پایگاه خبری صدای زنجان- وقتی صحبت از اشتغال‌آفرینی به میان می‌آید، همواره پای «پارک‌های علم و فناوری» و «شرکت‌های دانش‌بینان» به وسط کشیده می‌شود. اما این موضوع که در این دوران شرکت‌های دانش‌بینان با چه مشکلاتی روبه‌رو هستند، مساله‌ای است که مبحث اشتغال‌آفرینی را هدف قرار می‌دهد. موضوعی که رامین محمدی، مدیر عامل توسعه راهکارهای هوشمند به آن می‌پردازد و از معیوب بودن اکوسیستم کارآفرینی استان سخن به میان می آورد.

محمدی در این رابطه با اشاره به اینکه پارک‌های علم و فناوری استان زنجان تنها یکی از بخش‌های اکوسیستم کارآفرینی استان زنجان محسوب می‌شوند، می‌گوید: اگر کارآفرینی در زنجان را به دو بخش تقسیم کنیم، شاهد هستیم که یک سری از کارآفرینی‌ها در زمینه کسب و کارهای سنتی هستند و بیشتر معطوف به کارخانجات صنعتی می‌شوند که روی سخن من مربوط به این نوع کارآفرینی‌ها نیست، اما بخش دیگری از این اشتغال‌آفرینی مربوط به شرکت‌های تازه بنیان بخش فناوری اطلاعات هست که شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها را شامل هست.

اکوسیستم کارآفرینی استان زنجان شکل نگرفته است

وی ادامه می‌دهد: اکوسیستم کارآفرینی استان زنجان در مقایسه با اکوسیستم‌های دیگر مثل تهران اصلا شکل نگرفته است و تصمیم‌گیری‌ها و استراتژی‌هایی که در این زمینه در استان زنجان وجود دارد؛ (چه در حوزه تصمیم‌گیری و چه در حوزه شناختی و حمایت‌هایی که باید جذب شود) اصلا صورت نگرفته است و یا کمرنگ پرداخته شده و همین موضوع باعث شده است که فعالیت‌هایی که انجام می‌شود در چرخه مستهلکی قرار گیرد، به طوری که همان اندک فعالیت‌هایی که انجام می‌شود، اصلا موفق نیستند چرا که در این زمینه هنوز پازل‌ها درست در کنار هم قرار نگرفته‌اند و اکوسیستم کارآفرینی استان شکل نگرفته است.

به گفته محمدی؛ برای شکل‌گیری این اکوسیستم بایستی همه ارگان‌ها و بخش‌ها در کنار هم قرار گیرند و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و مجموعه استانداری و فرمانداری و اتاق بازرگانی و شهرک‌های صنعتی به یک هم‌افزایی برسند که در حال حاضر این هم افزایی بین بخش‌ها وجود ندارد و این ارگان‌ها به نقطه مشترکی فکر نمی‌کنند و تصمیم‌گیری‌های کلان در استان اتفاق نمی‌افتد.

وی در این رابطه می‌افزاید: در چنین شرایطی این موضوع که پارک‌های علم و فناوری در استان درست عمل می‌کنند یا خیر؛ و به طور کلی چه نمره‌ای می‌توان برای این ارگان در نظر گرفت، چندان اهمیت پیدا نمی‌کند و آن‌چنان معنا نمی‌یابد چرا که ما اگر به پارک و فعالیت‌هایش در زمینه اشتغال‌زایی نمره قابل قبولی بدهیم، باز این پارک دارد در اکوسیستم معیوبی فعالیت می‌کند که کارایی چندانی ندارد.

وی با اشاره به اینکه عمده‌ترین مشکلی که جوانان تحصیل کرده‌ و به دنبال اشتغال آفرینی در استان هستند، جذب سرمایه است، اظهار می‌کند: جذب سرمایه باید در استان صورت بگیرد تا ایده آن‌ها در استان اجرایی شود و به یک کسب و کار جا افتاده تبدیل شود در حالی که این اتفاق در استان نمی‌افتد و «آسان پرداخت» که یک اصالت زنجانی دارد، به خارج از استان می‌رود و سرمایه‌گذاری و رشد و سود حاصل از آن در استان دیگری اتفاق می‌افتد.

