جایگاه ویژه صنایع کوچک به عنوان صنایعی که می توانند در عرصه
های اقتصادی و اجتماعی کشور تحول ایجاد کرده و در جهت توسعه، پیشرفت و گسترش عدالت،
نقش مهمی را ایفا نمایند، می بایست مورد اهمیت و توجه ویژه ای قرار گیرد.
حمایت از صنایع کوچک راهکار بسیار مطلوبی برای تقویت تولید و
ایجاد اشتغال در کشور است. بیش از 97 درصد اشتغال دنیا از طریق
صنایع خرد، کوچک و متوسط انجام می گیرد که در کشورمان نیز وضعیت به همین صورت است.
در سایر قاره های دنیا از میزان 97
درصد اشتغال در صنایع خرد، کوچک و متوسط 90 درصد آن مربوط به صنایع خرد بوده ولی
در ایران از این میزان صرفا 46 درصد آن مربوط به صنایع خرد است.
میزان صنایع بزرگ در کشور ما 2 درصد را شامل می گردد که در سایر کشورهای دنیا حدود 6 درصد بوده و این
امر نشان می دهد در کشور ما بستر رشد برای صنایع کوچک مناسب تر بوده است.
پس از انقلاب و از دهه 70 به بعد شاهد شرایط بهتری از نظر
تسهیلات و حمایت های دولت برای گسترش صنایع کوچک بوده ایم. همین امر باعث توسعه
بیشتر صنایع کوچک در کشور مان شده است. از مهمترین مزایای توسعه صنایع کوچک، ایجاد
اشتغال برای نسل های بعد و توزیع عادلانه ثروت در کشور محسوب می گردد. از دیگر
مزایای ایجادو گسترش صنایع کوچک، افزایش بهره وری، سرعت در تصمیم گیری، درآمدزایی
و ...است که در صورت حمایت و توجه جدی تر به صنایع کوچک می توان انتظار داشت که
این شرکتها به جای تکیه بر حمایتهای دولتی و دریافت یارانه، حتی بتوانند به صنایع
مالیات ده هم تبدیل شوند. اجرایی کردن خوشه های صنعتی، برقراری ارتباط بین خوشه
های صنعتی، تسهیل شرایط تبلیغات و معرفی محصولات صنایع کوچک و گماردن نمایندگانی
از صنایع کوچک در کمیته های ارزیابی بانک ها با حضور نمایندگان اتاق بازرگانی،
اتاق تعاون، اتاق اصناف و ...می تواند به تسهیل شرایط صنایع کوچک کمک ویژه ای
نماید. ازسوی دیگر ایجاد و گسترش کلینیکهای صنعتی در
استانها توسط تشکلهای خصوصی ازجمله
انجمنهای شرکتهای خدمات فنی ومهندسی استانها و با همکاری و هم افزایی نهادهای
غیردولتی و دولتی ، می تواند در ترمیم و بازسازی صنایع کوچک و متوسط موثر گردد.
لذا توجه ویژه و نگاه اثر بخش به صنایع کوچک و متوسط و فعالان
و کارآفرینان مرتبط با آن، از دیدگاههای کارشناسانه ، مورد توجه قرار گرفته وروز 21 مرداد ماه را به نام روز حمایت از صنایع
کوچک مزین کرده اند . بیست ویکم مرداد ماه؛ فرصت مغتنمی جهت به تصویر کشیدن جایگاه
واقعی صنایع کوچک و متوسط و ارج نهادن به ارزش های معنوی و اجتماعی تلاشگران در
این عرصه اقتصادی است تا با انسجام و اتحاد در راستای ارتقا و احیای صنایع کوچک و
متوسط بتوان گامی راسخ در جهت بهبود وضعیت این صنایع برداشت .
امروزه ، دغدغه های جامعه ما در جهت شناسایی شغل های کارآمد ،
مؤثر وهمراه با ایجاد اشتغال موجب گردیده تا با رویکردی نوین به صنایع کوچک
پرداخته شود . به این دلیل که تاب آوری و
انعطاف پذیری آنها بیشتر و اثر گذارتر هستند .
