زهره میرعیسی‌خانی- در سال ۱۹۹۵، روز ۲۷ آوريل، سالگرد تأسيس آيکوگرادا( انجمن بین‌المللی مجامع طراحی گرافیک)، به عنوان روز جهاني گرافيک انتخاب شد. اين روز فرصتي براي شناختن طراحي ارتباطاتي و نقش آن در جهان است.

طراحي از طرق مختلف دنياي ما را شکل مي‌دهد و بر درک، انديشه، واکنش و تصميمات ما موثر است. طراحي، تعيين‌کنندۀ تاثيرگذاري اطلاعات بر ماست هرچند مي‌تواند از راه رنگ، فرم و يا نوع باشد و کوچکترين علامت‌هاي خياباني، وب سايت‌هايي که جستجو مي‌کنيم، محصولاتي  که مي‌خريم و يا کتاب‌هايي که مي‌خوانيم را شامل مي‌شود. از سال ۱۹۹۵ طراحان سراسر دنيا گرد هم آمدند تا روز جهاني گرافيک را همانند گوناگوني جامعۀ جهاني‌اي که آيکوگرادا مصداق آن است، به اشکال مختلف جشن بگيرند.

مرز نازک گرافیک با سایر رشته‌های هنری

«احمد محمدی»، گرافیست جوان زنجانی، با اشاره به اینکه اصولا صنعت گرافیک در ایران چندان شناخته شده نیست، گفت: علت این امر این است که رشته‌های هنری در ایران مرزبندی مشخصی در این زمینه ندارند و رشته گرافیک تقریبا مادر رشته هنرهایی است که می‌شود تبدیل به منبع درآمدش کرد.

گرافیست حرفه‌ای به دنبال درآمدزایی

وی ادامه داد: یک سری از رشته‌های هنری هستند که فردی که در آن مشغول به تحصیل و فعالیت است تنها به جهت امر«هنر برای هنر» به دنبال یادگیری و فعالیت در آن است اما گرافیک اساسش این گونه نیست و در واقع افرادی که در آن فعالیت دارند غالبا هنر را برای در‌آمدزایی پیگیری می‌کنند یعنی شما یک گرافیست حرفه‌ای را نمی‌توانید پیدا کنید که بگوید من کارهای گرافیکی را به سبب علاقه‌ام انجام می‌دهم. ضمن اینکه گرافیست حرفه‌ای کسی است که هنر و توانایی خود را در جهت درآمدزایی شخصی صرف کند.

این گرافیست افزود: این رشته تا حدودی مادررشته است و مرزبندی‌اش با سایر رشته‌ها کمرنگ‌تر است از همین رو وقتی یک گرافیست طرحی را ارائه می‌دهد افراد طرح او را نقاشی می‌دانند در حالی که همین نقاشی اتود یک کار اولیه است و مرزبندی‌اش به طراحی‌ها و نقاشی ورود پیدا می‌کند.

محمدی افزود: وقتی یک نفر سواد گرافیکی پیدا می‌کند دید و منظرش کلا گرافیکی می‌شود و نوع نگاهش با سایر افراد در این زمینه متفاوت خواهد بود و همین دید در کارهایش نمود پیدا می‌کند و از داخل هر خط و نقطه و شکلی یک طرح گرافیکی بیرون می‌کشد.

کار یک گرافیست آفرینشی است

وی با اشاره به اینکه کار یک گرافیست آفرینشی است، خاطرنشان کرد: وقتی فردی می‌آید و در خواست کاری را دارد اعم از پوستر و نشانه و آرم، یک گرافیست غالبا یک اتود و پیش طرح برای او می‌زند و دید گرافیکی خود را در این پیش طرح ارائه می‌دهد، در ادامه این وظیفه افراد است تا ذهنیت خود را در خصوص طرح به گرافیست ارائه دهد تا گرافیست طرح را تکمیل کند در حالیکه غالبا این طور نیست و افراد توقع دارند تا گرافیست از صفر تا صد ذهنیت آنها را حدس بزند.

محمدی گفت: گرافیک حوزه‌های مختلفی دارد که شامل نشانه‌شناسی و گرافیک محیطی و غیره است و وقتی فردی یک لوگو می‌خواهد در حوزه نشانه‌ها دسته‌بندی می‌شود و یا وقتی کسی یک پوستر را مدنظر دارد، این پوستر در دسته کارهای گرافیکی محیطی دسته‌بندی می‌شود منتهی این موضوع توسط عموم مردم قابل تشخیص نیست و این گونه فعالیت‌ها از دید مردم همه نقاشی محسوب می‌شوند و کمتر کسی در زمینه فلسفه رنگ و خطوط در این راستا آگاهی دارد که وظیفه گرافیست معنا بخشیدن اشکال و خطوط و رنگ‌ها در قالب موضوعی است که کسی مد نظر دارد.

