پایگاه خبری صدای زنجان-
کارشناسان و صاحب‌نظران با اشاره به تکرار هر ساله تراژدی گوجه‌فرنگی‌کاران
معتقدند، مسئولان نه تنها در بخش تولید و بازار تازه‌خوری محصول بلکه در حوزه
فرآوری نیز برنامه ندارند. آن‌ها به تنها واحد رب گوجه‌فرنگی در استان اشاره
دارند که به نوعی در سایه نبود واحدهای رقیب، بازار را به صورت انحصاری در دست
گرفته و حتی در برخی مواقع قیمت محصول را تعیین می‌کند!
همه ساله کشاورزان زنجانی در
بازار محصولات کشاورزی از جمله گوجه‌فرنگی، کشمش، سیر، هندوانه، سیب‌زمینی و غیره
دچار مشکل می‌شوند و حتی در برخی موارد بسیاری از آن‌ها به دلیل بالابودن هزینه‌های
تولید و به صرفه نبودن برداشت، محصولات را در اراضی کشاورزی رها می‌کنند.
علی خانمحمدی، مدیرعامل مجمع
ملی خبرگان کشاورزی معتقد است این اتفاق‌های ناگوار ناشی از نبود تشکل‌های فراگیر
و تخصصی در استان بوده که سبب شده تا زنجیره تولید در قسمت‌های زراغی و باغی را از
دست دهیم. با توجه به ضرورت اجرای اصل 44 قانون اساسی در بخش كشاورزی، هنوز واگذاری
تصدی‌گری بخش دولتی به خصوصی در بخش كشاورزی اجرايی نشده است.
بخش یتیمِ کشاورزی
خانمحمدی در گفت‌وگو با صدای
زنجان با بیان اینکه بی‌توجهی به کشاورزی قراردادی از عدم جایگاه تشکل‌های صنفی
بخش کشاورزی نشات می‌گیرد، می‌گوید: اگر کشاورزی قراردادی روی اصول باشد، هرگز
شاهد مشکلات در عرصه کاشت تا برداشت محصول و حتی بازار نمی‌شویم چرا که تشکل‌های
صنفی به عنوان واسط بین کشاورز و عوامل خرید وارد میدان شده و از ایجاد سیستم دلالی
جلوگیری می‌کنند.
مدیرعامل مجمع ملی خبرگان
کشاورزی معتقد است تا زمانی که کشت سفارشی مورد توجه مسئولان قرار نگرفته و زیرساخت‌های
آن فراهم نشود، کشاورزان در این بخش مهم اقتصادی سرگردان بوده و منافع تولیدکننده
اصلی فدای سرمایه‌گذاری‌های بی‌هدف اما دارای منافع و سود بالا می‌شود.
خانمحمدی با اشاره به فعالیت یک
واحد فرآوری محصولات کشاورزی در شهرک صنعتی خرمدره می‌گوید: این واحد از امکانات و
سوبسیدهای شهرک‌های صنعتی استان استفاده می‌کند اما سود و نفع حاصل از آن را در
استان‌های دیگر هزینه می‌کند. آیا نباید کسی باشد که موضوع را پیگیری کند؟
به نام زنجان به کامِ؟
مدیرعامل مجمع ملی خبرگان
کشاورزی با اشاره به تراژدی گوجه‌فرنگی‌کاران در سرتاسر کشور از جمله زنجان که تقریبا
همه ساله تکرار می‌شود، تصریح می‌کند: به طور مثال دولت برای حمایت از بخش تولید،
نسبت به خرید حمایتی گوجه‌فرنگی اقدام کرده و در این راستا مبلغی بابت سوبسید به
کارخانه فراوری گوجه‌فرنگی پرداخت می‌کند اما ما شاهدیم که این کارخانجات سوبسید
را از دولت دریافت کرده و با سرمایه‌های قانونی و غیرقانونی حاصل از این قرارداد
دوجانبه را به جای هزینه در استان زنجان در استان‌های دیگر هزینه می‌کند.