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان خاطرنشان می‌کند: این موضوع که بنیان‌گذاران یک شرکتی زنجانی باشند، دلیل نمی‌شود که این استارتاپ زنجانی باشد. ما اصلا اکوسیستمی در استان پیاده نکردیم که بخواهد در استان به بهره‌وری برسد ولی این موضوع در شهرهای دیگر دارد اتفاق می‌افتد و مسئولان استانی زمینه‌ها را برای این موضوع فراهم کردند و باعث شکل گیری استارتاپ‌های موفق شده‌اند.

محمدی می‌افزاید: وقتی زیرساخت‌ها در استان فراهم نباشد و مدیران مسئول به دنبال برنامه‌ریزی در این زمینه نباشند، در چنین شرایطی پارک علم و فناوری تبدیل به مرکزی می‌شود که تنها فضای استقرار در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار می‌دهد و در برخی مواقع نیز مساله تسهیل‌گری در قراردادهای کسب و کارها را به عهده می‌گیرد.

پارک‌های علم و فناوری زیرساخت‌های خوبی ندارند

در ادامه ابوذر کلانتری، مدیر مسئول شرکت آرین نوین با اشاره به اینکه پارک‌های علم و فناوری در سطح کشور و در استان زنجان اصولا زیرساخت‌های خوبی ندارند، می‌گوید: پارک‌های علم و فناوری بایستی 25 تا 26 اقدام را انجام دهند تا یک استارت‌آپ را تحت حمایت قرار بدهند و این اقدامات شامل مشاوره‌ها و مسائل مالی و بحث‌های کسب و کار و حقوقی تا بحث‌های صادراتی و مجوزهای مرتبط با آن هستند که متاسفانه پارک‌ها چنین زیرساخت‌هایی را عمدتا ندارند.

وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر پارک‌های علم و فناوری سه موضوع را برای کمک به شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر گرفته‌اند که یکی از آن‌ها زمین و فضای استقرار شرکت‌های دانش‌بینان و موارد دیگر شامل تسهیلات و آموزش‎ها است که متاسفانه در حوزه آموزش‌های کسب و کار بسیار ضعیف عمل می‌کنیم و شاید دلیلش این باشد که پارک‌های علم وفناوری با یک نگاه دولتی دانشگاهی شکل گرفته‌اند تا یک نگاه کسب و کاری.

آموزش‌های مقدماتی درپارک‌ها به کار شرکت‌ها نمی‌آید

به گفته کلانتری، دوره‌هایی که در پارک‌های علم و فناوری برگزار می‌شود، معمولا دوره‌های مقدماتی هستند و اکثرا به کار نفرات می‌آید تا به کار شرکت‌ها و تیم‌های شکل گرفته در حالی‎که دوره‌های حرفه‌ای‌تری باید در پارکها برگزار شود.

مدیر مسئول این شرکت دانش‌بنیان، خاطرنشان می‌کند:  به طور کلی در ادبیات استارتاپی ایران، ایرادی که وجود دارد، این است که نگاه استارتاپی به افراد جدیدی است که به این حوزه ورود می‌کنند نه به یک ایده و کسب و کار تازه! و کاری ندارند که یک شرکت قدیمی یک ایده تازه را دنبال کند، در حالی که استارتاپ یک ایده است و شخص یا شرکت نیست و این تعریف غلطی است.

بودجه را به آدم‌ها و شرکت‌های جدید اختصاص می‌دهند نه ایده جدید!

وی در این رابطه ادامه می‌دهد: همین موضوع باعث می‌شود که وقتی می‌خواهند کسی را حمایت کنند، بودجه را به آدم‌ها و شرکت‌های جدید اختصاص بدهند نه ایده جدید! در حالی که شرکت‌های قدیمی که ایده جدیدی دارند دیگر نیازی به شرکت سازی ندارند و به دنبال ایده جدید هستند و احتمال موفقیت بالاتری دارند.

کلانتری می‌افزاید: در حوزه تسهیلات نیز پارک‌ها به دلیل اینکه منابع محدودی دارند، تنها می‌توانند به میزان منابع، افراد و شرکت‌ها را حمایت کنند. ضمن اینکه صندوق نو‌آوری از زمانی که راه‌اندازی شده است، بیشتر از پارک علم و فناوری در این زمینه به شرکت‌های دانش‌بنیان کمک می‌کند و تسهیلات و مشاوره‌های بهتری به شرکت دانش‌بنیان می‌دهد، منتهی در زمینه‌ای که صندوق نمی‌تواند کمک کند، فضای استقرار است که در این زمینه نیز برخی از پارک‌های از پارک‌های علم و فناوری سطح کشور خوب عمل می‌کنند و برخی از پارک‌ها مثل پارک علم و فناوری استان زنجان نیز به دلیل نوپا بودن، حتی خود محل استقرار ندارد؛ چه برسد به این که بتواند برای سایر شرکت‌های دانش‌بنیان مکان استقرار فراهم کند. ضمن اینکه شرکت خود من به عنوان یک شرکت دانش بنیان هنوز که هنوز است نتوانسته است در پارک استقرار یابد و ما همیشه خارج از پارک علم و فناوری دفتر داشتیم.

