پایگاه خبری صدای زنجان- مقررشده 1000 تن سیب و پرتقال برای تنظیم بازار میوه شب عید، اواخر سال جاری در سطح استان زنجان توزیع شود اما برخی‌ها معتقدند وقتی خانوارها به‌ویژه اقشار کم‌درآمد در تأمین نیاز اولیه خود مانده‌اند چرا باید دولت تمامی تمرکزش بر سیب و پرتقال که جزو نیازهای ثانویه هستند، باشد؟ آیا بهتر نیست این طرح را برای همیشه کنار بگذارد و برای تعدیل قیمت‌ انواع کالاهای اساسی برنامه‌ریزی کند؟

اواخر سال 99 مسئولان با در نظر گرفتن شرایط کرونایی و کاهش دیدوبازدیدهای عید نوروز تصمیم به کاهش میزان سهمیه خرید و ذخیره میوه شب عید از 1700 تن (700 تن سیب و 1000 تن پرتقال) به 1000 تن (400 سیب و 600 تن پرتقال) گرفتند.

ظاهراً امسال نیز قرار است میزان میوه شب عید خریداری‌شده برای استان زنجان ‌همان یک هزار تن باشد.

جواد تاراسی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان 3 بهمن‌ماه سال جاری در جلسه ستاد تنظیم بازار استان زنجان خبر داد که 1000 تن میوه شب عید (سال 1401) برای استان زنجان به تصویب رسیده است.

علی کمالی، مدیرعامل سازمان تعاون روستایی استان زنجان ‌هم می‌گوید که در استان بیش از 100 فروشنده تعاون روستایی مسئولیت توزیع و فروش به مصرف‌کنندگان شهری و روستایی را بر عهده می‌گیرند و تمامی مراحل توزیع میوه‌ها به‌طور کامل رصد می‌شود!

دولت گوش شنوا ندارد!

اما مرتضی هاشمی، رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار زنجان که جلسات و برنامه‌های دولت در رابطه با تنظیم بازار میوه شب عید را «تبلیغاتی» می‌داند به صدای زنجان می‌گوید: دولت گوش شنوا برای شنیدن نگرانی ما که تجربه چندین سال فعالیت در بازار را داریم، ندارد! دولت با ورود میوه‌های تنظیم بازار فقط بازار را خراب می‌کند! دراین‌بین هم خودش متضرر می‌شود و هم مردم!

اظهارات هاشمی را می‌توان به‌وضوح در بازار مشاهده کرد و هر چه به پایان سال نزدیک می‌شویم قیمت میوه‌ها افزایش می‌یابد. حتی برخی از کارشناسان نیز معتقدند که اجرای طرح تنظیم بازار میوه شب عید یکی از دلایل آن می‌تواند باشد!

در حال حاضر بر اساس کیفیت، پرتقال تامسون در میدان میوه و تره‌بار زنجان 7 تا 18 هزار تومان، پرتقال شهسوار 6 تا 8 هزار تومان، سیب قرمز 5 تا 14 هزار تومان، سیب زرد 8 تا 17 هزار تومان به فروش می‌رسد که در بازار توسط خرده‌فروشی‌ها با افزایش 2 هزار تا 8 هزار تومان به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد!

خیز دلالان برای نابسامانی بازار میوه شب عید!

زهرا یکی از شهروندان به صدای زنجان می‌گوید: به‌تدریج به پایان سال که نزدیک می‌شویم، دلالان آن‌قدر زیرک هستند که از همین حالا قیمت‌ها را افزایش داده‌اند، قیمت میوه‌های تنظیم بازاری نیز باید نسبتاً کمتر از قیمت بازار آزاد باشد. ازاین‌رو دلالان و فرصت‌طلبان قیمت‌ها را افزایش داده‌اند و کسی هم نظارت نمی‌کند! دولتی‌ها تصور می‌کنند با آمدن میوه‌های شب عید تنظیم بازاری، قیمت‌ سیب و پرتقال تعدیل می‌شود اما سیبی که تا دیروز 15 هزار تومانش هم زیاد بود الآن در بازار آزاد به 25 هزار تومان رسیده است! خب دولت خیلی لطف کند این میوه را که مشخص نیست چه کیفیتی دارد، 18 هزار تومان به دست مردم برساند، پس می‌بینید که وضعیت آن‌چنان‌که مسئولان می‌گویند گل‌وبلبل نیست!

