در هزاره سوم به‌سر می‌بریم
به سخنی دیگر عصر انفورماتیک و با گسترش تکنولوژی در ابعاد زندگی به ویژه رقابت
شرکت‌های سازنده گوشی و تبلت و ... وارد دنیایی پر از حاشیه شده‌ایم که خود و
فرزندانمان از آسیب‌های استفاده بیشینه از این فناوری‌های نوین در امان نیستیم.
دوستی می‌گفت: «پسرم صبح تا شب پای دستگاه است و گوشی در گوش، کم‌کم صدای اش را
نیز از یاد برده‌ام.» در همین لحظه گوشی خودش زنگ می‌زند و او گرم گفتگو می‌شود در
حالی‌که نگرانی از فرزندش را به‌کل از یاد می‌برد، حتی هم صحبت‌اش یعنی «من»!
ورود این فناوری به زندگی
روزمره مردم کاملاً امری عادی و همه‌گیر شده به‌طوریکه بسیاری از کارهای روزانه
بوسیله همین گوشی حل و فصل می‌شود و تقریباً استفاده از گوشی به امری اجتناب‌ناپذیر
تبدیل شده است. زیرا با جان و روان ما پیوند خورده است. نمی‌توان منکر آن و مانع
از دسترسی نوجوانان به آن گردید. در حالی‌که با فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی و الگو
بودن برای استفاده صحیح از آن راهکار مطمئمنی جهت کاهش آسیب و خطرات ناشی از آن
است. کارشناسان نظرات مختلفی دارند. برخی استفاده محدود از آن را مجازی می‌دانند و
عده‌ای نیز با استفاده از آن کاملاً مخالفند. عده‌ای معتقد به آزادی نوجوان در
استفاده از تلفن همراه و دستگاه‌های بازی هستند. اما علی‌رغم دیدگاه‌های مختلف در
خصوص استفاده یا عدم استفاده می‌بایستی به این نکته عنایت داشت که نسل جدید بسیاری
از برنامه‌ریزی‌ها و اطلاعات و کارهای حرفه‌ای و تحصیلی خود را به وسیله گوشی
انجام می‌دهند. در حالی‌که در بسیاری از مواقع نیز استفاده نادرست از آن می‌شود.
در این رابطه لازم است والدین و مسئولین آموزشی مراقبت لازم را در جهت استفاده
بهینه از این فناوری نوین توسط فرزندان بویژه نوجوانان بعمل آورند.
این روزها هیچ خانواده‌ای
نیست که در آن دستگاه‌های نوین وجود نداشته باشد. حتی کودک قبل از حرف زدن و راه
رفتن، با این فناوری آشنا می‌شود. در چنین وضعیتی به سختی می‌توان از یک نوجوان
خواست که از تلفن همراه (گوشی) استفاده نکند زیرا این فناوری به سرعت به شدت همه‌گیر
شده است. برخی از خانواده‌ها اقدام به سخت‌گیری‌هایی می‌کنند که در پاره‌ای مواقع
نتیجه بخش نیز می‌باشد ولی نهادینه کردن استفاده بهینه از دستگاه‌های نوین نیاز
مبرم به تأمل دو طرف دارد.
جوانی در سال اول دبیرستان
است که تقریباً همه همکلاسی‌های او گوشی آخرین مدل دارند از والدین خود می‌خواهد
که برای او هم چنین گوشی تهیه کنند. جهت نداشتن چالشی در ابتدا می‌بایستی والدین
برای این خواسته نوجوان به توافق برسند و سپس شروطی تعیین کنند مثلاً:
- بشرطی که به پیشرفت درس‌هایت
لطمه نزند.
- محتویات گوشی‌ات را مرتب
چک کنم.
- به مسئولیت‌هایت بی‌اعتنا
نشوی.
با این شروط گوشی خریده به
نوجوان تحویل داده می‌شود. در این جا مسئولیت خود والدین برای کنترل انجام شروط
بیشتر می‌شود زیرا با قصور در کنترل همه شروط لوس می‌شود. چون بسیاری از والدین
خود چنان درگیر استفاده از گوشی هستند که فرصت کنترل نوجوان خود را ندارند. ناگفته
نماند در حال حاضر در جهانی بسر می‌بریم که انسان‌ها با وجود اینکه بیشتر از قبل
به هم وابسته پیوسته شده‌اند و یک لحظه از نقطه‌ای با نقطه دیگر جهان ارتباط
برقرار می‌کنند، بسیار از هم دور شده‌اند و با ارتباط چهره به چهره یا پیام‌های
نوشته شده در گوشی از هم خبر می‌گیرند دیگر کمتر به دیدار یکدیگر می‌روند در این
برهه از زمان مسئولیت خانواده‌ها خطیرتر شده است ضمن اینکه خود نباید در دام
استفاده افراطی بیافتند برای استفاده بهینه نوجوانان خود نیز نظارت داشته باشند.
در وحله اول در صورت مشاهده
استفاده افراطی نوجوان از فناوری نوین، جای‌گزینی مناسب برای آن پیدا کنند. 1- صرف
وقت برای بردن او به باشگاه‌های ورزشی، کوه‌نوردی، دیدن مسابقات و ...
2- همراه شدن با آنها در
دیدن برنامه‌های تلویزیونی و یا بازی‌های کامپیوتری
3- بردن فرزند به کتابخانه و
خرید کتاب
4- بردن فرزند به نمایشگاه و
کنسرت
5- صرف غذا با همراه خانواده
6- بازی‌های کلامی مشاعره،
داستان‌گویی و ...
7- از فرزندتان بخواهید
کتابی را که برای او خریده‌اید برای شما حکایت کند و یا خلاصه‌نویسی نماید در این
صورت با دادن هدیه‌ای او را به این کار تشویق کنید.
ابزارها و تکنولوژی جدید علی‌رغم
جنبه‌ها و پیامدهای مثبتی که دارند ممکن است خطرات جدی نیز داشته باشند. اکنون
پدیده اعتیاد به موبایل، اینترنت، تلویزیون، فیس‌بوک و شبکه‌های اجتماعی بسیار جدی
است. باید کودکان و نوجوانان را از مخاطرات ناشی از آنها آگاه نمود و طرز استفاده
صحیح از این ابزارها را آموزش داد.