پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ در عصر پیچیدگی‌های فزاینده اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، اداره یک استان نه صرفاً امری اجرایی که ضرورتی است راهبردی. مدیریت استانی دیگر نمی‌تواند در چارچوب‌های سنتی، بروکراتیک و انفعالی محصور بماند. آنچه امروز در زنجان در حال وقوع است، تلاش برای خلق یک الگوی نوین از حکمرانی استانی است که بر مردمی‌سازی سیاست‌ها، کاهش تصدی‌گری دولت، تسهیل سرمایه‌گذاری، استفاده از ظرفیت‌های فناوری‌های نوین و انسجام اجتماعی تأکید دارد. 

این نوشتار نه در مدح یک شخص و نه به انگیزه تملق و تطهیر عملکرد مدیران استانی به رشته تحریر درآمده، بلکه ضرورتی است در جهت تبیین، تشریح و دفاع از این نگاه مدیریتی که می‌تواند برای بسیاری از استان‌های کشور الگو باشد. در عین حال، هدف دیگر این تحلیل، ترغیب و متقاعدسازی مدیران دستگاه‌های اجرایی استان به همکاری و همراهی با این رویکرد است؛ چرا که هیچ الگوی موفق مدیریتی بدون انسجام ساختاری و هماهنگی میان دستگاه‌های حاکمیتی، اجرایی، اقتصادی و اجتماعی نمی‌تواند به ثمر بنشیند. 

حکمرانی استانی؛ از رویکرد سنتی تا مدل‌های نوین مدیریت منطقه‌ای

سنت مدیریتی در استان‌های کشور، سال‌ها بر محور یک مدل متمرکز و بروکراتیک استوار بوده است. در این مدل، تصمیمات عمدتاً از بالا به پایین اتخاذ شده و استانداران، نه مدیرانی تحول‌گرا، بلکه نمایندگانی برای اجرای سیاست‌های از پیش تعیین‌شده تلقی شده‌اند. در چنین چارچوبی، استان‌ها فرصت چندانی برای بومی‌سازی سیاست‌ها، جذب سرمایه‌گذاری‌های هدفمند و استفاده از مزیت‌های منطقه‌ای نداشته‌اند. 

با این حال، چالش‌های جدید اقتصادی، فشارهای بین‌المللی، تغییرات تکنولوژیک و افزایش مطالبات اجتماعی، دولت‌ها را ناگزیر از تغییر رویکرد کرده است. امروز، دیگر یک استان نمی‌تواند صرفاً در انتظار حمایت‌های کلان دولتی بماند. به همین دلیل، مدل جدیدی از حکمرانی استانی در حال ظهور است که ویژگی‌های کلیدی آن عبارتند از: 

1. تمرکززدایی از تصمیم‌گیری‌ها و افزایش اختیارات استان‌ها 

2. مردمی‌سازی فرآیندهای اجرایی و سیاست‌گذاری‌ها

3. کاهش تصدی‌گری دولت و افزایش نقش‌آفرینی بخش خصوصی

4. اتکا به سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی به جای بودجه‌های دولتی

5. حرکت به سمت مدل‌های نوین توسعه مبتنی بر فناوری و انرژی‌های پاک

رویکرد مدیریت در زنجان؛ حرکت به سمت حکمرانی مسئله‌محور

استاندار زنجان، دکتر سید محسن صادقی، با آگاهی از این تحولات، در تلاش است تا زنجان را از یک استان با توسعه نامتوازن و ناکارآمدی مزمن در برخی حوزه‌ها، به الگویی از توسعه هوشمند و پایدار تبدیل کند. او برخلاف بسیاری از مدیران که به اجرای بخشنامه‌های از پیش تعیین‌شده بسنده می‌کنند، راهی متفاوت را در پیش گرفته و سعی دارد با حکمرانی مسئله‌محور و آینده‌نگرانه، چالش‌های استانی را به فرصت تبدیل کند.

اما این تغییر رویکرد نیازمند همراهی تمامی مدیران دستگاه‌های اجرایی و بخش‌های اقتصادی و اجتماعی است. هیچ استانداری به‌تنهایی نمی‌تواند استان را متحول کند. همراهی و همکاری بخش‌های مختلف، شرط تحقق چنین مدلی از حکمرانی است. 

از ناترازی انرژی تا چالش‌های زیرساختی؛ بحران‌هایی که نیازمند رویکردی متفاوت‌اند

یکی از نخستین چالش‌هایی که مدیریت استان زنجان با آن روبه‌روست، بحران ناترازی انرژی است. زنجان در مجموع ۸۰۰ مگاوات برق مصرف می‌کند، درحالی‌که تولید برق در استان به ۱۱۰۰ مگاوات می‌رسد و ۳۰۰ مگاوات از آن وارد شبکه سراسری کشور می‌شود. این داده‌ها نشان می‌دهد که مشکل استان نه کمبود تولید برق، بلکه بهره‌وری پایین در استفاده از این انرژی است.

