زهره میرعیسی‌خانی- قیمت دلار که بالا رفت سکته قلبی خفیفی کرد، شرکت دانش‌بنیان خود را تازه راه انداخته بود و با افزایش قیمت دلار، شرکت دچار نوسانات مالی زیادی شد. دلار که به مرز 13 هزار تومان رسید، دستگاهی را که بنا بود تا ماه آینده بخرد تا دو سه برابر افزایش قیمت یافت و دیگر حتی خوابش را هم نمی‌دید که بتواند برای خرید این دستگاه اقدام کند. پیش از این نیز تحریم‌ها به نوبه خود مشکلاتی را برای شرکتش ایجاد کرده بود. تمام سرمایه‌اش را صرف این کار کرده بود و حالا در آستانه ورشکستگی به این فکر می‌کرد که باید چه کار کند تا بتواند از این مهلکه جان سالم به در ببرد؟

به گزارش صدای زنجان، با گسترش روزافزون فناوری، اقتصاد جهانی نیز رویکرد خود را از اقتصاد سنتی به سمت اقتصاد دانش‌بنیان با پایه علم و فناوری سوق می‌دهد.
سودآوری بالای شرکت‌های فعال در حوزه دانش بنیان در کشورهای پیشرو مانند آمریکا و ژاپن باعث شده است تا در کشور ما نیز موضوع شرکت‌های دانش‌بنیان و اقتصاد دانش‌بنیان بیش از پیش پررنگ‌تر شود.

از همین رو با وجود حرکت کشور به سمت توسعه فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان انتظار می‌رود حمایت‌ها و پشتیبانی از این شرکت‌ها مد نظر مسئولان امر قرار گیرد چرا که با توجه به افزایش قیمت دلار در ماه‌های اخیر، فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان هم دچار مشکل و نوسان شده است، افزایش بی‌رویه قیمت دلار مشکلات زیادی را برای تمام بازرگانان به‌وجود آورده است اما در این میان شرکت‌های دانش‌بنیان ضرر بیشتری کرده‌اند زیرا ماده اولیه محصول آن‌ها وابسته به این مشکل است و با آن رابطه مستقیمی دارد.

 در این خصوص مدیر عامل یک شرکت دانش بنیان با اشاره به اینکه نوسانات ارزی برای شرکت‌های دانش‌بنیان دو سناریو را رقم می‌زند، می‌گوید: یکی از رویکردهایی که شرکت‌های دانش‌بنیان در مقابل این نوسانات باید اتخاذ کنند این است که باید زمینه‌ای را ایجاد کند که خود را بیش از بیش عرضه کند و شرایطی را برای دوام و ماندگاری خود در این شرایط فراهم کند.

ابراهیم احمدی اظهار می‌کند: سناریوی دیگری که این مهم ایجاد کننده آن است، این است که نوسانات ارزی در خروجی این شرکت‌ها به شدت تاثیرگذار است و با توجه به اینکه مشکلاتی را در زمینه فراهم آوردن مواد اولیه این شرکت‌ها ایجاد می‌کند، زمینه را برای قطع و یا کاهش خروجی این شرکت‌ها موجب می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: از طرفی با توجه به اینکه نوسانات ارزی در قیمت دستگاه‌های مورد نیاز نیز تاثیرگذار است و گاها قیمت‌ها را تا دو و یا سه برابر افزایش می‌دهد، این شرکت‌ها را در تامین دستگاه‌های مورد نیاز و یا قطعاتی که برای برطرف کردن دستگاه‌های مورد استفاده دچار مشکل می‌کند.

احمدی می‌افزاید: این مشکلات باعث می‌شود که محصولات تولیدی این شرکت‌ها غالبا با قیمت بالایی به دست مشتریان برسد و با توجه به اینکه همواره یک رقابتی بین محصولات این شرکت‌های دانش بنیان با شرکت‌های خارجی وجود دارد، مشکلاتی را در این زمینه ایجاد می‌کند و از همین رو باید همواره برای رقابت با این شرکت‌های خارجی یک امتیازاتی را به خریدارداد.

مدیر عامل یک شرکت دانش‌بنیان اظهار می‌کند: شرکت‌های دانش‌بنیان همواره در رقابت با شرکت‌هایی هستند که برند هستند و اعتبار بالایی دارند، هر چند ممکن است خدماتی که این شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه می‌دهند به لحاظ اینکه کار تخصصی ارائه می‌دهند از خدماتی که این شرکت‌های برند ارائه می‌دهند بهتر باشد، اما مشهور بودن آنها موجب می‌شود که گاها مسئولین ما با پرداخت هزینه میلیاردی به این شرکت‌ها که بیشتر خارجی هستند، خدمات خود را دریافت کنند.