در
مجموع صنایع کوچک به صنایعی اطلاق می‌شود که اشتغالزایی آنها کمتر از 50 نفر باشد.
با توجه به تلاش های خصمانه دشمنان در
عرصه اقتصاد ملی، تشکیل ستاد مدیریت بحران در حوزه مسائل ارزی صنعت و برخورد
قاطعانه با اخلالگران اقتصادی می تواند امری راهگشا تلقی گردد.
مشکلات
ارزی و موانع فراروی صادرات محصولات از دیگر موضوعاتیاست که صنعتگران چشم امید به
اقدام های مسئولان در این حوزه ها دارند.
از
آنجا که بیشترین شمار صنایع کوچک در شهرک های صنعتی مستقر هستند، ، توسعه اشتغالزایی همراه با سرمایه گذاری بالا به نسبت حجم سرمایه گذاری
از ویژگی های صنایع خرد و کوچک خواهند بود ؛ در شرایطی که ایجاد واحدهای صنعتی
بزرگ نیازمند سرمایه گذاری کلان اقتصادی است ، واحدهای کوچک با سرمایه گذاری بسیار
کمتر زمینه ساز تحقق فوریتی اهداف اقتصاد مقاومتی در حوزه اشتغال است
.
با همه این تفاسیر موانع و مشکلاتی بر
سرراه صنایع کوچک و متوسط وجود دارد . فردی که به عرصه تولید وارد می‌شود، فردی با شهامت است؛ زیرا
متأسفانه فضایی که در کشور در حوزه تولید حاکم میباشد بیشتر به سمت دلالی سوق داده
شده و چندان اجازه فعالیت در تولید را نمی‌دهد
.
تعداد
زیادی از فعالان اشتغال و تولید به دلیل پشتوانه تجربی و مالی دوام آورده‌اند ؛
اما هنوز مشکلاتی باقی است و اگر ترفندهایی همچون فروش املاک را به کار نبرده اند
چه بسا تا امروز ده‌ها بار ورشکسته می شدند . : بانکها از قوانینی که شورای پول و
اعتبار کشور مصوب کرده ، تبعیت نمی‌کنند . بنا بر مستندات موجود بانکها از لحاظ نرخ سود و محاسبه نحوه پرداخت
وام در بیشتر مواقع غیرقانونی عمل می‌کنند و سود مرکب دریافت می‌کنند.
بانکها
یکی از دلایل اصلی نابودی صنایع محسوب می شوند . بنظر می رسد کلیه فعالان صنعتی معتقد به
نپرداختن سود به بانکها نیستند ، بلکه معتقدند این سود های بانکی باید متعارف و تعریف‌شده باشد
تا هم شرکتهای تولیدی و صنعتی منتفع شوند
و هم بانکها ؛ اما با آنکه سال‌هاست این حرف‌ها گفته می‌شود،این اتفاق تاکنون
نیفتاده است . چندین سال شعار حمایت از تولید سر داده می‌شود ؛ اما کمتر شاهد
حمایتی هستیم. رفع مشکلات و مصائب واحدهای
تولیدی وصنعتی به‌صورت عادی رفع نمی‌شود و مسئولان نیز گاه پاسخ روشنی به این
وضعیت نمی‌دهند و تنها به ابراز همدردی بسنده می‌کنند .
از
سوی دیگر صادرات با محدودیت‌های بسیاری مواجه است و صادرکردن محصول به برخی کشورها
با قیمت روز صورت می‌گیرد و ما نگرانیم از اینکه دولت امروز با دلار 10 هزار
تومانی کار کند و فردا ناچار شویم دلار 30
هزار تومانی بازگردانیم و این موضوع باعث نابودی واحدهای تولیدیو صنعتی می‌شود
. زمانی فروش ما
ریالی بود و برای جلوگیری از مشکلات ارزی به صورت ریالی معامله می‌کردیم؛ اما
امروزه این گزینه حذف شده است و باید به صورت دلاری معامله کنیم که با نگرانی‌هایی
که در کشورهای هدف وجود دارد، آنها حاضر نیستند با دلار متغیر ، امروز خرید کنند
و چون فعالان صادراتی متعهد هستند که در
آینده دلار را بازگردانند روند صادرات روبه افول خواهد گذاشت .