وضعیت نامطلوب گرافیک در ایران

وی با اشاره به وضعیت بد گرافیک در ایران، اظهار کرد: این روزها هر کسی که فتوشاپ و یا یک نرم‌افزار گرافیکی یاد می‌گیرد، در واقع خود را گرافیست می‌داند در حالی که این گونه نیست و گرافیست واقعی کسی است که بتواند برای هر توصیه‌ای که در طرح خود ارائه می‌دهد؛ دلیل و توجیهی داشته باشد و این وضعیت در استان به مراتب بدتر است چرا که حیطه کاری گرافیست مشخص نیست و فرد گرافیست بایستی هر گونه خدماتی را در این زمینه ارائه دهد.

این هنرمند با اشاره به اینکه خلاقیت حلقه گمشده کار افرادی است که صرفا یک نرم‌افزار گرافیکی را یاد گرفته‌اند، اظهار کرد: در زنجان وضعیت گرافیک بسیار نامطلوب است چرا که ما متولی و ناظری نداریم که برویم و با ارائه مدرک و نمونه کار از او توقع همکاری داشته باشیم تا کاری را به ما بسپارد.

این گرافیست افزود: گرافیست‌ها برای اینکه بتوانند کاری را برای نهاد یا شرکتی انجام بدهند اصولا بایستی چند اصل و فن دیگر نیز یاد بگیرند که یکی از آنها فن بیان است و تا زمانی  که  شما فن بیان نداشته باشید به هیچ عنوان نمی‌توانید در استان زنجان کار پیدا کنید چرا که در وهله اول باید طرف را  برای انجام کار و اعتماد پیدا کردن به شما به عنوان یک گرافیست قانع کنید تا بتوانید کاری را در این زمینه تحویل بگیرید. از طرف دیگر شما باید در این زمینه، پشتکار و همت داشته باشید تا بتوانید رضایت طرف مقابل را جلب کنید.

قرارداد؛ حلقه مفقوده کارهای گرافیکی

وی افزود: حلقه مفقوده کارهای گرافیکی در ایران قرارداد است به طوری که وقتی بنا است پای قراردادی را که بر اساس قوانین و اصول انجمن گرافیک ایران نوشته شده است را امضا کنید، افراد قبول نمی‌کنند چرا که بر اساس قوانینی که انجمن گرافیک ایران بیان می‌کند یک گرافیست برای اتود اول و ادیت آن در هر مرحله بایستی هزینه‌ای را دریافت کند ولی وقتی از افراد این موضوع طلب می‌شود، افراد قبول نمی‌کنند و زیر بار این قرارداد نمی‌روند.

تخفیف‌های آزار دهنده

وی با اشاره به اینکه برای زمان و تخصص یک گرافیست نمی‌توان قیمتی تعیین کرد، گفت: بسیاری از افراد با مراجعه به یک گرافیست در زمینه طراحی و کاری که انجام داده است تخفیف می‌خواهند که این درست نیست چرا که گرافیست به واسطه تخصص و زمانی که گذاشته است هزینه‌ای را دریافت می‌کند و این تخصص و زمان قابل برآورد با هزینه نیست. این در حالی است که غالبا افراد در زمینه چاپ تخفیفی نمی‌خواهند و همین موضوع آزاردهنده است.

گرافیست به دنبال حرفه دوم

محمدی با اشاره به اینکه فردی که به دنبال کارهای گرافیکی می‌رود یک روحیه خاصی دارد، افزود: در ایران به طور معمول رشته‌ی گرافیک مثل سایر رشته‌های هنری چندان درآمدزایی ندارد و گرافیست بایستی به دنبال یک حرفه دیگر در کنار این حرفه باشد چرا که دید افراد جامعه به فعالیت‌های هنری یک دید کوته‌بینانه است.

مشاوره، طراحی و اجرا از خدمات یک گرافیست

وی با اشاره به خدماتی که یک گرافیست می‌تواند ارائه دهد، افزود: یک گرافیست می‌تواند به افراد مشاوره هنری بدهد ضمن اینکه ممکن است گرافیست شما کسی دیگری باشد اما شما مشاوره‌ی هنری خود را از یک گرافیست دیگر بگیرید و به نسبت تجربه‌ای که در ذهن او است کارهای خود را جلو ببرید. کار دومی که یک گرافیست می‎تواند برای افراد نیازمند طرح‌های گرافیکی انجام بدهد طراحی است و مرحله بعد اجرای کار است که معمولا در شرکت‌های بزرگ هر سه این کارها به عهده یک گرافیست قرار می‌گیرد یعنی وقتی یک طرح گرافیکی برای شرکتی تولید می‌کند، همان فرد طرح را اجرا می‌کند و این موضوع را می‌توان در شرکت‌های بزرگ دید که موجب یکپارچه شدن کار و نظم و هماهنگی آن می‌شود.

وی افزود: اگر وضعیت گرافیک کشور را با کشورهای مدرن‌تر بررسی کنیم می‌بینیم که وضعیت یک گرافیست در ایران وضعیت چندان مناسبی نیست چرا که در برخی از این کشورها حتی نظیر امتیازی که برای برخی از نویسندگان برای چاپ دوم و سوم کارشان داده می‌شود برای طرحی که گرافیست عرضه کرده است، اختصاص می‌یابد در حالی که وضعیت در ایران به این شکل نیست.