خانمحمدی اضافه می‌کند: متاسفانه
برخی از واحدهای فرآوری به اسم سرمایه‌گذار و به بهانه کمک به بخش تولید، یارانه
را از مراجع قانونی دریافت کرده و به جای اینکه به کشاورز کمک کند در طول یک سال،
سرمایه 10 برابری خود را به 100 برابر می‌کنند. این افراد هم از منابع دولتی و هم
منابع سرمایه‌گذاری‌شان که بخشی از آن به عدم خرید به موقع محصول از کشاورز با این
هدف که کشاورز از ترس سرمازدگی و فاسدشدن محصول با قیمت غیرواقعی و بسیار پائین
مدنظر کارخانه، به واحد مربوطه بفروشد، استفاده می‌کنند. سال قبل قیمت خرید حمایتی
برای گوجه‌فرنگی 1150 تومان اعلام و مقرر شد کارخانه، گوجه فرنگی را از کشاورز به
قیمت 750 تومان خریداری کند و 400 تومان را دولت به عنوان یارانه به کارخانه
پرداخت کند. اما این اتفاق نیفتاد کارخانه گوجه‌فرنگی را از کشاورز به جای 750
تومان، 450 تومان خریداری کرد و 300 تومان نیز در هر کیلو به جیب واحد هدف رفت. خب
چرا باید رانت ایجاد شود؟ اصلا چرا در زنجان به جای یک کارخانه فراوری گوجه‌فرنگی،
نباید چند واحد را داشته باشیم؟
مشکلِ بی‌پایان؟
مدیرعامل سازمان تعاون روستایی
استان در این رابطه به صدای زنجان گفت: مسئولان این کارخانه اعلام کردند به دلیل
بالا بودن متقاضی برای فروش محصول، دستگاه‌ها و تجهیزات کارخانه در معرض آسیب قرار
دارند به همین دلیل با ارسال نامه‌ای به استانداری، قرارداد خود را فسخ کردند. در
این زمینه با مسئولان کارخانه رایزنی کردیم اما نتوانستیم در عمل کاری کنیم، به
نظر می‌رسد مراجع ذیربط باید ورود کنند.
محمود نوری ضمن انتقاد از
فشارهای سیاسی بر دولت ابراز کرد: فشارهای سیاسی به دولت که سبب ورود به خرید
توافقی گوجه‌فرنگی شد اوضاع تولیدکنندگان این محصول را متشنج کرد، اگر دولت وارد
مسئله نمی‌شد بهتر بود.
چرخه معیوبِ تولید؟
علی خانمحمدی، مدیرعامل خبرگان
کشاورزی ایران در واکنش به این وضعیت به صدای زنجان می‌گوید: واحدهای صنایع تبدیلی
که با قیمت پائین محصول گوجه‌فرنگی را از کشاورزان خریداری کرده‌اند پس از فرآوری،
تولیدات خود را به قیمت‌های آنچنانی به مصرف‌کننده عرضه می‌کنند. یعنی در چرخه
فرآوری از تولید گوجه فرنگی تا مصرف رب گوجه‌فرنگی تنها کارخانه‌ها هستند که سود می‌کنند،
حتی دولت هم ضرر می‌کند! ببینید که با عدم مدیریت چند جا دچار مشکل می‌شویم!
ناصر فغفوری، رئیس سازمان
صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به 4 فقره مجوز
صادره در حوزه فرآوری محصول گوجه‌فرنگی توسط این دستگاه اعلام می‌کند: از این
تعداد 2 مورد فعال و 2 مورد دیگر غیرفعال است.
