پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ مردی با موهای جو گندمی و سیبیل و نیم تنه‌ای خاکی رنگ با حرارت به راننده اعتراض می کرد. زن جوان که از ماشین پیاده شد، مرد میانسال به سمتش رفت و با صدایی بلند گفت «یالا این توله‌تو بردار از ماشینم.» زن جوان اما کوتاه بیا نبود. در حالی که جلوی در طرف شاگرد ایستاده بود از همان جا به مرد میانسال با موهای جو گندمی که طرف راننده ایستاده بود پاسخ می داد: «به تو هیچ ربطی نداره.»! کم کم عابرانی که متوجه این مناقشه شده بودند، دور ماشین حلقه زدند و تماشاگر این نمایش خیابانی شدند! مرد جوانِ راننده در حالی که سعی می کرد مرد میانسال را آرام کند با دستش مدام به زن جوان اشاره می کرد که ساکت شود. حالا به این مجادله ی خیابانی صدای وق وق سگ کوچولوی پشمالو وسفیدی هم که روی صندلی جلو کتار راننده نشسته اضافه شده بود و با هیجان در حال همراهی با اعضای این دعوای پر سر و صدا بود!
نازنین 36 ساله آن روز برای رسیدن به خانه‌ی مادر‌‌بزرگش ( تاکسی اینترنتی) اسنپ را انتخاب کرد. خودش می گوید: «تا سوار شدیم پاپی پرید رفت مثل یک آقا جلو ماشین کنار راننده نشست»! اما این تازه آغاز ماجرا بود. در بین راه راننده از نازنین می پرسد اجازه دارد پدر پیرش را در مسیر سوار کند تا جایی برساند؟ نازنین می پذیرد :« گفتم پیرمرد است جای من را هم که تنگ نمی کند» و ادامه می دهد: « اشتباه کردم! اصلا از کجا معلوم! شاید خفتم می کردند»! وقتی می رسند تا نازنین بخواهد پاپی را صدا بزند که کنار دست خودش برگردد، پیرمرد در جلو را باز می کند و با یک سگ پشمالو با چشمانی درشت و سیاه مواجه می شود که به او خیره شده است!... و این می شود آغاز ماجرا. اول شروع می کند پسر خودش را ملامت کردن که چرا یگ سگ را جلوی ماشینی سوار کرده ای که خانواده ی نمازخوان دارد و اصلأ غلط کرده‌ای و...! نازنین می گوید: « راننده گویا کلا فراموش کرده بود که کنار دستش یک سگ نشسته! پیرمرد که صاحب اصلی ماشین بوده نمی دانم از چی ناراحت بود که می خواست همه رو سر پاپی خالی کند!»
سوی دیگر این داستان غم انگیز تر است. زن و مردی جوان هراسان و در حالی که دخترک 8 ساله شان در آغوش پدر بود وارد اورژانس شدند. پرستاران به سمتشان رفتند و دخترک را در حالی که لباسش پاره شده بود و از پای سمت راستش خون می چکید از پدرش گرفتند. نزدیک ترین پرستار تا پای دخترک را دید اولین پرسشش این بود: چی گازش گرفته؟ و پاسخ « یه سگ» بود! نیما و همسرش ساکن یکی از مناطق شهرکی در حومه ی شهرشان هستند. می گوید: از ترس سگ های ولگرد از غروب آفتاب در محله‌شان حکومت نظامی می شود! هر کس بخواهد تا سر کوچه برای خرید هم برود باید حتما دسته جمعی و مسلح به چوب و چماق باشد! لیلا همسر نیما می گوید از شهرداری خواستند فکری برای حل معضل کند اما آنها کاری کردند که همه پشیمان شدند: « شرع کردند به کشتن سگ ها و چنان صحنه های دلخراشی ساختند که تا مدت ها کودکان و حتی بزرگسالانی که ناخواسته شاهد این کشتار بودند دچار هراس و افسردگی شده بودند» و در نهایت هم هیچ مشکلی را حل نکرده بود! البته دختر نیما و لیلا از خوش شانس های حمله‌ی سگ‌های ولگرد است. همین چند وقت پیش متاسفانه دختری در قم بر اثر شدت جراحات ناشی از حمله‌ی سگ های ولگرد جان خودش را از دست داد. این داستان را می توان به تکرار در سراسر ایران و در اخبار حوادث مشاهده کرد و گویا متاسفانه از فرط تکرار در حال تبدیل شدن به یک موضوع عادی‌ست که خطرات بسیاری را بدون شک به دنبال خواهد داشت. از جمله اقدام خودسرانه ی مردم عادی برای مقابله با این پدیده که خودش می تواتد عامل دو قطبی سازی های بعدی و پر خطر دیگری هم شود.