استاندار زنجان، با درک این مسئله، به جای دنبال کردن سیاست‌های سنتی، مسیر جدیدی را پیش گرفته است: توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر. او نه‌تنها از سرمایه‌گذاران داخلی بلکه از شرکت‌های خارجی دعوت کرده تا در بخش نیروگاه‌های خورشیدی سرمایه‌گذاری کنند. احداث نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی خورشیدی در زنجان، که در فاز نخست با ۴۰۰ مگاوات آغاز می‌شود، گام بزرگی در این مسیر است. 

اما آیا این سیاست به تنهایی کافی است؟ پاسخ قطعاً منفی است. برای آنکه این سرمایه‌گذاری‌ها پایدار بمانند، لازم است سایر دستگاه‌های اجرایی استان، از جمله سازمان‌های مرتبط با زیرساخت‌های صنعتی، نظام بانکی و نهادهای نظارتی، با این رویکرد همراهی کنند. سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی نیاز به حمایت حقوقی، کاهش بروکراسی اداری و ارائه مشوق‌های مالیاتی دارند. این دقیقاً همان جایی است که ضرورت همکاری دستگاه‌های اجرایی با این مدل مدیریتی، خود را نشان می‌دهد. 

فرودگاه زنجان؛ یک فرصت یا چالشی تکراری؟

توسعه فرودگاه زنجان سال‌هاست که در دستور کار دولت‌های مختلف قرار داشته، اما به دلایل متعدد، از جمله عدم توازن اقتصادی، نبود استراتژی بلندمدت و عدم همکاری بین‌بخشی، این طرح به نتیجه نرسیده است. استاندار زنجان در رویکردی متفاوت، به‌جای آنکه همچون گذشته بر بودجه‌های دولتی تکیه کند، واگذاری این پروژه به کنسرسیومی از سرمایه‌گذاران بومی را پیشنهاد داده است.

این رویکرد، از یک سو می‌تواند فرودگاه را از وضعیت زیان‌دهی خارج کرده و به بستری برای توسعه حمل‌ونقل و تجارت هوایی منطقه تبدیل کند، اما از سوی دیگر نیازمند همکاری گسترده تمامی بخش‌های اقتصادی استان است. اگر این سیاست با همراهی سایر نهادهای مرتبط اجرایی نشود، فرودگاه زنجان همچنان در وضعیت نیمه‌تعطیل باقی خواهد ماند. 

انسجام اجتماعی؛ عنصری کلیدی در توسعه پایدار

یکی از مؤلفه‌های کلیدی در مدل حکمرانی استاندار زنجان، تقویت انسجام اجتماعی و کاهش تنش‌های داخلی است. در شرایطی که کشور با چالش‌های امنیتی، شناختی و اقتصادی مواجه است، هیچ توسعه‌ای بدون حفظ ثبات اجتماعی امکان‌پذیر نیست. استاندار زنجان به‌درستی دریافته است که برای رسیدن به توسعه، باید ابتدا وفاق و همبستگی اجتماعی در استان تقویت شود.

برای این منظور، سیاست‌هایی همچون مردمی‌سازی برنامه‌های ملی و مذهبی، تأکید بر همگرایی سیاسی و کاهش تنش‌های داخلی از طریق تعامل با نخبگان و گروه‌های اجتماعی مختلف در دستور کار مدیریت استان قرار گرفته است. این سیاست‌ها اگرچه در ظاهر ساده به نظر می‌رسند، اما در عمل می‌توانند بستری برای عبور از بحران‌های اجتماعی و تقویت امنیت پایدار باشند.

نتیجه‌گیری؛ زنجان در مسیر گذار یا در دام موانع سنتی؟

آنچه در زنجان در حال وقوع است، تنها یک تغییر مدیریتی نیست، بلکه تلاشی برای دگرگونی ساختاری در شیوه حکمرانی استانی است. استاندار زنجان، با اتخاذ یک رویکرد مسئله‌محور، نه‌تنها در حال رفع چالش‌های فوری استان است، بلکه در تلاش است مدلی از توسعه پایدار، مبتنی بر سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، نوآوری، و همگرایی اجتماعی ایجاد کند. 

اما این مسیر، بدون همکاری سایر مدیران استانی، بی‌نتیجه خواهد ماند. تحقق این مدل، نیازمند آن است که تمام دستگاه‌های اجرایی، نهادهای حاکمیتی و گروه‌های اقتصادی، خود را با این الگوی جدید هماهنگ کنند. زنجان در مسیر یک تحول قرار گرفته است، اما آینده نشان خواهد داد که آیا این تحول به نتیجه خواهد رسید یا در دام موانع سنتی گرفتار خواهد شد.