وی با اشاره به اینکه متاسفانه نوسانات ارزی بازار، فشار زیادی را روی دوش تولید گذاشته است و بار مضاعفی را برای شرکت‌های دانش‌بنیان داشته است، به ارائه راه حل می‌پردازد و خاطرنشان می‌کند: به لحاظ قانونی شاید نتوان راه حل قانع کننده‌ای برای حل این مشکلات ارائه کرد اما می‌توان با جلب اعتماد مردم از طریق فرهنگ‌سازی زمینه را برای عملکرد بهتر این شرکت‌ها مهیا کرد چرا که با روی آوردن مردم به سمت مصرف کالای داخلی بسیاری از مشکلات در این زمینه برطرف خواهد شد.

احمدی می‌افزاید: نگاه مصرف‌کننده بر قوانین موجود ارجحیت دارد و از همین رو به نظر می‌رسد با مد نظر گرفتن پتانسیل‌های داخلی و در الویت قرار دادن آن‌ها می‌توان بر بسیاری از مشکلات فایق آمد.

شایان ذکر است، حجم زیادی از محصولات تولید شده در شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی با کالاهای تولید شده در برابر سطح بین‌المللی کیفیت قابل قبول و حتی بهتری دارند که به جای افتخار به این مسئله، سیاست‌های نادرستی وارد کار می‌شود که از پایه شرکت‌ها را نابود می‌کند.

متاسفانه برخی شرکت‌های داخلی با سیاست قلع و قمع کردن رقیب خود وارد کارزار می‌شوند. البته این مساله تا حدودی در بازار داخلی حل شده و حالا شرکت‌های خارجی که توانمندی ساخته‌های ایرانی را حس کردند، اقدام به دامپینگ می‌کنند.

در ادامه وحید سلطانی، مدیر عامل یک شرکت دانش‌بنیان با اشاره به اینکه افزایش نرخ ارز در فرآیند تولیدی شرکت‌های دانش‌بنیان بی‌تاثیر نبوده است، می‌گوید: این فرآیند یک اتفاق کلی است و در همه حوزه‌های تولیدی تاثیر منفی داشته است.

وی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه ماهیت تهیه یک سری از مواد اولیه مبتنی بر واردات است، تحریم‌ها مشکلاتی که به وجود می‌آورد باعث افزایش قیمت تولیدی می‌شوند و همین مشکل‌زا است چرا که عمده قیمت تمام شده، بالا است و نمی‌تواند جایگزین محصولات خارجی که قیمت تمام شده پایین‌تری دارند، شوند.

مدیر عامل این شرکت دانش‌بنیان اظهار می‌کند: یک فرهنگ رایجی که در کشور وجود دارد این است که اغلب مردم بر این باورند که کالای وارداتی امتحانش را پس داده و کیفیت بهتری دارد که این چندان درست به نظر نمی‌رسد کمااینکه در این زمینه نیز برای تولید‌کنندگان داخلی مشکل ایجاد می‌کند.

سلطانی می‌افزاید: شرکت‌های دانش‌بنیان تمام تلاش خود را مبنی بر اینکه تمام نکات ریز و درشت را مدنظر بگیرند تا یک کالای قابل رقابت عرضه کنند را انجام می‌دهند با این وجود گاها این شرایط و مشکلات به بقای این شرکت‌ها لطمه می‌زند.

وی با اشاره به اینکه کیفیت یک طرف ماجرا قرار دارد و قیمت در طرف دیگر، گفت: همواره در تلاش هستیم که قیمت تمام شده کالای تولیدی با قیمت کالای خارجی تفاوت چندانی نداشته باشد و یا کمتر باشد، اما مشکل این است که با این شرایط و این بحران‌ها نمی‌توانیم و در این روند با چالش بزرگی روبه رو هستیم که به نظر می‌رسد اگر دولت توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشد و سیاست‌های کلان در این زمینه را تغییر بدهد، بهتر بتوان با این مشکل کنار آمد.

مدیر عامل این شرکت دانش‌بنیان خاطرنشان می‌کند: وجود این مسائل علیرغم اینکه مشکلات متعددی را سبب می‌شود، فرصتی است تا شرکت‌های دانش‌بنیان خود را بیشتر نشان بدهند و زمینه را برای صادرات محصولات خود به کشور‌های همسایه فراهم کنند ضمن اینکه این شرکت‌ها باید به دنبال بهبود کیفیت و پرورش نیروی متخصص و توسعه تولیدات خود باشند تا از این رهگذر بتوانند عملکرد بهتری داشته باشند.

ماهیت شرکت‌های دانش بنیان اینگونه است که راهی را بروند که ضربه تحریم‌ها به بدنه بخش‌های گوناگون کشور را جبران سازد. شرکت‌های دانش‌بنیان با سیاست تحریم‌ها درگیر نمی‌شوند و به سراغ ساخت محصولاتی می‌رود که دولت و قسمت‌های تولیدی مختلف کشور را بی‌نیاز از محصولات و فناوری‌های تحریم شده کنند. افق روشن شرکت‌های دانش‌بنیان نه تنها تخریب تحریم‌ها بلکه صادرکننده محصولات به کشورهای منطقه است.