شهرکهای
صنعتی استانها با وجود ظرفیت‌های عظیمی که در اختیار دارند هم‌اکنون با ظرفیت کمی
مشغول به کار می باشند ؛ درحالی که آمار نشان می‌دهد درصورتی که صنایع کوچک در
کنار هم قرار گیرند ، صدها برابر شرکتهای بزرگ خدمات‌رسانی خواهند کرد و قادر به
جذب نیرو خواهند بود .
درصورتی
که این صنایع در کشور و استانها فعال شوند، هیچ فرد بیکاری در کشور وجود نخواهد
داشت و مسئولان باید به این موضوع در مدیریت بحران توجه کنند . درخصوص بهره بسیار وام‌های بانکی نیز باید بیان کرد : از آنجا که معتقدیم اصل گرفتن جریمه خلاف شرع
است، بدهی‌های بانکی را بدون هیچگونه تأخیری باید پرداخت نمود ؛ در این وضعیت همه
دست‌اندرکاران باید توجه داشته باشند که وقتی تولید متوقف شود، راه‌اندازی مجدد آن بسیار مشکل خواهد بود و اگر
مدیریت بحران به یاری نفس‌های آخر صنایع کوچک نیاید، این چرخه از کار می‌ایستد
.
ما
بیش از آنکه از خارج محاصره اقتصادی شده باشیم ، دچار مشکلات داخلی هستیم و نهادهای
مختلف ، ما را به یکدیگر پاس می‌دهند و با این روش نمی‌توان مشکلات را حل کرد.
اگر
امروز بر این باور هستیم که در مصاف اقتصادی با دشمنان هستیم ، باید اخلالگران و
مفسدان اقتصادی نیز در ساز وکاری شبیه شرایط جنگی محاکمه و به شدیدترین مجازات ها
محکوم شوند .
می
دانیم که شهرکهای صنعتی ، مشکلات بسیاری
از صنعتگران را مرتفع کرده است؛ اما با توجه به بحران اقتصادی کشور و تغییرات لحظه
به لحظه نرخ ارز ، حتی با وجود سرمایه‌های ثابت واحدهای تولیدی برای خرید مواد
اولیه با کمبود مواجه می‌شویم و این موضوع وضعیت شکننده و مبهمی را ایجاد می‌کند.
آشفتگی بازار باعث شده تولیدکننده و
صنعتگر نتواند پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهد و از این رو، نیازمند ثبات در حوزه
اقتصادی کشورمان هستیم.
می دانیم بسیاری از مشکلات و موانع
تولید که به بانکها و دستگاه‌های دیگر بازمی‌گردد در کارگروه تسهیل و رفع موانع
تولید استانها بررسی می‌شود و در تلاش
برای حل مشکلات صنعتگران می باشد اما در حال حاضر نوسانات ارزی و آشفتگی بازار
باعث اختلال در تهیه مواد اولیه گردیده است . امیدواریم با سازوکارهای دولت تدبیر
و امید و نیز آمدن رئیس جدید بانک مرکزی آرامش مجدد به بازار بازگردد و بحث تولید
قوت گیرد و در مسیر توسعه حرکت کند .