‏خاطره‌ای هم از یکی از دوستان درباره‌ی غذا رسانی به گربه‌های ولگرد بخوانید: «پریشب جایی مهمان بودیم. بیرون لابی ساختمان محوطه‌ای بزرگ داشت. یکی از خانم‌های همسایه با ظرفی بزرگ از غذا در حال غذا دادن به حدود ۳۰-۴۰ گربه بود. منظره‌ی غریبی می دیدم. رد شدیم. از همسرم پرسیدم یعنی همسایه‌ها نمی‌ترسند؟ همان خانم که گویا سوال مرا شنیده بود دنبالمان دوید و از پشت سر به جای همسرم با فریاد جواب داد: "از چی بترسند؟!" و تقریبا می‌خواست مرا... بدهد! بالا که رفتیم صاحبخانه گفت کل همسایه‌ها از این موضوع ناراحتند اما تا امروز حریف این خانم نشده‌اند. یک بار هم یکی ازدوستان به خانم دیگری‌ گفته بود مقابل خانه‌ی آنها برای گربه‌ها غذا نریزد که نزدیک بود به خاطر این درخواست کتک مفصلی هم بخورد و کلی فحش چاله میدانی هم بارش شده بود! گاهی فکر می‌کنم کسانی که بچه دارند همین میزان روی فرزندان خودشان تعصب ندارند که بعضی از آن ها روی گربه‌های خیابانی دارند! اما اگر به همین عده بگویید برای تکمیل این عشق به حیوانات آنها را ببرید و عقیم کنید، همه عقب می‌کشند یا بهانه‌های عجیب و غریب می‌آورند یا کلا مخالفت می کنند!»
یکی از باغداران شهرستانی در شمال غرب ایران می گوید در باغشهر آنها می توانید فقط سگ و گربه های ولگرد پیدا کنید و در حال حاضر نسل عقرب و مار و موش صحرایی و خرگوش و هر جنبنده‌ی دیگری در منطقه‌ی آنها منقرض شده است... و این ماجراها، قصه‌هایی ست که در سراسر ایران مدام در حال تکرار و دیده شدن است بدون آن که مسئولان را نگران یا وادار به اتخاذ تصمیم درست و اصولی برای حل معضل کند.
ابتدا باید بر این واقعیت تاکید شود که معضل سگ‌های ولگرد و حمله‌ی آنها به انسان‌ها، معضل تازه‌ای نیست. هر سال میلیون‌ها نفر در سراسر جهان مورد حمله‌ی سگ‌ها قرار می‌گیرند و آمارها می‌گویند متاسفانه اغلب این قربانیان کودکان هستند. آنان چهارمین گونه‌ی مرگبار در دنیا هستند. در ایران بیش از چهارمیلیون و ۲۰۰هزار سگ وجود دارد. بنابر اعلام کارشناسان محیط زیست، حدود دو تا سه‌میلیون یا به ‌عبارتی بیشتر از نصف این رقم را سگ‌های خیابانی تشکیل می‌دهند که به نسبت سگ‌های ولگرد به جمعیت کل آنها در سایر کشورهای جهان آماری نگران‌کننده است. اما کماکان هیچ‌دستگاهی به‌طور رسمی متولی جمع‌آوری سگ‌های ولگرد، نگهداری آنها در مراکز مخصوص اطراف شهر، عقیم‌سازی و ساماندهی آنها نیست اموری که برای حل معضل سگ‌های ولگرد ضروری است اما هنوز برای دستگاه مشخصی شرح وظیفه نشده است.
