لیلا محمدی- درست است که این روزها کادر درمانی بیمارستان‌ها، بیشتر از هر شغل دیگری در معرض خطر کرونا هستند اما در این بین برخی افراد هستند که کرونا با ورود به کسب و کار آن‌ها، آینده شغلی‌شان را با خظر جدی مواجه کرده است. اصناف و بازاریان، کارگران ساختمانی و روزمزد که با ورود این ویروس به کشور و استان از کار و کاسبی افتاده‌اند دیگر امیدی برای بهبود اوضاع در آخرین روزهای سال و تامین مایحتاج ساده برای برگزاری جشن نوروز را ندارند.

این روزها با گسترش کروناویروس در کشور و تصمیم دولت برای تعطیلی رستوران‌ها، هتل‌ها و مراکز اقامتی، خدماتی، آموزشی و ترجیح مردم برای در خانه ماندن، صاحبان کسب و کارهای خرد، که یازده ماهه سال را به امید رونق بازارشان در دوازدهمین ماه سال سپری می‌کنند، نگران ورشکسته شدن و بیکاری کارگرانشان در آستانه آغاز سال نو هستند.

بر اساس آمارهای ارائه شده بیش از 34 هزار واحد صنفی فعال در حوزه‌های مختلف خدماتی، رفاهی و غیره در زنجان به ثبت رسیده است که به گفته سیدمحمود موسوی، رئیس اتاق اصناف استان این روزها تقریبا بازار تمامی این کسب‌وکارها با ورود کرونا به کشور تقریبا تعطیل شده یا از رونق افتاده است.

تهدید مالی

صاحب یکی از مغازه‌های عرضه‌کننده پوشاک در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به عدم مراجعه مردم برای خرید پوشاک طی 15 روز نخست اسفندماه می‌گوید: مردم به دلیل ترس از ابتلا به کروناویروس از تردد در مراکز خرید پرهیز می‌کنند. درآمد ماه جاری من تا به امروز (15 اسفندماه) که با شما صحبت می‌کنم صفر است. کمتر از 14 روز از سال نمانده، دیگر امیدی برای رونق بازار و شیرین شدن کامم ندارم، من مانده‌ام و اجاره اسفندماه مغازه‌ام که حتی هزار تومان نیز دشت نکرده‌ام!

محمد بازرگان، رئیس اتحادیه هتل و رستوران‌داران زنجان روزهای ابتدایی ماه جاری اعلام کرد: در راستای پیشگیری از شیوع کروناویروس، همه مجالس عروسی و جشن تولد در تالارهای زنجان لغو شده است. او ادامه داد: به مسئولان رستوران‌ها اعلام شده که از تجمعات و برگزاری مهمانی‌ها در آن اماکن خودداری شود.

رئیس اتحادیه هتل‌ و رستوران‌داران با بیان اینکه مدیران تالارها برای فسخ قرارداد مجاز به دریافت هیچ وجهی نیستند، خاطرنشان کرد: تالارداران موظف هستند کل مبلغ بیعانه‌ای که برای رزرو دریافت کرده‌اند را عودت دهند؛ ولی تالارهای پذیرایی با رعایت نکات بهداشتی همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

صاحب یکی از رستوران‌های سطح شهر در گفت‌وگو با صدای زنجان با بیان اینکه به دنبال دریافت دستور از ارگان‌های ذیربط مبنی بر عدم برگزاری مجالس در اسفندماه تا به امروز 8 مراسم اعم از جشن تولد و عروسی را کنسل کرده‌ام، می‌گوید: ناراحتی من از خسارت مالی وارد شده به خودم نیست، بیشتر برای 10 کارگرم ناراحتم که شب عیدی و با جیب خالی خانه‌نشین شده‌اند.

وی با بیان اینکه مقرر شده تا فروردین ماه سال 99 این تعطیلی ادامه داشته باشد، تصریح می‌کند: ما شرایط حساس کنونی را درک می‌کنیم، شاید تنها راه برای تامین سلامتی و حفظ جان مردم تعطیلی برخی مراکز و اماکن باشد. اما آن روی سکه را هم بگویم، بیکاری و نبود دستمزد بلای خانمان‌سوزتری است که نباید به آن دامن زد.