در ادامه رئیس پارک علم و فناوری استان زنجان با اشاره به اینکه پارک علم و فناوری تولیدکننده واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان است، می‌گوید: برای اینکه صنعت دانش‌بنیان در منطقه‌ای توسعه یابد، در وهله اول باید پارک علم و فناوری آن نقطه توسعه یابد و در این خصوص می‌توان اذعان داشت که پارک علم و فناوری در شهر زنجان  از سایر شهرها عقب مانده است و دیر وارد کار شد اما با تولد این مرکز نفس تازه‌ای در حوزه کارآفرینی استان و راه اندازی کسب و کار و تولید شرکت‌های دانش‌بنیان دمیده شد.

داوود مرادخانی اظهار می‌کند: در حال حاضر در این پارک دوره‌های راه‌اندازی کسب و کار و اینکه چگونه کسب و کار خود را، راه بیندازیم برگزار می‌کند تا به جوانان و کارآفرینان آموزش ایده‌پردازی هدایت‌کنندگی اقتصادی بدهیم تا در مسیر تولید ضربه نخورند.

این مسئول می‌افزاید: وقتی صجبت از شرکت‌های دانش بنیان می‌شود باید توجه داشته باشیم که شرکت‌های دانش‌‌بنیان شرکت‌هایی هستند که دانش و علم به دست آمده و موجود را به ثروت تبدیل می‌کنند. از طرفی این شرکت‌ها باید توجه داشته باشند که دانش به اختیار گرفته شده باید بومی باشد و چون مبنای این داستان دانش بومی است، باعث ماندگاری این شرکت‌ها و ایستادگی در برابر مشکلات می‌شود.

رئیس پارک علم و فناوری استان زنجان خاطرنشان می‌کند: تجارت دانش‌بنیان انعطاف‌پذیر است و باید در مقابل مشکلات انعطاف نشان بدهد و وابسته به ارز و تحریم‌ها نباشد و با کمترین نوسانی دچار مشکل نشود.

وی ادامه می‌دهد: این شرکت‌ها باید بتوانند با دانش بومی کشور نه تنها بازار کشور را توسعه بدهند بلکه زمینه را برای توسعه صادرات و عبور از تحریم‌ها مهیا کنند چرا که اگر این شرکت‌ها بتوانند محصولی تولید کنند که دنیا نیازمند آن باشد مطمئنا شرکت‌های خارجی برای دستیابی به این محصول توجهی به تحریم‌ها نخواهند داشت.

مرداخانی با اشاره به اینکه وجود این تحریم مخل بسیاری از فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان است و منکر این نیستیم، تصریح می‌کند: باید به این تحریم‌ها به عنوان یک فرصت نگاه شود و جوانان و دانشگاهیان در برخورد با این مسئله به خود بیایند و در بخش‌هایی که به سایر کشورها وابستگی بی‌موردی داریم را بررسی کنند و در برطرف کردن این وابستگی بکوشند.

این مسئول اظهار می‌کند: تحریم‌ها فرصتی است‌ تا بر روی کیفیت کالای داخلی تمرکز کنیم و با کیفیتی این کالاها را ارائه دهیم که رضایت مردم را ایجاد کند، ضمن اینکه این موضوع خود در دراز مدت مزیت‌های دیگری برای تولیدکنندگان خواهد داشت. همچنین باید بهره‌وری و راندمان کاری را افزایش بدهیم و بیشترین محصول را با کمترین قیمت تولید کنیم تا بتوانیم محصول تولید شده را با محصول شرکت‌های خارجی وارد عرصه رقابت کنیم.

با وجود تمام مشکلات در این زمینه از قبیل تحریم‎ها، قیمت بالای مواد اولیه تولیدی که بیشتر از خارج از کشور تهیه می‌شود، قیمت تمام شده بالای کالاهای تولیدی این شرکت‌ها، نوسانات ارزی و فرهنگ نادرست مردم در قبال کالاهای داخلی و غیره مشکلات زیادی در پیش‌روی شرکت‌های دانش‌بنیان باشد ولی همانگونه که شرایط سخت آدمی را می‌سازد، شرایط نابسامان نیز باعث ساخته شدن شرکت‌های دانش بنیان قدرتمندتری می‌شود.

این شرکت‌ها باید بتوانند در شرایط نابسامان موجود زمینه را برای فعالیت خود به وجود آورند و تخصصی را که مبتنی بر دانش است به کار بگیرند و تحریم‌های موجود را دور بزنند و همچنان استوار به مسیر خود ادامه بدهند چرا که شرکت‌های مطرح بسیار در سطح جهان همواره از دل شرایط بد اقتصادی و مشکلات رشد کرده‌اند و توانستند وارد عرصه رقابتی شوند.

از همین رو علاوه بر اینکه انتظار می‌‎رود تا این شرکت‌ها در این شرایط نابسامان به مسیر خود، با قدرت تمام ادامه می‌دهند، انتظار می‌رود تا مردم با گوشه نگاهی به کالاهای داخلی زمینه را برای حمایت از این شرکت‌ها و از سوی دیگر اشتغال جوانان بیشتری در سطح جامعه فراهم آورند.

#شرکت‌های دانش‌بنیان، پارک علم و فناوری زنجان