امروزه بیشتر افراد از حیوانات خانگی مانند سگ، گربه و انواع پرندگان به عنوان همدم و دوست خود، در خانه نگهداری می‌کنند. به همین دلیل، روابط عاطفی بین انسان و حیوان به وجود‌ می‌آید، حیوانات خانگی به عنوان عضوی از خانواده حقوق و اختیاراتی دارند و افراد خانواده در مقابل حیوانات دارای مسئولیت‌هایی هستند. وجود حیوانات خانگی اثراتی در زندگی فرد ایجاد می‌کند که از جمله این اثرات می‌توان به ایجاد رضایت باطنی در فرد، کاهش اضطراب و ایجاد آرامش در فرد، کاهش استرس روزمره و افزایش ارتباط اجتماعی اشاره داشت. اما هنگاهی که مسئولیت نگهداری از حیوانات خانگی را می‌پذیرید، باید به مواردی که در فرهنگ نگهداری از حیوانات خانگی به آن اشاره شده، توجه کنید. اما برای نگهداری سگ ها در تمام کشورها و با توجه به همه گیر شدن این موضوع قوانینی وضع کرده‌اند که به مهمترین‌های آن اشاره می‌کنیم و سپس به موضوع حضور سگ های ولگرد در ایران و تبدیل شدن آن به یک معضل خطرناک می پردازیم.
در اروپا و آمریکا قوانین سفت و سختی برای نگهداری از حیوان خانگی و به خصوص سگ در خانه‌های مسکونی وضع شده که مهمترین آن ها عبارتند از "حکم صدا" که بر پارس سگ در نبود صاحب خودش در خانه و ایجاد مزاحمت برای سایر همسایه‌ها اشاره دارد. " قانون قلاده" به این معنی که سگ در معابر عمومی و پارک‌ها بدون قلاده، حق پیاده‌روی ندارد. البته در برخی از این کشورها پارک‌هایی برای ورود و حضور سگ‌های بی قلاده تعیین شده است. " قانون نگهداری سگ‌ها در اماکن عمومی": نگهداری و ورود سگ‌ها در مکان‌های عمومی، طبق این قانون ممنوع است و در صورت ورود این حیوان توسط صاحب سگ، صاحبان علاوه بر دادن خسارت، ملزم به پرداخت جریمه خواهند بود. "قانون نژاد‌ها" که شامل نژاد‌های گروه Bull مانند پیت بول و نژاد‌های گاردی مثل ماستییف، روتفایلر، دوبرمن و ژرمن شپرد، هستند. این سگ‌ها باید آموزش ببیند تا به بقیه افراد آسیب نزنند. سگ‌های عصبی باید با پوزه‌بند بیرون بیایند و مجوز عدم حمله به افراد را داشته باشند. "قانون بد‌رفتاری با سگ‌ها": در صورت بدرفتاری صاحبان با سگ‌ها در ابتدا به آنها تذکر کتبی داده می‌شود و با تکرار این عمل، علاوه بر جریمه نقدی و زندان، حیوان از فرد گرفته می‌شود و به فردی که حیوان را دوست داشته باشد، داده می‌شود. "قانون جمع آوری مدفوع" که صاحبان را ملزم به جمع کردن مدفوع حیوان از مکان‌های عمومی مانند کوچه‌ها، پارک‌ها و دیگر معابر می‌کند. در آمریکا امتناع از این کار، باعث جریمه شدنشان از 25 تا 1000 دلار خواهد شد و...