به گفته مدیر مسئول این شرکت دانش‌بنیان دولت هزینه‌های کلانی را در جهت اشتغال‌زایی جوانان هزینه می‌کند به طوری که شاهد هستیم دولت به ازای هر اشتغالزایی مستقیم حدود 2 تا 2.5 میلیارد هزینه می‌کند در حالیکه اگر این هزینه را در شرکت‌های دانش‌بنیان هزینه کند، مسلما سرعت اشتغالزایی افزایش خواهد یافت، این در حالی است که وام اشتغال‌آفرینی شرکت‌های دانش بنیان را 30 میلیون تومان قرار داده است.

فضای استقرار می‌تواند به کمک شرکت‌های دانش‌بینان بیاید

کلانتری با بیان اینکه دولت هنوز فکری به حال واگذاری زمین به شرکت‌های دانش بنیان نکرده است، ادامه می‌دهد: فضای استقرار می‌تواند به کمک شرکت‌های دانش‌بینان بیاید، ضمن اینکه اساتید دانشگاه‌ها را معمولا دانشگاه‌ها در پارک علم و فناوری خود فضای استقرار می‌دهند و آنهایی هم که از بیرون از دانشگاه‌ها هستند، سرگردان هستند‌ تا یک اتفاقاتی در این زمینه بیفتد‌.

کلانتری با اشاره به اینکه در حال کلی فضای پارک‌ها، مخصوصا برای جوانان فضای بدی نیست، می‌گوید: منتهی به نظر می‌رسد فضای پارک‌ها برای اشتغالزایی پایدار و توسعه اقتصادی بعید میدانم بتوانند کاری از پیش ببرند.

هیچ مکانی برای استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان وجود ندارد

در ادامه رضا بطحائی، مدیر مسئول شرکت سرو پارسیان با اشاره به اینکه در استان هیچ مکانی برای استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان وجود ندارد، می‌گوید: ادارات دیگر زمین و ساختمان خالی دارند اما هیچ زمین و یا ساختمانی برای پارک علم و فناوری تعلق نمی‌گیرد. مسئولین استانی زمانی که وزیر و سفیر و غیره می‌آیند ما را دعوت می‌کنند و از ما می‌خواهند که حرف بزنیم اما خود کاری در این زمینه نمی‌کنند. این در حالی است که ظرفیت پارک فعلی پر شده است و هیچ زمینی وجود ندارد تا پارک به شرکت‌های جدیدی که وارد می‌شوند زمین و محل استقراری بدهد.

نادیده گرفتن شرکتهای دانش‌بینان

وی با اشاره به اینکه سایر دستگاه و ادارات نیز جوی که در سطح کشور جاری و ساری است رعایت نمی‌کنند و به طور کلی جوی در استان حاکم است که به پارک علم و فناوی و فعالان آن هیچ توجهی ندارند، اظهار می‌کند: اکنون در پارک نزدیک به 100 شرکت فعالیت دارند و شاید هر کدام فروش چند میلیارد تومانی نیز داشته باشند اما در استان هنوز به آن توجه نمی‌شوند.

به گفته بطحائی، قوانین سفت و سخت تامین اجتماعی و سایر ادارات استانی ضربه‌ای به فعالیت شرکت‌های دانش بنیان می‌زند تا این شرکت‌ها تمام تلاش خود را می‌کنند که از استان زنجان بروند، چنانچه که 2 سوم درآمد مالیاتی استان را شرکت استارتاپی «آپ» می‌داد اما با توجه به قوانین سفت و سخت و فشارهایی که به این شرکت دانش‌بنیان وارد کردند، این شرکت از زنجان رفت.

