یکی از مظاهر و ستونهای اصلی دموکراسی و مردم سالاری انتخابات است. انتخابات در نظامهاي مردم سالار کارکردهای ممتازی دارد که اهمیّت آن بر هیچ احدی پوشیده نیست و ضرورت توجّه به آن را بيش از پيش آشکار میسازد. در مروری کارشناسانه برروي این مسئله حیاتی میتوان آیتمهایی را به منزله مهمترین کارکردهای انتخابات برشمرد.
پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ یکی از مظاهر و ستونهای اصلی دموکراسی
و مردم سالاری انتخابات است. انتخابات در نظامهاي مردم سالار کارکردهای ممتازی
دارد که اهمیّت آن بر هیچ احدی پوشیده نیست و ضرورت توجّه به آن را بيش از پيش
آشکار میسازد. در مروری کارشناسانه برروي این مسئله حیاتی میتوان آیتمهایی را
به منزله مهمترین کارکردهای انتخابات برشمرد که مهمترین آنها به شرح ذیل میباشد
:
1-انتخابات عالیترین مظهر حضور مردم
در عرصه سياسی و مهمتر ین مجراي تحقق حاکمیّت مردم است. نظام مردمسالار نظام حاکمیت
مردم بر سرنوشت خویش، نظام داشتن حکومتی مثبت از حاکمیّت مردم و پاسخگویی در برابر
مردم است به یک معنی نظامی ازمردم و برای مردم است .
۲-انتخابات فرصت مغتنمی است برای مردم
تا دیدگاهها و نظرات خودشان را نسبت به شیوههای حکومت داری و مدیریّت یک حکومت
مردم سالارانه ابراز دارند و اگر نسبت به آن نا رضایتی هم داشته باشند با
برگزاری انتخابات کسی یا گروهی دیگر را که مناسبتر، با کفایتتر میشناسند جایگزین
کنند. بدینوسیله سيستم سياسی رو به اصلاح و تکامل تدریجی پیش خواهد رفت.
۳- یکی دیگر از مهمترین کارکردهای
انتخابات قاعدهمند کردن انتقال قدرت سياسی ازگروهی به گروه دیگر ، ازجناحی به
جناح دیگر است. فقدان قاعدهای برای انتقال و باز توزیع قدرت سياسی و مسئولیّت
اداره جامعه، مصائب سياسی گوناگونی به دنبال خواهد داشت.
انتخابات مشارکتی، رقابتی و عادلانه به
گروههایی که برای قدرت سياسی رقابت میکنند تضمین میدهد که بهترین و مطمئنترین
راه و شیوه کسب قدرت حضور و مشارکت در انتخابات و حضور در پای صندوقهاي رأي میباشد
نه قهر و تحریم کردن آن چرا که کسب قدرت از راه انتخابات ضمن دارا بودن مشروعیت
لازم از سوی مردم مسالمتآمیزترین شیوه در رسیدن به اریکه قدرت است.
۴- انتخابات زمینههای لازم برای چرخش
نخبگان ودگرگونی در بخشهايي از گروه حاکمه را بطور مستمر فراهم میکند. در یک نظام
مردم سالار، قدرت همواره در چرخش است و به طور مداوم دست به دست شده و هیچ کس برای
همیشه از دستیابی به قدرت محروم نمیشود.
۵-برگزاری انتخاباتي با مشارکت بالا،
احساس مسئولیت نظام در مقابل خواستههای جامعه را افزایش میدهد .
۶- انتخابات و فضای پرشور و رقابتي
پيشا انتخاباتی موجب افزایش آگاهیهای سياسی، اجتماعی ملّت شده و فضای مناظرات و
جلسات ونشستهاو وعدههای تبلیغاتی نامزدها زمینه آگاهی مردم از وضعیّت کشور در حوزههای
مختلف را فراهم میآورد.