کیفیت میوه‌های تنظیم بازاری سال‌هاست که موردنقد و بررسی قرار می‌گیرد، برخی از شهروندان توزیع سیب و پرتقال به نرخ مصوب را گامی مهم در مسیر خدمت‌رسانی به مردم می‌دانند اما برخی دیگر معتقدند دولت در ذخیره میوه شب عید به کمیت توجه داشته و کیفیت چندان اهمیتی برایش ندارد.

یکی از خرده‌فروشان میوه مستقر در چهارراه امیرکبیر زنجان با اشاره به عدم رضایت هرساله برخی شهروندان از کیفیت میوه‌های تنظیم‌ بازار تأکید کرد: متأسفانه دلالان با ورود به بازار بخش کشاورزی را با چالش مواجه کرده‌اند، دولت بخش اعظمی از میوه‌ها را از دلالان خریداری و در سردخانه‌ها ذخیره کرده تا در شب عید وارد بازار کند. مباشران انگشت‌شماری که هیچ تخصصی در رابطه با میوه ندارند مسئولیت توزیع این محصولات را به نمایندگی از دولت بر عهده دارند. این یعنی کل بازار میوه از صفر تا 100 در دستان دلالان است و دولت با استفاده از این مباشران در هدر رفت بیت‌المال نقش دارد!

دولت میوه‌های تنظیم بازاری را باید از باغدار بخرد نه دلال!

برخی معتقدند که برای کاهش قیمت سیب و پرتقال در بازار و کنترل قیمت‌ها باید دولت میوه‌های تنظیم بازاری را از باغدار به‌عنوان تولیدکننده اصلی خریداری کند نه دلال و عوامل واسطه! چراکه با احتساب هزینه حمل و غیره قیمت نهایی که به دست مصرف‌کننده اصلی می‌رسد حتی از قیمت بازار آزاد نیز پایین‌تر می‌شود.

یک منبع آگاه در مجموعه جهاد کشاورزی استان زنجان که نخواست نامش در رسانه منتشر شود با یادآوری ماه‌های پایانی سال‌های گذشته که معمولاً قیمت سیب و پرتقال و حتی سایر محصولات نظیر نارنگی و موز نیز به تأسی از آن‌ها افزایش می‌یابد، عنوان می‌کند: یکی از عوامل این نابسامانی، برنامه‌ریزی دولت برای میوه‌های شب عید به بازار است! به نظرم دولت با این طرح که به‌ظاهر برای تعدیل قیمت سیب و پرتقال است، مسبب نابسامانی قیمت‌ها می‌شود!

وی که معتقد است دولت برای تنظیم بازار باید محصول مدنظر را از باغدار تهیه کند نه واسطه، به صدای زنجان می‌گوید: مباشران عمده میوه، گاها دلالان هستند و دولت میوه شب عید را از دلالان خریداری می‌کند! اگر قصد دولت خرید میوه به قیمت منطقی است باید آن را از تولیدکننده اصلی یعنی همان باغدار بخرد!

وی با وارد دانستن برخی اظهارات مبنی بر اینکه چرا زیرمجموعه دولت در استان بخشی از سیب تنظیم بازاری را از باغداران زنجانی نمی‌خرد و باغداران سایر استان‌ها را به آن‌ها ترجیح می‌دهد، تأکید می‌کند: برخی از مدیران معتقدند که تهیه مثلاً 400 یا 600 تن سیب به‌صورت یکجا از باغدار امکان‌پذیر نیست ازاین‌رو ترجیح می‌دهند طبق دستورالعمل اقدام کرده و با سازوکار وزارتخانه متبوع اقدام به خرید محصول و درنهایت ذخیره آن در سردخانه کنند! که به نظرم شیوه درستی نیست! درست است که 400 تن سیب در زنجان وجود ندارد اما بهتر است برای حمایت از باغدار زنجانی، بخشی از این محصول را از داخل استان تهیه کرد!

در غیاب دولت، دلالان میوه‌ها را پیش‌خرید می‌کنند!