فغفوری کارخانه رب گوجه‌فرنگی
پایا را یکی از بزرگترین واحدهای فعال استان دانسته و می‌گوید: امسال با همکاری
بانک تجارت، واحد غیرفعال واقع در شهرک صنعتی شماره یک جهت فراوری محصول گوجه‌فرنگی
راه‌اندازی شد و توانست حدود یک ماه در عرصه خرید محصول گوجه‌فرنگی از کشاورزان
زنجانی نقش‌آفرینی کند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و
تجارت استان زنجان در مورد علل راکد بودن 2 واحد دارای مجوز از این دستگاه نیز تصریح
می‌کند: یکی از این واحدها در جاده تبریز واقع شده و سرمایه‌گذار محل مربوطه را
تبدیل به سردخانه کرده است. دیگر واحد فرآوری گوجه‌فرنگی تعطیل نیز مستقر در شهرستان
طارم بوده و بنیاد برکت برای مشارکت و سرمایه‌گذاری در این واحد وارد می‌شود.
فغفوری با بیان اینکه از این
پس هر سرمایه‌گذاری علاقمند به حضور در عرصه فراوری محصول گوجه فرنگی باشد باید
جهت اخذ مجوز از طریق سازمان جهاد کشاورزی اقدام کند در رابطه با محدودیت‌های صدور
مجوز عنوان می‌کند: به نظرم هیچ محدودیتی در صدور مجوز به سرمایه‌گذاران در حوزه
صنایع تبدیلی از جمله گوجه‌فرنگی وجود نداشته باشد. البته به شخصه معتقدم با فعالیت
یک واحد دارای ظرفیت بالا در زنجان، گوجه‌فرنگی کشاورزان از سایر استان‌های کشور
از جمله اردبیل را خریداری می‌کند، بعلاوه واحدهای نامبرده، نیازی به استقرار
واحدهای فرآوری جدید گوجه فرنگی نباشد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و
تجارت استان زنجان در پاسخ به سؤالی در رابطه با رقابتی نبودن بازار فراوری محصول
گوجه‌فرنگی در استان که در برخی موارد سرمایه‌گذار حتی به قراردادهای منعقد شده با
دولتی‌ها هم پایبند نبوده و به تنهایی قیمت خرید محصول را تعیین می‌کند، به صدای
زنجان می‌گوید: به نظرم اگر واحد فرآوری محصول گوجه‌فرنگی مستقر در طارم تعیین تکلیف
شود میزان حق انتخاب کشاورز برای فروش محصول گوجه‌فرنگی بالا رفته و بازار رقابتی
می‌شود.
مافیای گوجه‌فرنگی؟
رسول بیات، دبیر اجرایی خانه
کشاورز استان زنجان هم در واکنش به این اظهارات در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره
به عدم پیگیری دستگاه‌های صادرکننده مجوز به واحدهای تولیدی از جمله کارخانجات
فراوری محصول گوجه‌فرنگی در استان ابراز می‌کند: بنا به ادعای مسئولان حدود 6 مجوز
واحد فراوری گوجه‌فرنگی در زنجان صادر شده است اما ظاهرا یکی از این واحدها فعال
است که با رقابتی نبودن فضا، گاها به شکل مافیایی عمل می‌کند. مسئولان مربوطه باید
توضیح دهند که چرا هیچ کنترلی بر مجوزهای صادره ندارند؟ چرا 5 واحدی که برای آن‌ها
مجوز صادر شده تا به امروز راه‌اندازی نشده است؟
مجوز فرآوری محصولات جهاد کشاورزی یکساله‌اند
بنا به اظهارات بهاره دادلویی،
مدیر صنایع سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان، با توجه به اهمیت الگوی کشت و کشت
قراردادی، برنامه‌ریزی این بخش نیز بر این اساس بوده است. با توجه به میزان کمتر
از 300 هزارتن الگوی کشت محصول( حدود۲۸۵ هزارتن) و وجود واحدهای فعال در سطح
استان( دارای مجوز از سازمان صنعت، معدن و تجارت)،این مدیریت در حال حاضر اقدام به
صدور جواز تاسیس یا موافقت اولیه، برای بیش از ۱۵۰ هزارتن ظرفیت جذب ماده خام کرده
است.