در کشور‌‌های حاشیه خلیج فارس نیز قوانین نگهداری از سگ‌ را مطابق با فرهنگ خود وضع کرده‌اند؛ مثلا در کشور قطر، سگ ‌گردانی در مکان‌های عمومی ممنوع است و فقط در مکان‌های خاص و تنها برای بعضی از نژاد‌های سگ، امکان پیاده‌روی سگ وجود دارد.اگر فرد از سگ‌ با نژاد‌های غیر مجاز نگهداری کند، به علت نگهداری از حیوان پرخطر مجازات خواهد شد؛ در صورت تخلف سه سال حبس و 100 هزار ریال قطر، جریمه می‌شود. در امارات، قوانین بسیار سختی برای نگهداری از سگ‌ها وجود دارد و یا در بحرین خرید و فروش، تربیت، واردات و صادرات سگ‌های خطرناک، ممنوع است و حتی نگهداری از یک سگ‌ که در دسته سگ‌های خطرناک نباشند نیز ساده نخواهد بود؛ زیرا که صاحبان باید از سازمان‌های گوناگون، مجوز‌های متعددی را بگیرند و کارت دامپزشکی الکترونیکی سگ که شامل شرایط سلامتی و مجوز‌های حیوان است، همیشه به گردن حیوان باشد
روزانه بیش از ۵۰۰ نفر در ایران توسط سگ‌های صاحب‌دار و حدود ۵۵ نفر توسط سگ‌های بی صاحب گزیده می‌شوند و این  یعنی تقریبا روزانه نزدیک به ۸۰۰میلیون تومان منابع مالی وزارت بهداشت به‌صورت یارانه‌ای برای درمان افرادی هزینه می‌شود که توسط سگ گزیده شده‌اند و سالانه نزدیک به ۱۰میلیون دلار وزارت بهداشت برای واکسن ضدهاری افرادی هزینه می‌شود که دچار سگ‌گزیدگی و حیوان‌گزیدگی شده‌اند. ارقامی که شاید اگر به منابع مالی اجرای برنامه های تایید شده ی جهانی برای حل معضل اختصاص داده می‌شد، به مراتب به نتایج سودمندتری می‌رسید.
کارشناسان و اهالی فن در محیط زیست و حیات وحش معتقدند باید به مردم آموزش داده شود که به حیوانات ولگرد از روی دلسوزی غذا ندهند. این کار نه به نفع حیوانات است نه به نفع انسان‌ها و نه به نفع محیط زیست. غذا دادن به حیوانات ولگرد باعث افزایش جمعیت آنها می‌شود به طوری که سالی ۲۰ درصد به جمعیت آنها اضافه می‌شود. آنها معتقدند در محیط زیست حمایت بیشتر از یک گونه باعث انقراض گونه ی دیگر می شود. برای مثال یکی از دلایل اصلی انقراض یوزپلنگ در ایران سگ‌های ولگرد هستند که به طور گله‌ای به این حیوان حمله می‌کنند یا اگر به گربه‌های ولگرد غذا دهید جمعیت آنها بالا می‌رود و آنها پرنده‌ها را بیشتر شکار می‌کنند و این به جمعیت پرنده‌ها صدمه می زند. غذا دادن به سگ های ولگرد باعث می‌شود آنها قویتر شوند، زاد و ولد بیشتر کنند و جمعیت‌شان رشد کند. این گروه همچنین اعتقاد دارند مانع دیگری که بر سر راه کنترل موثر جمعیت سگ‌های ولگرد در ایران وجود دارد، شیوه ی کار شهرداری‌هاست. آنها واگذاری کنترل جمعیت حیوانات را به پیمانکاران غیرمتخصص می‌دهند که صلاحیت این کار را ندارند و در نهایت مشکل بودجه‌ی تخصیص داده شده برای کنترل جمعیت حیوانات در شهرداری‌هاست که هر سال کمتر و کمتر می شود. نبود قانون حمایت از حیوانات هم مشکل دیگری‌ست چرا که کار آموزش و فرهنگ سازی را در بین شهروندان و صاحبان سگ‌ها مشکل می‌کند. از سوی دیگر صاحبان سگ ها باید ملزم شوند که حیوانات خود را عقیم و با جاگذاری تراشه‌های الکترونیکی آنها را ثبت کنند. مسئول بودن شهروندان در پیدایش سگ‌های ولگرد، اهمیت فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی را پر رنگ تر می‌کند. لزوم تصویب قانون حمایت از حیوانات و ملزم کردن صاحبان سگ‌ها به عقیم سازی و جاگذاری تراشه‌های الکترونیکی برای ثبت مشخصات سگ های خانگی، به کنترل جمعیت سگهای ولگرد کمک می‌کند. با وجود این تراشه‌ها اگر سگ‌های خانگی گم شوند، می‌توان راحت‌تر آنها را پیدا کرد و از ولگرد شدن آنها جلوگیری کرد.