۷-سازماندهی انتخابات واقعی با افزایش
مشارکت و گسترش رقابت سیاسی بین گروههای مختلف سياسی، اجتماعی بستری مناسب برای
رقابت تشکلهای موجود در جامعه به وجود میآورد و حتّی شرایط و زمینههاي لازم برای
بروز و ظهور گروههای جديد سیاسی، اجتماعی فراهم میشود. براساس این مؤلفه
انتخابات به منزله عرصه مبارزه در رقابت گروهها با بسط علايق خودشان آشنا کرده و
باور شهروندان را به رعایت ارزشهای مردم سالارانه تقویت میکند. از دیگر سو رقابت
مسالمتآمیز بین گروهها و جناحهای سياسی را برای تصاحب قدرت نهادینه کرده و موجب
تقویت آنها میشود.
۸-در نهایت و آخرین و مهمترین کار ویژه
انتخابات و مشارکت سياسی مردم در تعیین سرنوشت سیاسی خود شان خنثیسازی توطئهها و
تهدیدات دشمنان و بدخواهان نظام است که در عین حال موجب افزایش اقتدار نظام اسلامی
و امنیت ملّی کشور شده و پیامدهای مثبت منطقهای و بینالمللی برای هر نظام سياسی
در پی خواهد داشت.
اگر چنانچه این مواردباهم تلفیق و
ممزوج گردیده و با شیوههای اصولی به کار گرفته شوند به قطع و یقین دستآوردهای
مطلوبي نیز در پی خواهد داشت که اهمّ آن در پی میآید.
*مهمترین دستاورد شرکت در انتخابات چیست؟
آن چه به عنوان کلیدیترین محور و نیز
مهمترین دستاورد انتخابات میتواند مورد توجه جدی قرار گيرد مسئله «کارآمدی» است.کارآمدی تا بدان جا در مسئله مدیریت
کشور اهمیّت دارد که میتواند شاخصهای برای مشروعیّت داشتن یا مشروعيّت نداشتن در
نظام اسلامی قرار گیرد. براین مبنا باید اذعان نمود که کارآمدی و مشروعیّت در نظام
مردم سالار و حیطه مدیریتی کشور لازم و ملزوم هم هستند. به طوری که مشروعيّت همه
کارگزاران و منتخبین برآمده از انتخابات بسته به انجام وظیفه و کارآیی بهینه در انجام
وظيفه است.
از یک منظر میتوان گفت همه ملاکها و
معیارهایی که برای انتخاب کارگزاران نظام اسلامی مشخص شده معطوف به کارآمدی است. بنابراین
کارآمدسازی نظام جمهوری اسلامی ایران را میتوان یکی از دستاوردهای مهم انتخابات
به شمار آورد.
حفظ کارآمدی و توان یک حکومت در ایجاد
و حفظ این عقیده در مردم که نهادهای سیاسی موجود شایستهترین نهادها برای جامعه
است ارتباط مستقیمی در حمایت و پشتیبانی مردم و حقانیت حکومت در نزد آنها دارد. اگر
مردم کارآمدی را در مسئولان کشور مشاهده کنند اعتقادشان به آنها و نظام اسلامی و اسلام
روز به روز بیشتر خواهد شد.
همچنانکه بنیانگذار کبیر جمهوری
اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) میفرمایند: «اگر مردم پشتیبان حکومتی باشند این
حکومت سقوط نخواهد کرد، اگر یک ملّت پشتیبان یک رژیمی باشند این رژیم از بین
نخواهد رفت .» (صحیفه
امام جلد۸ص۳۷۲) و یا اینکه مقام معظم رهبری در همین رابطه فرمودند :« مشروعيت و
کارآمدی همه ما وابسته به انجام وظیفه و کارآیی در انجام وظیفه است هرچه کارآمدی
نباشد مشروعيت هم از بین میرود.(۱۳۸۳/۶/۳۱ بیانات در دیدار بااعضای مجلس خبرگان
رهبری)»
بنابر این از یک منظر میتوان گفت همه
ملاکها و معیارهایی که برای انتخاب کارگزاران نظام اسلامی مشخص شده است معطوف به
کارآمدی است.
محمدعلی خالق نژاد، فعال رسانهای، مطبوعاتی