طبق بررسی‌های به عمل آمده در صورتی که ظرفیت‌های زیربنایی از جمله حمل و نقل جاده‌ای و ریلی استان را با استان‌های همجوار و بزرگ کشور مورد مقایسه قرار دهیم به این واقعیت می‌رسیم که علیرغم وجود ظرفیت‌های توسعه در استان و مشهور بودن آن به عنوان محور توسعه و نقش حائز اهمیت آن در آمایش سرزمین ، متاسفانه دارای ناوگان حمل و نقل فرسوده و نبود تجهیزات پیشرفته در آن است. وجود آلودگی هوا و تخریب محیط زیست، هزینه‌های هنگفت و افزایش بی‌رویه هزینه‌های تعمیر، عدم دسترسی به قطعات با کیفیت، از جمله مشکلات این حوزه در استان به شمار می‌رود.

با توجه به طولانی بودن زمان رانندگی و بعضا ناهموار بودن و مستهلک بودن مسیرهای ارتباطی، شاخص کیفیت قطعات خودرو حایز اهمیت است. به طوریکه نایاب بودن قطعات با کیفیت، یکی از مشکلات اساسی برای ناوگان حمل و نقل کشوری و استان محسوب گردیده و ما مجبور به استفاده از قطعات بی‌کیفیت چینی یا هندی هستیم. درحالی که قطعه‌ای با کیفیت به طول عمر متوسط 15 سال، کارآیی خیلی بهتری نسبت به قطعات متوسط دارند. ما پس از گذشت چند سال مجبور به تعویض قطعات بی‌کیفیت می‌شویم. از سوی دیگر پس از صرف 45 درصد از عمر لاستیک‌های ایرانی، احتمال ترکیدن آن‌ها به شدت افزایش یافته است. لذا ما مجبوریم پس از گذشت مدت کوتاهی آنها را تعویض کنیم. لاستیک‌های با کیفیت آلمانی هم در بازار وجود ندارد یا به قیمت بسیار بالایی یافت می‌شوند و بسیاری از رانندگان مسیر ترانزیت زنجان – تهران و زنجان – تبریز قادر به تعویض به موقع لاستیک یا خرید لاستیک با کیفیت نیستند و این امر برای حوزه حمل و نقل استان، خطر زیادی را به بار می‌آورد.

بررسی‌های بازرگانی و لجستیک حاکی است که استان زنجان علاوه بر زیرساخت‌های جاده‌ای با ضعف زیرساخت‌های ریلی نیز مواجه می‌باشد، به نحوی که موجب افزایش هزینه‌ها شده است.

این واقعیت را باید پذیرفت که حوزه لجستیک استان می‌تواند بزرگترین درآمد ریالی و ارزی را برای استان عزیزمان فراهم نماید . با این حال ما از این ظرفیت، نمی‌توانیم بهره کافی ببریم.

سیستم جاده‌ای به ویژه اتوبان ایران – اروپا که از زنجان می‌گذرد و همچنین زیرساخت‌های ریلی استان با توجه به اینکه نقش اتصال کننده منابع انسانی و اقتصادی و گردشگری از یک منطقه به مناطق دیگر توسعه را ایفا می‌نماید، در استان زنجان مناسب عمل نمی‌نماید و منجر به بروز مشکلات عدیده‌ای برای رانندگان، مسافران، کیفیت جاده‌ها و خطوط ریلی شده که نیاز اساسی به تامین منابع مالی و اعتباری قابل توجه و خرید تجهیزات و ادوات مدرن در این حوزه را مطالبه می‌کند. با عنایت به اینکه این مشکلات و موانع در سال‌های گذشته نیز بارها و به شکل‌های متعدد به مسؤلان امر انتقال داده شده است اما نتیجه‌ای تاکنون حاصل نگردیده است لذا بنظر می‌رسد دلیل عمده آن، بی‌توجهی مسئولان کشوری و استان و اولویت ندادن به گسترش حوزه لجستیک و توسعه حمل و نقل استان بوده است.

نکته دیگر این است که یکی از چالش‌های اساسی حوزه حمل و نقل استان، عدم تخصیص به موقع ارز می‌باشد.

در این ارتباط باید اشاره کرد که با تداوم شرایط فعلی، فعالیت برای تجار و شرکت‌های حمل و نقل، صرفه اقتصادی نداشته و موجب رکود و ورشکستگی آنان می‌شود.

بررسی‌ها حاکی است که مهم‌ترین مشکلات و معضلات حوزه حمل و نقل و لجستیک استان شامل فرسودگی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای، عدم همکاری بانک‌ها، وضعیت اسفبار جاده‌ای استان، وقت‌کشی آزمایشگاه‌ها و هزینه‌های گزاف آزمایش، عدم هماهنگی ساعات کاری گمرکات در مرزها با سایر کشورها ، مشکلات تخلیه و بارگیری در مرزها و غیره است.

متاسفانه علی‌رغم پیگیری‌های مداوم و اعتراض به وضعیت موجود در این حوزه اقتصادی، علی‌رغم پیگیری‌های مداوم و اعتراض به وضعیت موجود در این حوزه، هیچ نتیجه قابل قبول و اساسی در راستای بهبود امور جاده‌ها، خطوط ریلی، رانندگان و مسافرین مسیرهای ارتباطی استان  انجام نیافته است .

به نظر می‌رسد یکی از دلایل مهم این چالش‌ها، فصلی بودن تصمیمات و عدم مشورت‌گیری مسئولان مربوطه از کارشناسان و فعالان این حوزه است.

یکی دیگر از دغدغه‌های فعالان این حوزه به ویژه در سطح کشور و استان‌های مرزی، بارگیری و تخلیه در مرزها است. اصولا مرز، محل عبور است نه جای تخلیه و بارگیری کالا. در حالی که راه‌های آسانی برای جلوگیری از قاچاق کالا وجود دارد، با این حال مسئولان ما در مرزها بر تخلیه و بار تاکید داشته که این خود عامل فساد است. بنابراین بنظر می‌رسد مناسب‌ترین شیوه به منظور حل این معضل، سپردن مدیریت مرزها به افراد متخصص و بخش خصوصی است که کاملا به مسایل و مشکلات وقوف دارند.

یکی دیگر از مشکلات زیربنایی استان ، نبود شرکت‌های بزرگ حمل و نقل بین‌المللی است. در حال حاضر سیستم لجستیک ما، راننده محور است که همین امر در استان موجب به وجود آمدن مشکلات عدیده‌ای شده است.

زنجان می‌تواند با توسعه و گسترش ظرفیت‌های حوزه راه و ترابری، به مرکز لجستیک شمال‌غرب کشور تبدیل شود.  بعد از اتمام دو خطه کردن راه‌آهن زنجان – قزوین، شاهد حمل و نقل سالانه 7 میلیون تن اضافه بار خواهیم شد.

مشکلات رانندگان در خروج از کشور را می‌توان در عدم رعایت نوبت از طرف مسئولان مرزی و کم‌کاری در انجام امور گمرکی و ترخیص کامیون از طرف مسئولان گمرک «گوربلاغ» ترکیه در ورود و خروج رانندگان از مرز برشمرد.

 زنجان در خصوص موسسات ترخیص، تعداد انبارها و باسکول نسبت به میانگین کشوری شرایط خوبی ندارد.  با توجه به وجود زیرساخت‌ها و امکانات موجود در منطقه شمالغرب، پیشنهاد ایجاد شهرک لجستیک در استان یک فرصت طلایی است. برای جذب سرمایه‌گذار به استان باید زیر ساخت‌های لازم مهیا شده و مشکلات حوزه حمل و نقل استان حل شود.

مسائلی همچون عدم پرداخت تسهیلات به افراد حقیقی و حقوقی بابت نوسازی، عدم امکان پرداخت تسهیلات بانکی به شرکت‌های حمل و نقلی و به متقاضیان حقوقی بابت خرید ناوگان و کمبود ناوگان حمل و نقل یخچال‌دار برای حمل بار کشاورزی و فسادپذیر و غیره از جمله اهم مسائل در این بخش است، همچنین بابت نوسازی ناوگان استان نیز، نیاز به پرداخت تسهیلات بوده که در این راستا به حمایت شبکه بانکی نیاز است.

در این بخش پیشنهادات و راهکارهایی از جمله صدور مجوز فراخوان جذب سرمایه‌گذار برای توسعه و ایجاد پارکینگ کانتینر در استان، تسریع در راه‌اندازی پایانه صادراتی محصولات کشاورزی استان و توسعه زیرساخت‌های لازم از قبیل سردخانه و سالن‌های سورت و بسته‌بندی میوه و همچنین پرداخت تسهیلات و اعطای مشوق‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت‌های توسعه لجستیکی منطقه از قبیل ایجاد مجتمع‌های انبارداری و سردخانه قابل طرح است.

یکی از مشکلات دیگر در این حوزه، محروم ماندن استان در محموله های صادراتی و وارداتی از تخفیفات پروتکل بین ایران و ترکیه است به دلیل کسری فاصله 41 کیلومتری ایستگاه بین‌المللی بناب از ایستگاه بازرگان و همچنین پیگیری کد گمرکی ایستگاه بین‌المللی بناب است. عدم وجود پروازهای خارجی با محوریت پروازهای تجاری از فرودگاه استان، نبود هواپیمای باری در استان و عدم توقف پروازهای خارجی سایر استان‌ها در استان ، جهت پرواز مجدد از زنجان نیز از دیگر موضوعات مورد توجه در این بخش است، رایزنی برای بهره مند شدن محموله‌های صادراتی و وارداتی استان از تخفیفات پروتکل ایران و ترکیه در ایستگاه بین‌المللی بناب ، عملیاتی شدن جانمایی مرکز لجستیک در داخل منطقه ویژه اقتصادی استان و استفاده از سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی از جمله خرید سهام توسط مردم جهت راه‌اندازی مرکز لجستیک استان، خرید هواپیمای باری و یا راه‌اندازی یک پرواز خارجی از استان به یک هاب تجاری از جمله ترکیه، دبی، امارات و غیره از جمله مواردی است که می‌توان در بهبود وضعیت بخش حمل و نقل و لجستیک استان پیشنهاد می‌گردد.

نهایتا می‌توان بیان داشت که استان دارای ظرفیت‌های خوبی از جمله قرارگیری در محور ترانزیت است که در این بین مرز بازرگان ارتباط عمده خود را از طریق زنجان و در مسیر آزادراه استان می‌گیرد. اجرای مصوبه ایجاد مرکز لجستیکی شمال غرب کشور در زنجان، از خواسته‌های بخش خصوصی است، در حالی که رتبه استان زنجان در بین گمرکات کشور با وجود گمرک‌های بزرگی چون شهید رجایی و دیگر گمرکات دوازدهم است که نشان از ظرفیت بالا و کار بسیار بزرگی است که در حوزه گمرکات استان شکل گرفته است. ایجاد مرکز لجستیکی و فعالان بخش حمل و نقل بین‌المللی می‌تواند ظرفیت‌های استان را بیش از پیش فعال کند.