اما دغدغه‌های حامیان حیوانات که چه به شکل متشکل و چه به صورت شخصی و غیر متمرکز در حال حمایت از این دسته از حیوانات ( که بیشتر شامل سگ‌ها و گربه‌ها می شود) هستند، نباید فراموش شود. آن ها نیز به حق نسبت به حیات این حیوانات نگرانند و با نگاهی انسانی به موضوع توجه و نگاه می‌کنند. برای رسیدن به تفاهمی میان این دو گروه چه باید کرد؟ شکی نیست که بدون حمایت، توجه و برنامه ریزی دولتی این تفاهم ممکن نخواهد شد و بدون آموزش‌های مناسب و قانونمند و مدام نیز، به نتیجه‌ی مطلوب نخواهد رسید.
ایزابل استرنهایم، رئیس "بنیاد حیوانات بی‌صاحب" که در هلند مستقر است در گفتگو با بی‌بی‌سی می‌گوید: "کشتن حیوانات شاید در کوتاه مدت به نظر موثر بیاید اما در طولانی مدت جمعیت سگ‌های ولگرد را کم نمی‌کند و غیر انسانی ست. چرا که سگ‌های ولگرد از جاهای دیگر برای پر کردن جای خالی سگ‌های معدوم شده می‌آیند و چرخه ی زاد و ولد آنها ادامه می‌یابد. این راه حل در طولانی مدت موثر نیست مثلا در رومانی سال‌هاست که سگ‌ها را می‌کشند اما درجمعیت سگ‌های ولگرد تاثیری نداشته است. به علاوه هیچ روش انسانی برای کشتن گروهی سگ‌ها وجود ندارد." این بنیاد به دولت‌ها و مراکز غیردولتی برای کنترل جمعیت حیوانات بی‌صاحب شهری راهنمایی می‌‌دهد و روش های موثر پیشنهاد می‌کند. خانم استرنهایم می‌گوید این نهاد با کشورهای مختلف همکاری می‌کند اما تا به حال از #ایران کسی برای راهنمایی و مشاوره رایگان به آنها مراجعه نکرده است. او موثرین راه را برای کم کردن و کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد روش "سی‌‌ ان وی آر" معرفی می‌کند که مخففی است برای "گرفتن، عقیم سازی، واکسینه کردن و رهاسازی". خانم استرنهایم می‌گوید این شیوه باید با آموزش شهروندان و ثبت کردن مشخصات حیوانات خانگی همراه باشد. در گزارشی که سازمان بهداشت جهانی در دهه‌ی نود میلادی منتشر کرد نیز عقیم‌سازی، آموزش و ثبت کردن مشخصات حیوانات خانگی موثرترین روش برای کم کردن و کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد معرفی شده است.
کارن رید، مدیر بخش جهانی "داگز تراست"، که از موثرترین و موفق‌ترین خیریه‌ها در رابطه با سگ‌ها در بریتانیاست نیز روش "سی ان وی آر" را موثرترین شیوه می‌داند. خانم رید می‌گوید کاری که این خیریه در سارایوو، پایتخت بوسنی هرزگوین،‌ انجام داده مثال موفقی ست از دستاورد شیوه‌ی "گرفتن، عقیم سازی، واکسینه کردن و رهاسازی". با استفاده از این شیوه تخمین زده می‌شود که ۷۰ درصد سگ‌ها عقیم می‌شوند و کنترل جمعیت باقی‌مانده‌ی آنها برای دولت ها عملی می‌شود. این سازمان در سال حدود ۲۰۰ درخواست از نهادهای غیردولتی حامی سگ‌ها از سراسر جهان دریافت می‌کند که برای استفاده از این شیوه درخواست کمک مالی می‌کنند. خانم رید می‌گوید از ایران هم درخواست دریافت کرده است اما به دلیل روشن نبودن امکانات سازمان‌‌های درخواست کننده و مشخص نبودن برنامه و اهداف آنها تا به حال درخواست آنها پذیرفته نشده است. او می‌گوید حتی اگر با دادن بودجه به یک نهاد غیردولتی در ایران هم موافقت کنند، وجود تحریم‌ها انتقال پول به ایران را با مشکل روبرو خواهد کرد!