مدیر صنایع سازمان جهاد کشاورزی
استان زنجان اضافه می‌کند: با احتساب مجوزها ی صادره از سازمان صنعت، معدن و تجارت
و میزان تازه خوری، ضایعات، خودمصرفی و غیره زیر ساخت‌های لازم برای فرآوری این
محصول در حال راه اندازی است.
این مسئول در پاسخ به سؤالی در
رابطه با اقدام مسئولان در قبال برخی از واحدهای فرآوری محصول گوجه‌فرنگی دارای
مجوز که سالیان سال است هیچ پیشرفت فیزیکی نداشته‌اند و همچنان راکد هستند و
برنامه سازمان جهاد کشاورزی برای جلوگیری از تکرار تجربه سال‌های قبل به صدای زنجان
می‌گوید: مجوزهای صادره از این سازمان دارای اعتبار یکساله بوده و در صورت نداشتن
پیشرفت فیزیکی ابطال می‌شود.
دادلویی با بیان اینکه فرآوری
گوجه فرنگی صرفا مختص به رب‌گوجه‌فرنگی نبوده و حداقل ده نوع فرآوری دیگر نیز در
مورد این محصول و جود دارد، بر لزوم هدف‌گذاری این دستگاه برای رونق تولید در حوزه
صنایع تبدیلی کشاورزی تاکید می‌کند.
جای خالی برنامه‌ریزی در بخش کشاورزی
اما رسول بیات، دبیر اجرایی
خانه کشاورزی استان با یادآوری زیان سال قبل گوجه‌فرنگی‌کاران زنجان که عده‌ای به
نشانه اعتراض به هزینه‌های برداشت و قیمت آن در بازار محصول‌شان را در مزارع رها
کردند، عنوان می‌کند: عدم نیازسنجی دقیق مسئولان جهاد کشاورزی در حوزه تولید،
سبب شد تا علاوه بر هزینه‌های شخصی کشاورز، بخش قابل توجهی از سرمایه ملی آب، خاک
و حتی هوا عملا حیف و میل شود.
دبیر اجرایی خانه کشاورز استان
زنجان با اشاره به جای خالی تشکل‌های صنفی برای هدایت محصولات تولیدی به بازار به
گونه‌ای که کشاورزان متضرر نشود، تصریح می‌کند: متاسفانه هم اکنون یا تشکل‌های
صنفی بخش کشاورزی ضعیف‌اند یا ضعیف نگه داشته شده‌اند. سال قبل چندین هزار تن گوجه‌فرنگی
در زنجان تولید شد، با وجود اینکه تنها واحد فراوری محصول گوجه‌فرنگی زنجان که
اتفاقا ظرفیت بالایی هم دارد، حجم بالایی از گوجه‌فرنگی زنجانی‌ها را خریداری
نکرد. مسئولان نیز برای جلوگیری از متضرر شدن کشاورزان، با پیگیری‌های متعدد گوجه‌فرنگی‌های
تولید شده را به کارخانجات اصفهان، گرگان و مشهد ارسال کردند. خب چرا ما نباید
کارخانه متعدد داشته باشیم و اجازه دهیم این واحد در فصل تولید گوجه فرنگی در
زنجان عملکرد مافیایی داشته باشد؟ ما هم قبول داریم که اقتصاد عرصه عرضه و تولید
است اما آیا می‌شود به این جملات دلخوش کرده و برنامه مدونی برای حمایت از
کشاورزان و جلوگیری از متضرر نشدن آن‌ها تدوین نکنیم؟
صدای زنجان به منظور دریافت
پاسخ به ادعاهای مطروحه، موضوع را از طریق مسئولان بزرگترین واحد فرآوری محصول
گوجه‌فرنگی استان پیگیری کرد اما امکان مصاحبه با مدیران و دست‌اندرکاران این
مجموعه میسر نشد.
لیلا محمدی
انتهای پیام/