محمود نوری، کارشناس ارشد کشاورزی نیز که تا حدودی با این اظهارات موافق است به صدای زنجان می‌گوید: هرجایی که نگاه دولتی باشد، طبیعتاً فرصت‌هایی را برای عده‌ای ایجاد می‌کند که بر اساس چارچوب‌های دولت اقدام به تولید و تهیه محصول و یا کالای مدنظر می‌کنند که همین مهم به‌خودی‌خود منجر به ایجاد رانت می‌شود! اتفاقاً همین تولیدکننده‌ها یا فعالان اقتصادی هستند که کم‌کم به برند تبدیل‌شده و سایر تولیدکننده‌ها در دید دولت کوچک و کوچک‌تر می‌شوند!

نوری که در سال‌های اخیر در سمت مدیرعامل سازمان تعاون روستایی استان زنجان فعال بود، در خصوص الزام دولت برای خرید میوه شب عید از تولیدکننده خاص و ایجاد رانت عنوان می‌کند: به نظرم درست نیست! سیب فقط از استان آذربایجان غربی خریداری نمی‌شود! اتفاق چند وقتی‌که در سازمان تعاون روستایی استان مشغول به کار بودم، تأمین میوه شب عید از محل استان توسط مدیران و مباشران استان‌ها در دستورالعمل‌ها ذکرشده بود اما خب قاعدتاً با توجه به اهمیت کیفیت محصول، مدیران ترجیح می‌دهند میوه را از قطب تولید محصول تهیه کنند.

وی با اشاره به اهمیت کیفیت در خرید و ذخیره میوه شب عید برای مسئولان دولتی و لزوم توجه به استانداردهای فیزیکی محصول تصریح می‌کند: در دستورالعمل‌ها عموماً تأکید این است که سیب پرورش‌یافته دشت نباشد و محصول در منطقه کوهستانی تولیدشده باشد، چراکه ماندگاری سیب دشت نسبت به کوهستان کمتر است! ازآنجایی‌که محصول خریداری‌شده باید تا اواخر فروردین‌ماه و بعضاً اردیبهشت‌ماه در سردخانه نگهداری شود پس باید تا آن زمان فسادناپذیر باشد!

نوری در مورد برخی ایرادات به دولت در جریان خرید سیب و پرتقال و ذخیره آن‌ها در سردخانه به‌منظور توزیع گسترده در شب عید بین مردم عنوان می‌کند: موضوع خرید میوه شب عید از تولیدکننده به‌صورت یکجا غیرممکن است! مگر چند درصد از باغداران زنجان توانایی پرورش سیب طبق چارچوب‌هایی تعیین‌شده دولت آن‌هم به میزان حدود 400 تن را دارند؟ از طرفی دیگر بسیاری از تولیدکننده‌ها محصول خود را پیش از عمل آمدن، پیش‌فروش کرده‌اند! که البته جای ایراد است!

سیب موردنیاز بازار زنجان باید از خارج از استان نیز تهیه شود!

به گفته مرتضی هاشمی، رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار زنجان در حال حاضر سیب موردنیاز شهروندان مربوط به زنجان، ارومیه و مراغه است و زنجان توانایی تأمین 400 تن سیب برای تنظیم بازار دولتی را ندارد و خرید این محصول از خارج از استان یکی از الزامات است.

علی کمالی، مدیرعامل سازمان تعاون روستایی استان زنجان‌ هم بابیان اینکه در بخشنامه دریافتی از سوی مسئولان ملی صراحتاً تأکید شده که اولویت خرید سیب یا پرتقال در ابتدا استان محل خدمت و در غیر این صورت استانی است که محصول موردنظر به لحاظ کیفیت مورد تائید کارشناسان باشد، خریداری شود، تأکید می‌کند: بر اساس نیازسنجی صورت گرفته 1000 تن سیب و پرتقال برای تنظیم بازار شب عید استان زنجان در نظر گرفته‌شده که از این میزان 400 تن سیب و 600 تن پرتقال است. پرتقال از شمال کشور تهیه می‌شود، ازآنجایی‌که زنجان توانایی تأمین 400 تن سیب موردنیاز را ندارد، قرار شده بخشی از محصول از زنجان (در صورت تائید کارشناسان) و بخشی دیگر از ارومیه خریداری شود.

کمالی با اشاره به کمبود سردخانه در استان زنجان نیز عنوان می‌کند: بیشتر سیب و پرتقال خریداری‌شده در خارج از استان و سردخانه کرج نگهداری شده و در موعد مقرر به‌تدریج وارد بازار زنجان می‌شود.

تنظیم بازار میوه شب عید نباید به ماه‌های منتهی به پایان سال موکول شود!