مسئول یکی از سالن‌های زیبایی بانوان هم با اشاره به کساد شدن این روزهای کار آرایشگران به علت شیوع کرونا عنوان می‌کند: شاید بیش از 15 نفر از مشتری‌ها به علت ترس از ابتلا به این ویروس وقت رزرو شده برای ارائه خدمات در سالن را کنسل کرده‌اند. اگر این وضع ادامه یابد یا باید زیرزمینی و مخفیانه همراه با رعایت اصول بهداشتی ادامه دهیم یا کلا کرکره را پائین بیاوریم و قید درآمد و زندگی را بزنیم!

وی ادامه می‌دهد: مشتری‌هایم خیلی زیاد هستند. دم عید هم که زمان اصلی کار ماست. به شخصه حداقل روزی برای 4 نفر کار رنگ و لایت انجام می‌دهم. اگر تعطیل کنم باید منتظر ضرر هنگفتی باشم. بعید می‌دانم که هفته‌های آینده این تعطیلی ادامه داشته باشد. می‌دانم شغل‌مان زیاد در معرض خطر است اما با رعایت توصیه‌ها، فکر نمی‌کنم مشکلی پیش آید.

نگرانی از تعطیلی واحدهای صنفی

چند روز پیش وزارت اقتصاد طی اطلاعیه ای، اعلام کرد: این وزارتخانه در مواجهه با تأثیرات احتمالی شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد کشور، در راستای مساعدت به تشکل ها و فعالان اقتصادی، بهبود محیط کسب و کار و جلوگیری از اختلال در تأمین معاش مردم، پیشنهاداتی را در سه محور مالیاتی، گمرکی و بازار سرمایه و بورس تهیه و ارائه نموده است.

وزارت اقتصاد و دارایی در پاسخ به سوالات برخی از رسانه‌های گروهی، تلاش گران عرصه تولید، تشکل‌ها و فعالان اقتصادی تاکید کرد: این وزارتخانه در مواجهه با تأثیرات احتمالی شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد کشور، در راستای مساعدت به تشکل‌ها و فعالان اقتصادی، بهبود محیط کسب و کار و جلوگیری از اختلال در تأمین معاش مردم، پیشنهاداتی را در سه محور مالیاتی، گمرکی و بازار سرمایه و بورس تهیه و ارائه کرده است که هم اکنون برای طی مراحل قانونی در دستور کار مراجع تصمیم گیری ذیربط قرار دارد.

همچنین، پیشنهادات وزارت اقتصاد در حوزه مالیات شامل مواردی در زمینه تسهیل امور مالیاتی تشکل‌ها و فعالان اقتصادی، قوانین مالیات‌های مستقیم، مالیات بر ارزش افزوده و همچنین قانون موسوم به تجمیع عوارض است. علاوه براین، طبق این گزارش در محور گمرکی نیز مواردی در رابطه با تسهیل امور گمرکی مربوط به اقلام مورد نیاز برای پیشگیری و مقابله با بیماری کرونا و آثار اقتصادی آن مطرح شده است.

بر اساس این گزارش، همچنین موضوعاتی در رابطه با تسهیل امور تشکل‌ها و فعالان اقتصادی در بازار سرمایه و بورس نیز از جمله دیگر پیشنهادات وزارت اقتصاد برای مواجهه با شیوع ویروس کرونا و در راستای مساعدت به تشکل‌ها و فعالان اقتصادی، بهبود محیط کسب و کار و جلوگیری از اختلال در تأمین معاش مردم بوده است.

سیدمحمود موسوی، رئیس اتاق اصناف استان در این رابطه در گفت‌وگو با صدای زنجان با بیان اینکه کسب‌وکارهای خرد و کوچک در مقایسه با کسب‌وکارهای بزرگ مقابل کروناویروس آسیب‌پذیر هستند، عنوان می‌کند: قهوه‌خانه‌ها، مهمانخانه‌ها، تالاری‌ها و رستوران‌ها و مراکز اقامتی و رفاهی، تولیدکننده‌های پوشاک، قنادی‌ها، میوه‌فروشان بیشتر از سایر صنوف خسارت دیده‌اند. متاسفانه در حال حاضر بسیاری از کارفرمایان از خسارات وارده و بیکاری کارگران خود شاکی هستند. کسب و کارهای کوچک اگر هنر کنند فقط می‌توانند یک ماه حقوق کارگر خود را که به دلیل تعطیلی بازار فرصت فعالیت نداشته را پرداخت کند، اگر این تعطیلی ادامه داشته باشد هرگز نمی‌تواند کارگر را حمایت مالی کند.