درباره
نرخ بهره بانکها و نیز تسهیلاتی که ارائه می‌دهندبایدافزود که بانکها می‌گویند
منابع ما آنقدر نیست که بتوانیم تسهیلاتی بیش از این در اختیار بخش تولید قرار
دهیم و گرچه سود می‌گیرند اما مدل بانکداری ما در سراسر کشور به همین شیوه است در
این شرایط ، برخی صنعتگران به دلیل بهره زیاد وام‌ها در بازگرداندن اقساط وام دچار
مشکل شده‌اند . همچنین مشوق‌های 50 تا 90
درصدی برای واحدهای مستقر در شهرکهای صنعتی و نواحی صنعتی و به منظور حمایت از تولید کالای ایرانی در نظر
گرفته شده است. شرکت شهرکهای صنعتی تسهیلاتی را برای سرمایه‌گذاران در این شهرک‌ها
درنظر گرفته است . از جمله این تسهیلات کاهش نقدینگی قراردادها از 30 درصد به پنج
درصد و نیز افزایش تعداد اقساط از 30 ماه به 45 ماه بوده است تا کارفرمایان
بتوانند با آسودگی خاطر به ساخت و ساز و راه اندازی خط تولید بپردازند.
بنظر
می رسد چنین سیاستهای کاری باعث شده است واگذاری اراضی ، نرخ رشدی دو برابری داشته
باشد و سرمایه‌گذاران و مردم بیش از پیش وارد عمل شوند. با وجود مشکلات موجود، پارسال افزون بر 56 واحدهای
نیمه‌فعال و راکد به چرخه تولید بازگشته اند و مشکلات تعداد زیادی از واحدهای تولیدی و صنعتی در کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید استانها
مرتفع شده است.
پارسال
270 میلیارد تومان از صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری کوچک برای‌سرمایه گذاران صنایع
کوچک که کسری وثیقه داشتند، تأمین شده است . امیدواریم با حمایت‌هایی که از شرکتهای
دانش‌بنیان با فناوری‌های نوین صورت می‌گیرد، فعالیت‌های صنعتی درکشورمان افزایش
یابد. بایستی بر تعداد مشاورین در مراکز
کسب و کارهای شهرکهای صنعتی افزوده گردد تا واحدهای صنعتی مشاوره مستمر دهند و
موضوع پیوند دانشگاه و صنعت به صورت عملی با این فعالیت‌ها در ساختمان فناوری شهرکهای
صنعتی نمایان شده و حتی فراتر از آن، اختراعات و اکتشافات دانشگاه نیز در کارخانه‌ها
به تولید انبوه می‌رسد. بخشی از مسائل ما به اقتصاد کشور، بخشی
به صادرات واردات و روابط ما با دیگر کشورها و بخشی نیز به بحث‌های منطقه‌ای و
فرامنطقه‌ای باز می‌گردد و در این میان توجه به موضوع اقتصاد مقاومتی بسیار مهم
است.
جنگ
اقتصادی مانند جنگ تن به تن است و سربازانش تولیدکنندگان و صنعتگران هستند که هشت
سال دشوار و 30 سال تحریمی را تحمل کرده‌اند که هر کشور توسعه‌یافته‌ای نمی‌توانست
آن را تحمل کند و هم‌اکنون نیز با امید و تلاش دوچندان مشکلات فرارو را پشت سر گذاشته
اند . باتوجه به آنچه که گفتیم باید اشاره نماییم که واحدهای
صنعتی کوچک ، توان تولید به اندازه واحدهای صنعتی بزرگ را ندارند . صنایع کوچک و
متوسط آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به صنایع بزرگ دارند . تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی و
صنعتی کوچک و متوسط از بازار داخلی و خارجی و ایجاد بازار نهایی برای محصولات آنها
ازجمله اقداماتی است که در راستای حمایت از واحدهای صنعتی کوچک و متوسط از سوی
وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می‌شود . واحدهای
صنعتی کوچک و متوسط در شرایط بحران اقتصادی و تحریم با مشکلات مالی و تامین منابع
مالی مواجه شده اند و همین امر موجب شده تا آنها با بدهی‌های معوق مواجه شوند. بانکها
حاضر نیستند در مسیر حمایت از صنایع کوچک به فعالان این حوزه کمک کنند
هرچند قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر،
زمینه‌های بهبود فضای کسب‌وکار را فراهم نموده ولی باید منتظرتغییرات نوین و نگاههای
جدیدتری در این عرصه بود.