محیط زیست از حقوق اولیّه انسان‌ها است. بدون یک محیط ایمن و سالم انسان نمی تواند ادعا کند که حقوق دیگری همچون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی یا اقتصادی و غیره را دارا باشد. محیط زیست به عنوان تمام عوامل خارجی تأثیرگذار بر زندگی و فعالیت جانداران، گیاهان و انسان  تعریف شده است. پس محیط زیست به هر آنچه در پیرامون ماست و می‌تواند بر زندگی انسان و غیرانسان تأثیر بگذارد اشاره می‌کند. تصوّر زندگی و وجود زندگی  به حمایت دیگران برای تحقق و شکوفایی انسانیّت، خود بدین معنی است که در چارچوب اجتماعی به دولت و رابطه نیاز دارد، برای تأمین غذا، پوشاک و اکسیژن به گیاهان نیاز دارد، برای سفر به دریا نیاز دارد و غیره در اصل انسان نه تنها به محیط زیست خود نیاز دارد بلکه لازم است با عملکردهای آن نیز آشنایی و شناخت کافی داشته باشد.

اگر چه منابع طبیعی موجود در سراسر جهان به مقدار کافی برای انسان‌ها وجود دارد امّا امروزه با افزایش جمعیّت جهان و نیاز به منابع طبیعی سالم، عوامل متعددی ازجمله سیاست‌های نادرست اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دولت‌ها، توزیع ناعادلانه منابع و نیز تغییرات اقلیمی حق دسترسی عادلانه و نه لزوما برابر به منابع طبیعی ازجمله آب، خاک، هوا و غیره را برای انسان‌ها با مشکل جدّی مواجه ساخته است. وجود ریزگردها طوفان‌های شن و ماسه در برخی از نقاط جهان و مورد تهاجم قرار گرفتن سلامتی افراد در این مناطق من جمله آثار توزیع نابرابر آسیب‌های زیست محیطی می‌باشد. حفاظت و مقابله با آسیب‌های زیست محیطی در گرو توزیع عادلانه منابع است به گونه‌ای که اگر ساکنان منطقه ای از بی آبی یا آلودگی هوا در رنج وتَعَب می‌باشند وظیفه دولت است که با اتخاذ سیاست‌های ویژه و راهکارهای لازم درجهت این معضلات گام‌های اساسی بردارد.

از آنجاییکه معادن وصنایع معدنی ارتباط گسترده ومستقیمی با محیط زیست و منابع طبیعی داشته و از سویی هم از مولفه‌های توسعه محسوب می‌شود لذا فعالیّت‌های این صنعت  در صورت عدم رعایت استانداردها و شرایط و ضوابط قانونی یا سایر جنبه‌های فنّی در مراحل مختلف مراعات نشود موجب تهدیدات دائمی انسان‌ها و سایر جانداران را فراهم می‌سازند به همین منظور در نوشتار حاضر معادن و صنعت معدن‌کاری به عنوان مولفه‌ای  تاثیرگذار بر محیط زیست و عدالت زیست محیطی به طور موجز و مختصر مورد بررسی و کنکاش قرار می‌گیرد.

ورود بی ضابطه به طبیعت و دست کاری خودخواهانه در آن عواقب سوء و آسیب‌زایی می‌تواند در پی داشته باشد اما این بدان معنا نیست که معدنکاری نباید باشد.

همچنانکه گفته شد محیط زیست ازارکان توسعه پایدار است. معدن‌کاری هم که ارتباط وثیقی با محیط زیست دارد نهایتا به تولید ابزارهایی می‌رسد و بسیاری از نیازها را برطرف و مسیر توسعه پیشرفت را سرعت می‌بخشد. بنابراین استمرار فعالیت‌های معدنی در کنار حفاظت از محیط زیست از جمله الزاماتی است که همگان برآن اتفاق نظر دارند، اما آیا همه فعالیت‌های معدنی دوستدار محیط زیست و زیست بوم منطقه هستند و به توسعه پایدار منجر می‌شوند؟

به ضرس قاطع می‌توان اذعان نمود هر نوع فعالیت معدنی تبعاتی برای محیط زیست دارد. از آلودگی آب و خاک و هوا گرفته تا کوچ دادن اجباری حیات گونه‌های مختلف جانوری وحتی خشکاندن و از بین بردن پوشش گیاهی.

در سطور فوق اشاره گردید صنعت معدن‌کاری در صورت ضابطه‌مند بودن و رعایت عدالت و مقررات مربوطه راهی برای توسعه پایدار است اما در صورت نادیده گرفتن قوانین موضوعه، استلزامات  قانونی و یا با بهره‌برداری ناعادلانه و غیراصولی از معادن که به نوعی تخریب طبیعت، آلایندگی و به خطر افتادن آب و خاک را در پی دارد حیات گیاهی و گونه های جانوری نیز متأثر از آن در معرض خطرونابودی  قرار می‌گیرند.

امری بدیهی است که معدن‌کاری در ذات خود تخریب‌هایی دارد اما ذکر این نکته نیز  ضروری است که هر نوع فعالیت معدنی در کشور در قالب قانون معادن و آیین نامه ها و دستورالعمل ها و مجوزهایی است که از سوی دستگاه‌های ذیصلاح صادر گردیده است.

مطالعات زیست محیطی همواره وابستگی متقابل ارگانیسم‌های زنده و تعامل آنها با محیط را به اثبات رسانده‌اند. بنابراین طرز رفتار با محیط نیازمند توجه ویژه است. سؤالات هنجاری که پیش می‌آیند عبارت است از این که آیا طرز رفتار انسان ها با محیط زیست عادلانه است؟ آیا حیات غیرانسانی (مثلاً جانوران و گیاهان) حقی نسبت به محیط زیست دارند؟  اینها نمونه‌هایی از سؤالاتی درباره محیط زیست هستند.