موسوی با عنوان اینکه در طول سال تمامی کسبه‌ها چشمشان به بازار شب عید است، ادامه می‌دهد: امسال بسیار متفاوت‌تر از سال‌های قبل است، پیش‌بینی می‌کنیم با ادامه این وضعیت، بالاترین چک‌های برگشی کسبه در فروردین‌ماه و اردیبهشت‌ماه سال 99 اتفاق بیفتد که تاسف‌برانگیز است.

رئیس اتاق اصناف استان با اشاره به تمهیدات دولت و مسئولان ذیربط برای حمایت از صاحبان کسب و کارها و مردم تصریح می‌کند: مشخص نیست این اقدامات تا چه میزان رنگ عمل به خود بگیرد، اما از همین تریبون از مسئولان تقاضا داریم تا برنامه‌ریزی‌های مدونی برای حمایت از صاحبان کسب و کار به ویژه خرد کنند زیرا اگر به موقع حمایت نشوند دیگر نمی‌توانند در چرخه تولید بمانند.

باز هم کارگران دیده نشدند

بنا بر آمارهای ارائه شده از سوی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان بیش از 113 هزار کارگر فعال در صنوف مختلف در سطح استان به ثبت رسیده است که از این میزان 77 هزار در زنجان مشغول کارند، البته این آمار جدای از کارگران روزمزدی است که تحت پوشش بیمه حمایتی نیستند.

کارگرانی که به خصوص در ایام پایانی سال باید ساعت های بیشتری را در محیط های کارگری باشند، این در حالی است که اگر به وضعیت سلامت و بهداشت شان آنچنان که باید توجه نشود، نه تنها خود فرد و اطرافیانش بلکه می تواند صنعت و اقتصاد کشور را نیز فلج کند.

قشری که اگر سالم باشند صنعت کشور نیز سالم و روپا است و اگر خدایی ناکرده این ویروس که قدرت شیوع آن بسیار گسترده است دامن یکی از این کارگران را بگیرد، می تواند همزمان با درگیر کردن چندین نفر دیگر از کارگران در نهایت سبب آسیب رساندن به بخش صنعت و اقتصاد کشور شود.

دست های خالی کارگران در میان مافیای سنگین ماسک، مواد ضدعفونی و برخی تبعیض‌ها، امروزه به خوبی در حال نمود یافتن است، ساعات کاری کارمندان دولت در استان در حالی کاهش یافته که حتی یک ساعت هم از ساعت کاری کارگران کم نشده است.

وقتی پای درد دل هایشان می ‌نشینید گله‌های همیشگی مانند عقب ماندن حقوق، کاهش قدرت خرید، تاخیر اقساط و بدهی ها و صدها مشکل دیگر ردیف می‌شود و البته برخی دیگر هم به صورت آزاد مشغول کارند که هم‌اکنون بسیاری از این کارگران که در صنوف خدماتی و رفاهی مشغول به کار هستند این روزها به علت شیوه ویروس کرونا به ناچار خانه‌نشین شده‌اند.

بسیاری از آنها از صحبت کردن می‌ترسند اگر چه شاید چندین ماه است که حقوق هم نگرفته باشند اما می‌ترسند آن را بازگو کنند که مبادا همین حقوق تاخیری را نیز از دست بدهند، وقتی این اطمینان خاطر را می‌دهیم که نمی‌خواهیم برایتان مشکل‌ساز شویم، هدف‌مان بازنشر مشکلات این روزهای شماست باز هم با شک حرف می‌زنند.

کارگران زیرزمینی را هم ببینید

رضای 22 ساله یکی از این کارگران است که در یکی از تالارهای زنجان مشغول به فعالیت است، او می‌گوید: هر ماه به طور متوسط 6 مراسم در تالاری که کار می‌کنم برگزار می‌شد. اسفندماه 10 مراسم جشن عروسی و تولد رزرو شده بود، من روی این پول‌هایی که در این 10 روز قرار بود کار کنم حساب باز کرده بودم اما لغو مراسمات از سوی مسئولان به علت شیوع کرونا نانم را آجر کرد!