پارک علم و فناوری‌های واقع در دانشگاه‌ها تبدیل به یک حیاط خلوتی برای دانشگاهیان شده

وی خاطرنشان می‌کند: بودجه‌ای که به پارک‌های علم و فناوری واقع در دانشگاه‌ها تخصیص می‌یابد، صرف دانشگاه و فعالیت دانشگاهی می‌شود تا اینکه صرف شرکتهای دانش بنیان! و در واقع پارک علم و فناوری‌های واقع در دانشگاه‌ها تبدیل به یک حیاط خلوتی برای دانشگاهیان شده چرا که مراکز دانشگاهی اکنون بودجه‌ خوبی دریافت نمی‌کنند اما برای شرکتهای دانش بنیان بودجه خوبی تخصیص می‌یابد.

بانک‌های استان شرکتهای دانش‌بنیان را حمایت چندانی نمی‌کنند

بطحائی با اشاره به اینکه بانک‌های استان نیز شرکت‌های دانش‌بنیان را حمایت چندانی نمی‌کنند، اظهار می‌کند: وقتی به بانکی مراجعه می‌کنید، با بهانه‌هایی مثل اینکه «شرکتهای آی.تی سرمایه‌ای ندارند و از همین جهت نمی‌توان بودجه‌ای را به آنها اختصاص داد»، روبه‌رو می‌شوید چرا این موضوع در استان تعریف نشده است که سرمایه شرکت‌هایی مثل «اسنپ» و یا «علی بابا» تنها محدود به سایت و اپلیکیشن آنها است و سرمایه‌ای، خارج از آن ندارند. در حالی که برای تخصیص وام به یک شرکت دانش بنیان این سرمایه فیزیکی ملاک است.

قوانین به روز نشده

وی با اشاره به اینکه بزرگترین مشکل شرکت‌های دانش بنیان پارک علم و فناوری نیست بلکه سایر ادارت مستقر در سطح استان است، اظهار می‌کند: ما از ادارات انتظار حمایت نداریم بلکه انتظار داریم که حداقل قوانین را در این زمینه به روز کرده باشند اکنون قانون «ایران نوآور»، شرکتهای دانش بنیان را معاف مالیاتی معرفی می کند اما ما در اداره مالیات و بیمه تامین اجتماعی دچار مشکل می‌شویم چرا که هیچ ارگانی متولی ما نیست.

بطحائی با اشاره به اینکه اکنون وزرات علوم بودجه «کارخانه نوآوری» را که در حدود 50 میلیارد تومان است را به استان‌ها می‌دهد، اظهار می‌کند: این بودجه برای استان اختصاص یافته است اما استان زنجان چون فضا ندارد، نمی‌تواند این بودجه را دریافت کند این در حالی است که استان‌هایی مثل مشهد، قزوین و تهران این کارخانه را افتتاح کردند اما استان زنجان هنوز اندر خم یک کوچه است.

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان، می‌افزاید: شرکت‌های دانش‌بنیان در لبه مرز تکنولوژی حرکت می‌کنند، این در حالی که کارمندان ادارات با قانون 40 سال پیش در حال فعالیت هستند و هیچ کدام از این دستگاه‌ها نمی‌توانند نوآوری لازم را به دست بیاورند و به طور کلی برخی از مسائل در قوانین ادارات پیش‌بینی نشده است و این برای شرکت‌های دانش‌بنیان مشکل‌آفرین است. ضمن اینکه شاهد هستیم متاسفانه کارشناسان ادارات دانش کافی و اطلاعات به‌روزی ندارند تا پیشنهادات شرکتهای دانش‌بنیان را مطالعه کنند و از این جهت یک پینهاد و یا پرونده بارها و بارها در ادارات می‌چرخد و در آخر نتیجه‌ای نمی‌گیرد.

در ادامه این گزارش جهت بررسی مشکلات مطرح شده از سوی برخی شرکت‌های مستقر در پارک علم و فناوری استان، با «داود مرادخانی»، رئیس پارک زنجان تماس گرفته شد که ایشان پاسخ به این مشکلات را منوط به انتشار عملکرد دوران حضور خود در پارک علم و فناوری استان کردند که با توجه به سیاست‌های گروه رسانه‌ای صدای زنجان که همواره در پی پیگری مشکلات در حوزه‌های مختلف بوده و در این مسیر هیچ شرطی را نپذیرفته است، امکان اجابت خواسته غیر کارشناسی رئیس پارک علم و فناوری استان نبود و ایشان نیز پاسخی برای مشکلات پارک ارائه نکردند. 

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میرعیسی‌خانی