو تبصره به ماده 617 قانون مجازات اسلامی در آبان ماه سال 95 در مجلس شورای اسلامی، سبب رکود در بازار چاقوسازی و انواع این محصول دست‌ساز و اصیل در استان شد. موافقان این طرح معتقدند با تصویب آن از وقوع بسیاری از جرم و قتل‌ها کاسته می‌شود اما مخالفان با رد این گونه اظهارات می‌گویند: با ایجاد این موانع، رکود در این صنعت و به فراموشی سپرده شدن آن از سوی آیندگان، صنعت کهن زنجانی‌ها را تهدید می‌کند.

مدیرعامل شرکت تعاونی چاقوسازان زنجان با اشاره به رفع مشکلات مربوط به ارسال مرسوله‌های مربوط به چاقو از اداره کل پست زنجان تصریح می‌کند: از یک ماه گذشته چاقوهایی که طول آن کمتر از 25 سانتی‌متر است اجازه ارسال از طریق اداره کل پست زنجان را دارند. مابقی چاقوهای تزئینی که بیش از 25 سانتی‌متر طول دارند همچنان از اداره پست بیجار به دست مشتریان می‌رسد.

بیگدلی با بیان اینکه چاقو هنر است نه آلت قتاله با انتقاد از ضربه خودی‌ها به صنعت چاقوی زنجان تاکید می‌کند: اینکه زنجان نتواند هنر اصیل خود را صادر کند برای هر زنجانی افت دارد. در اداره پست تهران هم خود زنجانی‌ها سبب شده‌اند در ارسال محموله‌های پستی به مقصد زنجان حساسیت به خرج دهند، هم اکنون پست‌های مربوط به مقصد زنجان از سوی مسئولان پست تهران یک به یک با حساسیت بازرسی می‌شود. معتقدم باید این عامل منع فرهنگ هر چه زودتر حذف شود.

غرض‌ورزی خودی‌ها با چاقوی زنجان به تبلیغات صدواسیما رسید

بیگدلی با اشاره به هزینه میلیونی برای تبلیغ هنر چاقوی زنجان از طریق رسانه تصویری می‌گوید: پس از طی کردن مراحل طولانی طراحی و تدوین برنامه تبلیغی مربوط به چاقوی زنجان، مسئولان صداوسیما برنامه تبلیغی را سانسور کردند. آنان در پاسخ به اعتراض چاقوسازان مبنی بر علت سانسور هنر بومی و اصیل زنجان گفتند، به دلیل دریافت نامه‌های بدون نام و تاکید بر لزوم ممانعت از تبلیغ چاقو، دست به این کار زدند.