این کارگر ادامه می‌دهد: من و بسیاری از کارگران این کشور به این میزان حقوق بخور و نمیز هم راضی بودیم، مسئولانی که دم از حمایت از کارگر می‌زنید آیا برای کارگران زیرزمینی که بیمه ندارند هم برنامه دارید؟

معصومه یکی از کارگران بخش خدمات که نظافت دو مجتمع مسکونی این شهر را بر عهده دارد در گفت‌وگو با صدای زنجان می‌گوید: همسرم در حال حاضر در بستر بیماری است. 6 روز هفته را تقسیم کرده‌ام تا بتوانم با نظافت راه‌پله‌های بلوک‌ها درآمدی هر چند اندک را به منزل ببرم. اما این روزها به علت شیوع بیماری کرونا هیئت مدیره مجتمع‌ها خدمات نظافتی تا بهبودی شرایط کشور و استان را ممنوع کرده‌اند. این برای یک کارگر یعنی مصیبت!

برنامه‌های دولت شامل حال کارگران نمی‌شود

ابوذر نجفی، رئیس شرکت تعاونی صنفی ساماندهی استادکاران و کارگران فصلی و ساختمانی استان در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به نبود درخواست در بخش خدمات از سوی شهروندان و کارفرمایان در پی شیوع کروناویروس عنوان می‌کند: کارگران فصلی و ساختمانی درآمد آنچنانی ندارند، پس از شیوع کرونا هم وضعیت معیشتی‌شان بدتر از هر روز شده است، این افراد فقط از طریق یارانه زندگی خود را اداره می‌کنند.

نجفی با اشاره به پیش‌بینی فعالیت بیش از 70 هزار کارگر ساختمانی در سطح استان که از این میزان حدود 30 هزار نفر در زنجان مشغول به کارند، اضافه می‌کند: متاسفانه دغدغه رسانه‌ها فقط کارمندان و تعطیلی یا عدم تعطیلی شاغلان ادارات به منظور پیشگیری از ابتلا به کروناویروس است. متاسفانه کارگران روزمزد و کارگران ساختمانی از رسانه سانسور شده‌اند و کسی از درد آنان نمی‌گوید.

رئیس شرکت تعاونی صنفی ساماندهی استادکاران و کارگران فصلی و ساختمانی استان با اشاره به برنامه‌ریزی‌های دولت برای حمایت از اقشار مختلف جامعه و اطلاعیه‌های صادره در مورد فعالیت ادارات با تاخیر چند ساعته جهت پیشگیری و مقابله با کرونا تاکید می‌کند: قانون دولت و برنامه‌های حمایتی‌اش فقط شامل حال کارمندان و استخدامی‌ها می‌شود و کارگران چه آنهایی که دارای بیمه حمایتی هستند و چه آنهایی که تحت پوشش هیچ نهاد حمایتی نیستند، در لیست حمایت‌های مسئولان جایی ندارند.

وی پیشنهاد کرد: برای حمایت از قشر زحمت‌کش کارگر که در آستانه عید نوروز هیچ درآمدی ندارند دولت باید نسبت به اعطای سبدکالای معیشتی اقدام کند.

اصغر نجاری، دبیر اجرایی خانه کارگر استان نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به ضربه مهلک کروناویروس به جامعه کارگری و فضای کسب و کار و تولید عنوان می‌کند: بنا بر آمارهای ارائه شده از سوی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیش از 113 هزار کارگر فعال در بخش خدمات، ساختمانی و غیره در سطح استان به ثبت رسیده است که از این میزان 77 هزار نفر مربوط به زنجان است. البته این آمار بدون احتساب تعداد کارگران زیرزمینی که تحت پوشش بیمه حمایتی نیستند، بوده است.

دبیر اجرایی خانه کارگر استان بیان می‌کند: با وجود اینکه کارگران در اکثریت هستند، در کشور نه کسی حامی کارگران است و نه کسی صدای این قشر آسیب‌پذیر را می‌شنود، در حال حاضر نیز با شیوع بیماری کرونا در کشور ضروری است کارفرمایان نسبت به بهداشت کارگران فعال در واحدهای تولیدی حساسیت داشته و دولت نیز برنامه‌های حمایتی خود را برای این قشر تدوین کند.

نجاری با اشاره به غفلت دولت از وضعیت این روزهای قشر کارگر و بیکاری آنان عنوان می‌کند: دولت در حال حاضر نگران تسری ویروس در جامعه است به همین دلیل تمرکزش را به بخش بهداشت و سلامت معطوف کرده که قابل ستایش است اما بدون تعارف باید بگوییم تا به امروز برنامه‌ریزی برای حمایت از قشر کارگر انجام نداده است که این بی‌توجهی یکی از ایرادات بزرگ برای مسئولان دولتی محسوب می‌شود.