گفته می‌شود این میوه‌ها احتمالاً همانند سال‌های قبل اواخر اسفندماه و حوالی 24 و 25 اسفندماه در بازار مصرف توزیع شود.

کارشناسان معتقدند: اگر واقعاً مسئولان نگران تأمین میوه شب عید هستند معمولاً اواخر مهرماه درست زمان برداشت سیب از باغات، اقدام به خرید محصول از باغدار کند. اما به گفته نوری، دلال‌ها زودتر از دولت وارد میدان شده و محصول را از باغدار خریداری می‌کنند!

البته محمود نوری به‌عنوان مسئول اسبق بخش کشاورزی استان زنجان تأکید می‌کند: خرید مستقیم محصول از تولیدکننده اصلی در دستورالعمل‌های خرید میوه شب عید صراحتاً آمده است اما اینکه چقدر دولت چابک بوده و به نفع تولیدکننده اولیه وارد میدان شده جای مسئله دارد! به نظرم بی‌نظمی‌هایی وجود دارد! چرا باید سهم هر استان در خرید میوه شب عید بهمن‌ماه اعلام شود؟ به نظرم دیر است!

این کارشناس ارشد کشاورزی که معتقد است کلیات طرح خرید و توزیع میوه شب عید اشتباه است، عنوان می‌کند: برای من سؤال است مگر قبل از این طرح مردم برای مصرف میوه پیدا نمی‌کردند؟ همین حالا نیز میوه در بازار گران است! به نظرم با اجرای این طرح، وضعیت بازار خراب‌تر می‌شود!

«از طرفی دیگر، چشم بازار به دست دولت است و برخی‌ها منتظرند تا بر اساس نرخ تنظیم بازاری، میوه را قیمت‌گذاری کنند! در برخی استان‌ها نرخ تنظیم بازاری، مرجع قیمت شده است که کار را خراب‌تر می‌کند! معتقدیم قیمت میوه و به‌طور مشخص سیب و پرتقال را نمی‌توانند پائین ببرند و اجرای این طرح فقط بازار را نابسامان خواهد کرد!»

نوری بابیان اینکه در جریان تنظیم بازار میوه شب عید بیش از 10 دستگاه و ارگان پای‌کار هستند، ابراز می‌کنند: با توجه به موارد یادشده، اگر هزینه ریالی و انسانی را محاسبه کنیم، به نظرم ارزش این را دارد که دولت این طرح را برای همیشه کنار بگذارد!

مدیران به‌جای تنظیم بازار میوه شب عید، برای نیاز اولیه مردم برنامه‌ریزی کنند!

رضا یکی از شهروندان زنجانی نیز به صدای زنجان می‌گوید: کاش فقط دردمان قیمت سیب و پرتقال شب عید بود! ما از دولت، تنظیم بازار ویژه میوه شب عید نمی‌خواهیم! ما از مدیران می‌خواهیم تا چاره‌ای برای سفره مردم بیندیشند که روزبه‌روز آب می‌رود!

محمود نوری، کارشناس توسعه کشاورزی نیز با اشاره به لزوم توجه مدیران به بحث «توجه به غذای مردم و تأمین نیاز بدن آحاد جامعه به انواع ویتامین و املاح» و با تأکید بر اینکه مدیران و برنامه‌ریزان باید با مفاهیم اقتصاد آشنایی داشته باشند در مورد وضعیت دشوار اقتصادی و معیشت مردم می‌گوید: بر همه عیان است هر چه اوضاع وخیم‌تر شود، مردم به سمت نیازهای پایه و اصلی خود می‌روند و نیاز ثانویه برایشان در اولویت نخواهد بود! به‌طور مثال موز، سیب و پرتقال برای اقشار ضعیف و کم‌درآمد در اولویت نیست بلکه آن‌ها در تلاش‌اند تا نیاز اصلی خود را نظیر گوشت، روغن و غیره را تأمین کنند! درنتیجه از مدیران انتظار داریم به‌جای اجرای طرح تنظیم بازار میوه شب عید برای تأمین نیازهای اولیه مردم برنامه‌ریزی کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهند.

نوری از مسئولان و برنامه‌ریزان استان زنجان می‌خواهد تا از تأثیر شرایط اقتصادی دشوار بر سلامت جسم مردم (میزان املاح بدن و کمبود ویتامین به‌غیراز بیماری) پژوهش‌های لازم را انجام دهند!

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی