#سوژه مردمی

لیلا محمدی- روزهای پایانی سال 98 وزارت صمت پس از پیگیری و استعلام از وضعیت قیمت سیب و پرتقال در بازار، نسبت به نرخ‌گذاری این دو قلم کالای مصرفی شب عید اقدام کرد اما در استان به ویژه شهر زنجان از همان ابتدا این مهم مورد انتقاد غرفه‌دارانی قرار گرفت که مقرر شده بود در جایگاه‌های مدنظر اتاق اصناف، عرضه میوه و مرکبات به مردم را طبق چارچوب تعیین شده در دستور کار قرار دهند. به گفته یکی از کارشناسان اتحادیه تعاونی‌های روستایی (مباشر خرید) تاکنون از یک هزار و 700 تن حدود 600 تا 700 تن میوه در سراسر استان توزیع شده که از عدم استقبال مردم از میوه‌های تنظیم بازاری به علت اختلاف قیمت این میوه‌ها با بازار آزاد حکایت دارد.

همه ساله دولت برای تنظیم بازار شب عید برنامه‌هایی دارد تا مردم به‌ویژه اقشار آسیب‌پذیر در تامین مایحتاج اولیه خود با مشکل روبه‌رو نشوند. مسئولان دولتی معتقدند: هدف دولت از عرضه سیب و پرتقال در شب عید جلوگیری از گرانفروشی بوده و به هیچ عنوان با عرضه حداکثری این محصولات به دنبال ایجاد ضرر و زیان برای بخش خصوصی نبوده و نیستند، بلکه تمامی تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌ها معطوف به این است که مردم شب عید خوبی را تجربه کنند.

هفته پایانی سال 98 وزارت صمت پس از پیگیری و استعلام از وضعیت قیمت سیب و پرتقال در بازار نسبت به نرخ‌گذاری این دو قلم کالای مصرفی شب عید اقدام کرد اما در استان به ویژه شهر زنجان از همان ابتدا این مهم مورد انتقاد غرفه‌دارانی قرار گرفت که مقرر شده بود در جایگاه‌های مدنظر اتاق اصناف، عرضه میوه و مرکبات به مردم را طبق چارچوب تعیین شده در دستور کار قرار دهند. به گفته یکی از کارشناسان اتحادیه تعاونی‌های روستایی (مباشر خرید) تاکنون از یک هزار و 700 تن حدود 600 تا 700 تن میوه در سراسر استان توزیع شده که از عدم استقبال مردم از میوه‌های تنظیم بازاری به علت اختلاف قیمت این میوه‌ها با بازار آزاد حکایت دارد.

به اعتقاد برخی منتقدان، فارغ از قیمت بالای میوه‌های شب عید که تصمیم وزارتخانه صمت و مسئولان ذیربط بوده، مسئولان مربوطه استان نیز بدون اینکه نیاز واقعی زنجان را شناسایی کنند بر خرید یک هزار و 700 تن سیب و پرتقال اصرار کرده‌اند که منجر به هدررفت منابع مالی شده است.

یکی از کارشناسان فعال در امر توزیع میوه شب عید اتحادیه تعاونی‌های روستایی استان که نخواست نامی از وی در این گزارش به میان آید در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به سهم 5 درصدی میوه‌های تنظیم بازاری شب عید در بازار عنوان می‌کند: سال قبل یک هزار و 200 تن میوه شب عید خریداری و برای توزیع در شب عید در سردخانه‌ ذخیره شد، اما امسال با وجود تذکرات کارشناسان و متخصصان امر و اعتراض آن‌ها نسبت به تصمیم مسئولان صمت مبنی بر خرید یک هزار و 700 تن سیب و پرتقال برای استان، مسئولان ذیربط به این تذکرات اعتنا نکردند.

این کارشناس با اشاره به اینکه تاکنون از حدود یک هزار و 700 تن سیب و پرتقال خریداری شده حدود 600 تن محصول در سطح استان توزیع شده است، تصریح می‌کند: از 600 تن محصول توزیع شده در استان نیز حدود 135 تن پرتقال و 80 تن سیب در شهر زنجان به شهروندان عرضه گردیده است.

وی با بیان اینکه طبق روال هر ساله 90 درصد میوه تنظیم بازاری باید قبل از آغاز سال نو به فروش می‌رفت، می‌گوید: هنوز نیمی از میوه‌های خریداری شده که در سردخانه موجود است به فروش نرفته، مردم سیب و پرتقال باکیفیت در بازار آزاد را به قیمت 4 هزار و 500 تا 5 هزار و 500  تومان خریداری می‌کنند این در حالی است که سیب و پرتقال به نرخ مصوب دولتی 6 هزار تومان است.

این کارشناس با انتقاد از نرخ‌گذاری‌های هیجانی و غیرکارشناسی شده برای میوه‌های شب عید تاکید می‌کند: در زنجان اتحادیه تعاونی‌های روستایی استان سیب و پرتقال را طبق دستورات ابلاغی به ترتیب از ارومیه و مازندران خریداری کرد. پرتقال را به قیمت 4 هزار و 500 و سیب را به قیمت 4 هزار و 850 تومان! اگر بخواهیم قیمت‌های بازار را کنترل کنیم باید قیمت سیب و پرتقال به نرخ دولتی پائین‌تر از قیمت بازار و حدود 3 هزار تا 3 هزار و 500 تومان به فروش برسد، تصور نمی‌کنم قیمت 6 هزار تومان فعلی منطقی باشد. 

ما فقط مباشریم؛ از سازمان صمت استان پیگیری کنید

صدای زنجان به منظور دریافت پاسخی شفاف به ابهامات یاد شده از جمله توزیع نزدیک به 700 تن سیب و پرتقال در سطح استان سهم ناچیز مرکز زنجان به علت استقبال کمرنگ مردم از میوه‌های تنظیم بازاری با سعید یوسفی، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های روستایی استان تماس حاصل کرد. یوسفی با تائید استقبال پائین مردم از سیب و پرتقال به نرخ مصوب دولتی ارائه هر گونه آمار از میزان سیب و پرتقال توزیع شده در سطح استان را به سازمان صمت حواله کرده و می‌گوید: سازمان صمت متولی توزیع میوه تنظیم بازار شب عید است و اتحادیه تعاونی‌های روستایی استان در این بین تنها مباشر خرید است.

یوسفی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه تا چه میزان امیدوار به خروج یک هزار و 700 تن سیب و پرتقال خریداری شده از سردخانه هستید، عنوان می‌کند: قبل از عید برنامه‌ریزی‌های لازم از سوی متولیان امر صورت گرفته بود، با وجود اینکه طی دو روز اخیر قیمت سیب و پرتقال در بازار آزاد تا حدودی نسبت به نرخ مصوب دولتی بالا رفته است اما مردم تقاضای آنچنانی برای خرید میوه‌های تنظیم‌بازاری نکرده‌اند.

برخی از صاحبنظران معتقدند دولت سیب و پرتقال را به قیمت پائین نظیر 3 هزار تا 3 هزار و 500 تومان از تولیدکنندگان و عوامل فروش عمده خریداری کرده و در حال حاضر به جای حمایت از مصرف‌کننده و تنظیم بازار نسبت به فروش به قیمت غیرمنطقی به دنبال سود بوده و با این اقدام نه تنها به تنظیم بازار شب عید کمکی نکرده بلکه بازار را به هم ریخته و هر لحظه احتمال افزایش قیمت سیب و پرتقال نیز وجود دارد.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های روستایی استان در پاسخ به این ادعاها با بیان اینکه ابلاغیه مربوط به قیمت سیب و پرتقال شب عید از سوی وزارتخانه صمت ابلاغ شده بود و ما به عنوان مباشر خرید موظف و مکلف به اجرای آن بودیم، خاطرنشان می‌کند: اتحادیه تعاونی‌های روستایی استان، مجموعه خصوصی فعال در حوزه اقتصادی است. ما در وضعیت کنونی که با عدم استقبال مردم از میوه تنظیم بازاری مواجهیم امیدواریم هیچ ضرر و زیانی را متحمل نشویم.

دولت؛ زیان نمی‌کند

تلاش صدای زنجان برای پیگیری برنامه مسئولان برای سیب و پرتقال خریداری شده توسط مباشر خرید که در حال حاضر با عدم استقبال مردم استان به ویژه شهر زنجان مواجه شده است و پیگیری امکان اصلاح قیمت از طریق وزارتخانه متبوع به عنوان تنها راهکار برای جلوگیری از عدم وارد شدن ضرر و زیان احتمالی به دولت و اتحادیه تعاونی‌های روستایی استان به عنوان بخش خصوصی موضوع را به صورت تلفنی با امیرعلی مسیبی، معاون سازمان صمت استان پیگیر شد اما ارتباط با وی میسر نشد.

البته وی در آخرین اظهارات خود در این مورد که مربوط به روزهای پایانی سال 98 بود در گفت‌وگو با صدای زنجان با بیان اینکه قیمت ۶ هزار تومان برای سیب و پرتقال دولتی به صورت متمرکز و یکپارچه اعلام شده است از توزیع میوه  مرکبات ذخیره شده در سردخانه‌های استان از طریق اتحادیه تعاونی روستایی به عنوان مباشر خبر داد.

معاون امور بازرگانی سازمان صمت استان در پاسخ به سؤالی مبنی بر تحت تاثیر قرار گرفتن بازار آزاد از قیمت مصوب دولتی و احتمال افزایش قیمت سیب و پرتقال از ۶ هزار تومان و بهم ریختن اوضاع بازار تصریح کرد: بر اساس اظهارات بازرسان سازمان، خوشبختانه تا به امروز قیمت میوه و مرکبات در بازار آزاد افزایشی نداشته و مشکلی وجود ندارد. البته طبق قانون بازار، اگر تقاضا بالا رود قیمت هم بر اساس آن تغییر کرده و افزایش می‌یابد. قیمت ۶ هزار تومانی دولت برای سیب و پرتقال تنظیم بازاری هم کارشناسی شده بوده و با هدف جلوگیری از تحمیل زیان و ضرر به دولت بوده است. طبیعتا اگر مسئولان دولتی مشاهده کنند که نرخ مصوب دولتی وضعیت بازار را بدتر می‌کند، حتما نسبت به اصلاح نرخ اقدام می‌کند.

وی با اشاره به اعتراض غرفه‌داران و درخواست آنان برای فسخ قراردادهای منعقد شده عنوان می‌کند: در کلیه قرادادهای منعقد شده باید طرفین رضایت داشته باشند، اگر به هر دلیلی یکی از طرفین راضی نباشد، می‌تواند طبق چارچوب تعیین شده نسبت به لغو آن اقدام کرده و مبلغ واریزی را دریافت کند.

مسیبی در مورد دپوی میوه‌های تنظیم بازاری در سردخانه‌ها به علت عدم استقبال بازار و خسارت احتمالی هم گفت: دولت به هیچ عنوان ضرر نمی‌کند. به احتمال زیاد اواخر فروردین و اردیبهشت‌ماه ۹۹ موجودی سیب و پرتقال بخش خصوصی به پایان برسد، در آن زمان بخش دولتی برای جبران کمبود بازار، ورود می‌کند.

نمی‌خریم تا بگندند

یکی از شهروندان نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به اختلاف قیمت سیب و پرتقال دولتی و بازار آزاد عنوان می‌کند: در وضعیت کنونی که مردم از یک سو با مشکلات اقتصادی عدیده‌ای مواجهند و از سوی دیگر به دلیل شیوع کروناویروس، استرس و نگرانی‌شان بیشتر شده، این نرخ‌گذاری به هیچ عنوان منصفانه نیست. به شخصه سیب و پرتقال گران‌قیمت دولتی را نمی‌خرم تا بگندند.

قیمت سیب و پرتقال  در بازار آزاد، پائین‌تر هم می‌رود

در شرایطی که برخی از اثرپذیری سیب و پرتقال بازار آزاد از نرخ مصوب دولتی نگران هستند و معتقدند قیمت 6 هزار تومانی برای میوه‌های تنظیم بازاری دیر یا زود سبب می‌شود قیمت سیب و پرتقال موجود در بازار که هم‌اکنون به قیمت 4 هزار و 500 تا 6 هزار تومان به شهروندان عرضه می‌شود، طی روزهای آتی بالا رود اما سیدمرتضی هاشمی، رئیس اتحادیه میوه‌وتره‌بار زنجان می‌گوید: مشکلی بابت تامین سیب و پرتقال در بازار آزاد وجود ندارد و بالاترین قیمت سیب و پرتقال در بازار در حال حاضر 6 هزار تومان است.

هاشمی با بیان اینکه افزایش قیمت سیب و پرتقال در بازار آزاد به هیچ عنوان ممکن نیست، عنوان می‌کند: میدان میوه و تره بار تا روز دوشنبه چهارم فروردین‌ماه تعطیل است تا آن موقع در مورد قیمت سیب و پرتقال نمی‌توانم اظهارنظری کنم اما به احتمال قوی نرخ مصوب دولتی میوه‌ شب عید طی روزهای آتی سبب کاهش قیمت سیب و پرتقال (که در حال حاضر نیز نسبت به میوه تنظیم بازاری پائین‌تر است) در بازار آزاد می‌شود.

دولت اگر قیمت‌ها را اصلاح نکند، حتما زیان می‌بیند

علی محمدی، کارشناس ارشد حوزه کشاورزی نیز با اشاره به اینکه قیمت تنظیم بازاری میوه شب عید دولت تا 5 درصد در بازار تاثیرگذار است، عنوان می‌کند: نتیجه مداخله 5 درصدی دولت یا به ضررش تمام می‌شود (تلمبار شدن میوه‌ها در سردخانه‌ها) و یا افزایش قیمت و به هم ریختن بازار را به دنبال دارد. وقتی دولت نرخ سیب و پرتقال را اعلام کرد قیمت این محصولات در بازار آزاد 4 هزار تا 4 هزار و 500 تومان بود. به جای اینکه نرخ مصوب دولتی 5 تا 10 درصد پائین‌تر از قیمت سیب و پرتقال بازار آزاد باشد، 5 تا 10 درصد هم بالاتر از آن است، پس مشخص است که این نرخ‌گذاری غیرمنطقی و غیرکارشناسی است.

محمدی افزایش هر گونه قیمت سیب و پرتقال طی روزهای آتی را مقطعی می‌داند و می‌گوید: اگر تا به امروز هم قیمت‌ها بالا رفته باشد، طی روزهای آتی پائین‌تر هم می‌آید، زیرا مردم به دلیل شیوع کروناویروس به دید و بازدید نمی‌روند و میزان خرید سیب و پرتقال نیز جنبه خودمصرفی دارد.

در شرایطی که مسئولان دولتی از جمله سازمان صمت استان تاکید دارند که سیب و پرتقال خریداری شده که هم اکنون بخش اعظمی از آن همچنان در سردخانه نگهداری می‌شود روی دست دولت نمی‌ماند، محمدی به عنوان کارشناس ارشد کشاورزی با اشاره به کمرنگ بودن استقبال مردم از میوه‌های تنظیم بازاری تصریح می‌کند: در استان شاید از یک هزار و 700 تن سیب و پرتقال، حدود 800 تن همچنان در سردخانه‌ها بماند. مسئولان مطمئن باشند که میوه دستشان می‌ماند.

وی با بیان اینکه عدم استقبال مردم از میوه‌های تنظیم بازاری مختص زنجان نیست و بسیاری از استان‌ها از جمله آذربایجان شرقی، کردستان و همدان و غیره با آن مواجهند، «اصلاح قیمت سیب و پرتقال تنظیم بازاری» را تنها راه برون‌رفت از مشکل فعلی اعلام می‌کند.