متخصصان و کارشناسان همه معتقدند شیوه "سی‌‌ ان وی آر" (گرفتن، عقیم سازی، واکسینه کردن و رهاسازی ) به همراه آموزش و همکاری بین نهادهای دولتی و غیر دولتی موثرترین و پایدارترین شیوه در کشورهای در حال توسعه مثل ایران است حتی با در نظر گرفتن هزینه بالای آن. اما برای عملی شدن این شیوه در ایران شهرداری‌های شهرهای مختلف باید به طور منسجم این شیوه را به کار بگیرند، چون حیوانات مرز جغرافیایی نمی‌شناسند و اگر این شیوه فقط در یک منطقه به کار گرفته شود، سگ‌ها از مناطق دیگر به جایی که جمعیت کم شده است می‌آیند.
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، سالانه بالغ بر ۵۹ هزار نفر در دنیا به دلیل ابتلا به هاری جان خود را از دست می‌دهند و این آمار شامل تعدادی از هموطنان ایرانی نیز می‌شود. سال گذشته ۱۸ نفر در ایران این‌گونه جان خود را از دست داده‌اند. این آمار نسبت به سال ۱۴۰۱ که حدود ۲ هزار و ۹۵۷ مورد بوده، افزایش نشان می‌دهد. طبق آخرین آمار سال گذشته ۸۰ درصد حیوان‌گزیدگی‌ها، توسط سگ‌ها اتفاق افتاده است. تعداد موارد حیوان‌گزیدگی در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ حدود ۴ هزار و ۵۰۰ مورد افزایش نشان می‌دهد و تنها در سال گذشته حدود ۳۷۱ هزار حیوان‌گزیدگی در ایران گزارش شده است.
با وجود تمام آنچه گفته شد در ایران نه نهاد و ارگانی به عنوان متولی اصلی برای مقابله و سامان دهی معرفی و تعیین شده و نه قانون یا قوانین درست و به جایی برای تعیین تکلیف وضع شده که هم بتواند نیاز عمومی صاحبان سگ ها را بر طرف کند و هم برای دغدغه های مردم در این خصوص پاسخ درستی بدهد. تنها قانون موجود در ایران ماده ی 688 قانون مجازات اسلامی ست که در خصوص قوانین نگهداری از سگ تعیین شده و گرداندن حیوانات خطرناک یا حیواناتی که مضر برای سلامتی عمومی بوده و یا "نجس لعین" می‌باشند؛ از قبیل سگ در اماکن و معابر عمومی و وسائط نقلیه را ممنوع کرده است و مرتکب، علاوه بر جزای نقدی از یک‌میلیون ریال تا پنج میلیون ریال و به ضبط حیوان محکوم می‌گردد. نگهداری سگ در آپارتمان در ایران ممنوع است و همچنین، در منازل مسکونی اگر برای همسایه‌ها دچار مزاحمت کند، ممنوع خواهد بود. صاحب حیوان در مرحله‌ی اول با اخطار دادسرا در رفع مزاحمت، ظرف مدت 10 روز موظف است اقدام نماید و در صورت اقدام نکردن در مرتبه‌ی دوم به جزای نقدی از پانصد هزار ریال تا پنج میلیون ریال محکوم و حیوان ضبط خواهد شد و... و تمام! به عبارت دیگر باید گفت با پاک کردن صورت مسئله و ندیدن واقعیت های موجود در جامعه نمی توان امیدی برای حل موضوع سگ های خانگی داشت و با این وجود چه توقعی داریم که معضل سگ های ولگرد در مسیری درست و هدفمند و علمی و قانونی حل شود؟!