چهل در ادبیات و فرهنگ دینی ما
عدد مقدسی است. می‌گویند پیامبران الهی در چهل‌سالگی مبعوث شده‌اند و رشد انسان در
چهل‌سالگی به کمال می‌رسد. چهل عدد پختگی و تکامل است.
جشنواره فیلم فجر امسال چهل‌سالگی
خود را جشن گرفت. دوره‌ای که قرار بود ماحصل تجربه چهل‌ساله و تکاملش را به رخ
بکشد که البته این‌گونه نشد.
این جشنواره از سال ۱۳۶۱ بانام
«میلاد» پایه‌گذاری و از دوره دوم در سال ۱۳۶۲ با عنوان «فجر»، سال‌تحویل سینمای ایران
نام‌گذاری شد.
به‌تدریج در دهه‌های ۶۰، ۷۰
و۸۰ با تولید و عرضه آثار فاخر، دارای اعتبار بین‌المللی و کانون توجه سینماگران و
جشنواره‌های معتبر جهانی شد، ولی متأسفانه
به‌مرور این محبوبیت و اعتبار را بخصوص در
دهه ۹۰ از دست داد.
اینکه دلایل مختلف این موضوع
چه بوده، نیاز به یک آسیب‌شناسی اساسی دارد، اما از مهم‌ترین علل کاهش این محبوبیت
چه در خارج از مرزها و چه در بین سینماگران داخلی، می‌توان به تغییرات مداوم در سیاست‌گذاری
و نداشتن ثبات در برنامه‌ریزی و اجرا دانست.
سال‌هاست این جشنواره هنری، سیاست
زده شده و ارزش‌های هنری‌اش رنگ‌باخته است، تا جایی که بسیاری از سینما گران شاخص
وطنی هم، انگیزه‌های لازم برای نمایش آثارشان در این جشنواره را ندارند.
زمانی گرفتن «سیمرغ بلورین» از
جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نه‌تنها برای سینما گران کشور خودمان، بلکه برای
هنرمندان خارجی هم ارزشمند و مایه مباهات بود، ولی امروز و بعد از چهل سال از عمر
جشنواره، انگیزه‌های حضور، کم‌رنگ و ارزش جوایز آن در نزد سینماگران، تقلیل پیداکرده
است.
از نمونه‌های مثالی در این زمینه
می‌توان به عدم شرکت سینماگران موفق این سال‌ها در چند دوره اخیر، یا کنار کشیدن خودخواسته
فیلم‌سازان شاخص مثل مسعود کیمیایی و اصغر فرهادی و... از رقابت با سایرین و پیام
خداحافظی و معنادار چند روز پیش کارگردان شهیر زنجانی، سید رضا میر کریمی (باوجود
انتخابش به‌عنوان بهترین کارگردان جشنواره چهلم) از این جشنواره اشاره کرد.
در عرصه تولید هم فیلم‌های
جشنواره امسال، گویای آن بود که بخش خصوصی به‌تدریج از چرخه فیلم‌سازی کنار می‌کشد
و تولیدات، رنگ و بوی «دولتی» گرفته‌اند.
همه این اتفاقات و تصمیمات، بیانگر
نارضایتی‌ها از نحوه سیاست‌گذاری و اجرای سلیقه‌ای جشنواره در سال‌های اخیر است.
دامنه تغییرات در جشنواره فیلم
فجر از ابتدا تاکنون به حدی افزایش‌یافته که سینماگران و صاحبان آثار را هم دچار سردرگمی
کرده است. این تغییرات از دولتی به دولت دیگر و گاه حتی در طول حیات چهارساله یک
دولت از وزیری به وزیر دیگر و از معاونی به معاون دیگر در نوسان است.
اکنون بعد از چهل سال، جشنواره
داریم، ولی آثار و محتوای جشنواره‌ای نداریم. قرار بود جشنواره فیلم فجر به‌عنوان پرمخاطب‌ترین
جشنواره هنری در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، شور و حرارتی در جامعه (بخصوص در سال‌های
اخیر که به‌صورت ملی برگزار می‌شود) ایجاد کند، ولی این حرارت و نشاط، دوره به
دوره کاهشی شده است.
جشنواره فیلم فجر در عمر چهل‌ساله،
قرار بود آیینه تمام نمایی از زندگی مردم با همه تنوع فرهنگ‌ها، آداب‌ورسوم و تلخی
و شیرینی‌هایش باشد، ولی دخالت‌های غیر ضرور، سختگیری‌های سلیقه‌ای، جابجایی‌های
مداوم مدیریتی و... باعث افت شاخص‌های کمی و کیفی فیلم‌ها شده و حسرت یک جشنواره پرشور
و نشاط دهه شصتی را بر دل علاقه‌مندان گذاشته است.
چهل‌سالگی برای سینمای انقلاب
اسلامی و جشنواره فیلم فجر، سال تکامل و بالندگی نبود. این اتفاق چه زمانی قرار
است بیافتد؟ شاید وقتی دیگر!
انتهای پیام/